Vana sektörünün endüstri 4.0 yolculuÄŸu hakkında dergimize bilgiler paylaÅŸan Dikkan Group Satış ve Pazarlama Direktörü Alkım Gür, “Türkiye’nin endüstri 4.0 yol haritası çıkarılıyor ve birçok önemli sanayi kuruluÅŸumuz da bu yolculuÄŸa çoktan çıktı. Önümüzdeki dönem, bu konuda sadece ÅŸu an harekete geçmiÅŸ olan firmalar hayatta kalabilecek” diyor.

FÄ°RMANIZ HAKKINDA BÄ°LGÄ° VEREBÄ°LÄ°R MÄ°SÄ°NÄ°Z?
Dikkan Group temelleri 1978’de Ä°zmir’de atılan bir ÅŸirketler grubudur. Bünyesinde 6 farklı iÅŸ kolunu barındırmaktadır. Amiral gemimiz olan Dikkan Vana ile denizcilik, su ve atık su sistemleri, askeri gemiler, enerji tesisleri, petrol-gaz ve endüstriyel birçok sektöre vana üretimi gerçekleÅŸtirmekteyiz. Pik, sfero, çelik ve her türlü bronz alaşımından vananın Ar-Ge, tasarım, model, döküm, iÅŸleme ve montaj olmak üzere tüm iÅŸlemleri tesislerimiz bünyesinde gerçekleÅŸtirilmektedir.

VANANIN TARÄ°HÄ°NÄ° KISACA ÖZETLER MÄ°SÄ°NÄ°Z?
Dikkan Vana, 40 yıldır vana üretiyor, ama insanoÄŸlunun milattan öncesine dayanan bir vana geçmiÅŸi var. Suya yön vermek, durdurmak ve hükmetmek için vana hep önemli bir araç idi. Ä°lk vananın tam olarak ne zaman ortaya çıktığını kimse bilmiyor. AÄŸaçların veya kayaların nehre düÅŸtüÄŸü zaman akışı deÄŸiÅŸtirebildiklerini fark etmiÅŸ olabilirler. Bu fikir nehir suyunu tarıma yönlendirmek için yapay bariyerler oluÅŸturmaya ve sonunda da kanalları kullanarak basit sulama sistemlerine kadar geniÅŸletilmiÅŸ olabilir. Uygarlıkların ihtiyaçlarından dolayı karşılaÅŸtığı durumlar ve çözüm arama isteÄŸi belki de ilk vananın ortaya çıkmasına sebep oldu.

ENDÜSTRÄ° 4.0 Ä°LE BERABER VANA SEKTÖRÜNDEKÄ° GELİŞİM HAKKINDA NELER SÖYLEMEK Ä°STERSÄ°NÄ°Z?
Einstein’ın ve Da Vinci’nin bile bir yerinde temas ettiÄŸi vananın tarihi sürecine baktığımız zaman, vana sektörüne dair çıkarımlarımızı ÅŸöyle sıralayabiliriz:
• Üretim teknolojilerinin gün geçtikçe geliÅŸtiÄŸi
• Emek yoÄŸun bir sektör olduÄŸu
• Yıllar boyunca sanayinin endüstrinin önemli bir bileÅŸeni olduÄŸu
• Ayrıca yüzyıl içerisinde çok radikal bir deÄŸiÅŸim içermediÄŸi

100 yıl önce yapılmış bir sürgülü vana ile günümüzün vanasını kıyasladığımızda, Henry Ford’un ilk otomobilinden ÅŸu an bir galeride satılan 2018 model otomobile geçiÅŸi görmemiz pek mümkün deÄŸil. Bunun nedenlerini ÅŸu an tartışmaya baÅŸlasak eminim birçok farklı neden ve bakış açısı ortaya çıkarırız.
Fakat vana sektörünün ve teknolojisinin ağır kanlılığını ve ataletini ortadan kaldırabilecek yepyeni bir terim hayatlarımıza girdi. Sanayiyi tüm bileÅŸenleri ile bir üst seviyeye çıkaran bir tren: Endüstri 4.0. 

Endüstri 4.0, birçok çaÄŸdaÅŸ otomasyon sistemini, veri alışveriÅŸlerini ve üretim teknolojilerini içeren kolektif bir terimdir. Endüstrinin geçireceÄŸi 4. devrim olarak nesnelerin interneti, internetin hizmetleri ve siber-fiziksel sistemlerden oluÅŸan bir deÄŸerler bütünü olarak karşımıza çıkıyor.
Yapay zekâ ve siber teknolojilerin devreye girmesi ile bugün adım attığımız 4. sanayi devriminin 3 ana amacı var:
• Time to market: “Markete GiriÅŸ Hızı”
• Esnek Üretim
• Verimlilik ve DüÅŸük maliyet
Bu 3 ana amacı gerçekleÅŸtirebilmek için ise 9 ana unsuru bünyesinde barındırması gerekiyor:
1. Simülasyon (Siber Fiziksel Sistemler-Dijital Ä°kiz)
2. Yatay ve Dikey Sistem Entegrasyonu: (Real Time – Shop Floor to Top Floor ve Yatay Tüm PaydaÅŸlarla)
3. Otonom Robotlar
4. AI- Artırılmış Gerçeklik (Augmented Reality)
5. 3D Printing - Eklemeli Üretim
6. IOT- Nesnelerin Ä°nterneti (internet of things)
7. Big Data- Verilerin Sistematik Analizi
8. Cloud- Bulut BiliÅŸim
9. Siber Güvenlik
Bu 9 unsur sayesinde, Endüstri 4.0, teknolojileri ve deÄŸer zinciri organizasyonları kavramlarını kolektif bir bütün haline getirebilecektir.
Endüstri 4.0 ile modüler yapılı akıllı fabrikalar kapsamında, fiziksel iÅŸlemleri siber-fiziksel sistemlerle izlemek, fiziksel dünyanın sanal bir kopyasını oluÅŸturmak ve merkezi olmayan kararların verilmesi hedeflenmektedir. Nesnelerin interneti ile siber-fiziksel sistemler birbirleriyle ve insanlarla gerçek zamanlı olarak iletiÅŸime geçip iÅŸ birliÄŸi içinde çalışabilecektir. Hizmetlerin interneti ile hem iç hem de çapraz örgütsel hizmetler sunulacak ve deÄŸer zincirinin kullanıcıları tarafından deÄŸerlendirilecektir.


VANA SEKTÖRÜNÜ ENDÜSTRÄ° 4.0 HIZLI TRENÄ°NE BÄ°NDÄ°RMEK Ä°ÇÄ°N SEKTÖR NE ÅžEKÄ°LDE KONUMLANMALIDIR?
Bu sorunun cevabı 3 ana baÅŸlık altında farklı örneklerle ÅŸekillendirilebilir. Öncelikle bilinmelidir ki vana hem bir üretim prosesinin çıktısı hem de baÅŸka bir üretim prosesinin ise girdisidir. Bu nedenle sürecin tamamını üçe bölebiliriz.
1. Vananın üretim süreci (akıllı fabrikalar)
2. Akıllı vana
3. Vananın kullanıldığı tüm alanlar (akıllı iÅŸ modeli)
Akıllı fabrikaya baktığımız zaman, genel olarak sanal dünya ile fiziksel dünya arasında her aÅŸamada kurulacak köprüler olarak görebiliyoruz ana hedefi. Kurumsal kaynak yönetimi, üretim yürütme sistemleri, tedarik zinciri, müÅŸteri iliÅŸkileri ve iÅŸ süreçleri yönetimleri. Fiziksel katmanlarda bunların ana araçları: robotlar, agv’ler, otonom depo, plc üniteleri ve sensörler. Bu yönetim sistemleri ile fiziksel katmandaki araçlar arasındaki veri transferi ve bu verinin analizi akıllı fabrikanın temellerini iÅŸaret etmektedir.


SÄ°Z ENDÜSTRÄ° 4.0 PERSPEKTÄ°FÄ°NDE ÜRETÄ°M TEKNOLOJÄ°LERÄ°NÄ°ZÄ° NASIL YAPILANDIRIYORSUNUZ?
Dikkan olarak, akıllı fabrika yolunda vana üretiminde bazı adımları atmaya baÅŸladık. Ürünün kendisinin, test adımlarının ve hatta gerçek hayattaki kullanım koÅŸullarının siber ortama aktarılması ile tam zamanlı ömür ve dayanım testleri ile vananın tasarım ve model aÅŸamalarını dijital ikiz ile artık sanal ortamda gerçekleÅŸtiriyoruz.
Tasarım aÅŸamasında elde ettiÄŸimiz teknik veriler ve imalat bilgileri ışığında robot teknolojisini entegre ettiÄŸimiz bazı üretim aÅŸamalarında insan emeÄŸinden ve dolayısıyla hatasından, verimsizliÄŸinden arındırılmış bir sonuç elde edebiliyoruz. 3 boyutlu yazıcı sayesinde özellikle model ve prototip imalatlarını hem daha seri hem de daha ölçüsel hatalardan bertaraf olmuÅŸ bir ÅŸekilde gerçekleÅŸtirip doÄŸrulama süreçlerinde verimlilik elde ediyoruz.

ENDÜSTRÄ° 4.0 ÇERÇEVESÄ°NDE ÜRETTİĞİNÄ°Z ÜRÜNLERE ÖRNEK VEREBÄ°LÄ°R MÄ°SÄ°NÄ°Z?
Sadece üretim hattının akıllı olması yetmiyor, ürettiÄŸiniz ürünün de akıllı olması üreticinin sahip olduÄŸu know - how ile son kullanıcının sahip olduÄŸu know – how birleÅŸtirmesi için elzem bir konu. Bu noktada akıllı vana yani “smart valve” adına aldığımız aksiyonların ve yeniliklerin bazılarını paylaÅŸabilirim. Patentini aldığımız bir yenilik olarak RFID akıllı cıvata kullanarak imal edilen vanalarımız monte edildiÄŸi alan nerede olursa olsun, ulaşılabilirliÄŸi ne seviyede olursa olsun vananın teknik özellikleri, bakım manueli ve kullanım kılavuzu gibi birçok bilgiyi kullanıcısına aktarabilecek yapay zekaya sahip olmaktadır. DiÄŸer bir taraftan bazı vana grupları, müÅŸteri ihtiyaçlarına yönelik olarak vana için en istenmeyen durumlardan biri olan kavitasyonu önlemek için içinden geçen akışkanın fiziksel durumuna göre deÄŸiÅŸkenlik gösteren bir iç yapıya sahip olarak üretilebilmektedir. 

AKILLI BÄ°R VANAYI AKILLI BÄ°R FABRÄ°KADA ÜRETTÄ°NÄ°Z AMA YA VANANIN DAHÄ°L OLDUÄžU SÄ°STEM…?
Bu sistemin de yine aynı deÄŸer zincirini tamamlayacak ÅŸekilde akıllı olması gerekiyor. Ä°ÅŸte burada devreye sistemin diÄŸer elemanlarının da Endüstri 4.0’a uygun deÄŸeri yaratıp ortaya çıkarıyor olması gerekliliÄŸi giriyor. Hattın her noktasının takibi, ihtiyacın belirlenmesi, deÄŸiÅŸken koÅŸullar içerisinde sistemin stabilizesi, sistemdeki elemanların ömür, bakım ve deÄŸiÅŸkenlere göre teknik yeterliliklerinin takibi gibi birçok konunun gerçek zamanlı bir ÅŸekilde takip edilmesi gerekiyor. 

Bu noktada sensörlü vanalar, plc ve kontrol üniteli vana ve pompa sistemleri, tüm sistemin sanal ortamda oluÅŸturulan dijital ikizi ve anlık verilerle sanal ortamda sürekli takip edilen akış ÅŸemaları, hattaki tüm elemanların yerinde ve zamanında bakım ve onarım iÅŸlemleri, kestirici bakım gibi birçok uygulama bu noktada devreye girmeye baÅŸlıyor ve hattaki her elemanın bu sisteme veri saÄŸlaması bu noktada çok önemli bir hale geliyor.

Türkiye’nin ilk Ar-Ge merkezine sahip vana üreticisi olarak biz, vananın endüstri 4.0 yolculuÄŸunda üzerimize düÅŸenleri gerçekleÅŸtirmek için var gücümüzle çalışıyoruz. Åžirket bünyesinde kurmuÅŸ olduÄŸumuz endüstri 4.0 proje ekibi yaklaşık 1 yıldır yoÄŸun çalışmalarını sürdürüyor. Pilot olarak hayata geçirebileceÄŸimiz uygulamaları belirleyip üretim süreçlerine entegrasyonunu ve ardından uygulamaların doÄŸruluÄŸunu ve verimliliÄŸini ölçerek ilerliyorlar. Bir sensör çöplüÄŸüne dönmemek için yapılacak her adımın planlı, hesaplı ve amaca hizmet eder ÅŸekilde oluÅŸturulması bizim için oldukça önemli.

Ülkemiz özelinde baktığımızda ise Türkiye’nin endüstri 4.0 yol haritası çıkarılıyor. Birçok önemli sanayi kuruluÅŸumuz bu yolculuÄŸa çoktan çıktı ve birçok yeniliÄŸe, deÄŸiÅŸikliÄŸe imza atıyorlar. Ar-Ge harcamalarını arttıran, endüstrileÅŸme yolunda ciddi çaba ve kaynak sarf eden birçok firma var. Önümüzdeki dönem, sadece ÅŸu an harekete geçmiÅŸ olan firmaların hayatta kalabileceÄŸi bir dalgaya ev sahipliÄŸi yapacak. Herkese bu yolda kolaylıklar diliyorum.