Prof. Dr. Ahmet Arısoy
Ä°stanbul Teknik Üniversitesi Makina Fakültesi

GiriÅŸ
Pis su tesisatı veya atık su tesisatı, sıhhi tesisat olarak isimlendirdiÄŸimiz binalardaki tesisatın önemli bir parçasıdır. Bina içi pis su tesisatı kullandığımız suyu, ÅŸehir kanalizasyonuna aktarır. Buradaki en önemli özellik bu akışın doÄŸal olarak gravite ile saÄŸlanmasıdır. Pis su bina içinde kendiliÄŸinden ÅŸehir kanalına doÄŸru akar. Ancak ÅŸehir kanalının altında kalan kotlarda pis su pompalanarak kanal seviyesine yükseltilir. Bu yazıda tamamen doÄŸal akışla çalışan bina pis su tesisatı ele alınacaktır. Bina içindeki pis su tesisatı bu standartta ÅŸematik olarak Åžekil 1’de gösterilmiÅŸtir.

Bu tesisat kullanma yerleri veya sıhhi tesisat gereçleri (fixture) ile baÅŸlar ve bina dışından geçen ÅŸehir ana atık su kanalına kadar devam eder. Binalardaki baÅŸlıca su kullanım yerleri lavabolar, banyolar, yer yıkama giderleri (yer süzgeçleri), tuvaletler ve mutfak olarak sayılabilir. Geleneksel pis su tesisatı buralardan gelen suların kalitesi konusunda ayrım yapmaz ve aynı boru sistemiyle bütün pis su toplanarak kanalizasyona deÅŸarj edilir. Bu tip ayrım yapmayan sistemler, TS EN 12056-2 standardında Sistem I, II ve III olarak ele alınmıştır. Hâlbuki günümüzde pis sular, siyah su (helalardan gelen) ve gri su (diÄŸer yerlerden, örneÄŸin lavabolardan gelen) olarak ayrılmakta ve bu yeni tesisat yaklaşımı TS EN 12056-2 standardında Sistem IV olarak tanımlanmaktadır. Bu durumda gri suyu geri kazanarak tekrar kullanmak mümkündür. Bu yazıda ayrılmamış, geleneksel tesisat üzerinde durulacaktır.

Türkiye’de pis su ve yaÄŸmur suyu tesisatı projelendirilmesi ve yapımı TS EN 12056-1, TS EN 12056-2 ve TS EN 12056-3 kapsamında tanımlanır. TS EN 12056-1 Genel kurallar ve performans kurallarını verir. TS EN 12056-2 Sıhhî tesisat boru sistemi – tasarım ve hesaplamasını verir. TS EN 12056-3 ise yaÄŸmur suyu tesisatıyla ilgilidir. Bu yazıda TS EN 12056-2 Türk standardı kapsamındaki konular verilecektir. Bu standart, EN 12056-2 standardının tercümesidir. Ancak bu tercüme çok kötü yapılmıştır, terminoloji yanlıştır ve bu nedenle anlaşılması çok zordur. Tavsiye edilen, orijinal standardı kullanmaktır. 

Aslında Türkiye’de geleneksel olarak kullanılan pis su tesisatı projelendirme yöntemi Alman DIN 1986 Standardına dayanmaktadır. Buna dayanan Türk Standardı ise TS 826 idi. Bu yöntem daha anlaşılır ve daha iyi tanımlıdır. Bu nedenle bu yazıda daha çok DIN standartlarına itibar edilecektir. Bu yazıda amaç pis su tesisatının projelendirilmesi ve boyutlandırılması deÄŸildir. Bu yazıda amaç, üzerinde en çok hata yapılan ve önemi genellikle kavranılmayan pis su tesisatının havalandırılması konusunu anlatmaktır.

Makalenin devamını e-dergi üzerinden okumak için lütfen tıklayınız...