Mekanik tesisat projeleri baÅŸlığının altında; ısıtma, havalandırma, klima, sıhhi tesisat, yangın, otomasyon, enerji performansı, yüzme havuzu, temiz oda, hastane teknolojisi, doÄŸalgaz gibi bölümler kendini göstermektedir. Bu bölümlerin her biri içeriÄŸinde ayrı uzmanlık dallarını ihtiva etmektedir. Dolayısıyla komple tesisat projesinin bir sorumlu tarafından yapılabilmesi imkansızdır. Bu nedenle tesisat projesi özellikle kompleks yapılarda bir veya iki kiÅŸi koordinatörlüÄŸünde, uzman bir kadro tarafından yapılmalıdır. Ayrıca ÅŸurasını daha açık vurgulamak gerekir; yangın, otomasyon, enerji, hastane teknolojisi projeleri apayrı uzmanlar tarafından geliÅŸtirerek projeye entegre edilmektedir. Bu entegrasyon gerçek ihtisas sahipleri sorumluluÄŸunda yapılmalıdır. Projeler ancak o zaman saÄŸlıklı uygulanıp, birbiri ile uyumlu olabilir. 

Bunların dışında projelerdeki bütün malzeme ve cihazların kendine has özellikleri ve iÅŸlevsellikleri vardır. Bunları kullanırken bilmek ve tanımak gerekir. Isı performanslarının yanı sıra diÄŸer özellikler de çok önemlidir. Uygulamada; akustik, dayanıklılık, genleÅŸme, sismik gibi önlemlerin hepsi bir arada kendini gösterir. 

Bu seçimde de saÄŸlıklı karar verilmelidir. Ülkemiz, son karakteristiklere halihazırda önem vermemiÅŸ durumdadır. Bu yönleri ortaya çıktığında sorun görülür. Bu anlamda geliÅŸmiÅŸ uzmanlarımız bulunmamaktadır. Dolayısıyla projelerimiz yeterli kalitede ve düzeyde yapılmamaktadır. Öyle ki yatırımcılar, taahhüt edenler, mimarlar bir iÅŸveren olarak bu hususlara önem vermemekte, iÅŸin sonunda alınan sonuçlara ÅŸaşırmaktadırlar. Bu anlamda proje sorumluluÄŸu yatırımcı tarafından ihtisasa ayrılarak ihale edilmelidir. Projede hiç bir kimse taÅŸeron kullanmamalıdır. Her sorumluluÄŸun kendi yapabilirlik sigortası bulunmalı, sigortalar da bu hususları sadece ticari yönden ele almamalıdır.

Nitelik ve Kalite

Ä°nsanoÄŸlu kiÅŸisel deÄŸerlendirmesinde genellikle kendisine yakışan ÅŸeyleri nitel ve kaliteli görür. Bu usul doÄŸru bir yöntemdir, bireyin kültür, görgü ve yaÅŸam düzeyini yansıtır. Bu sistem aynı ÅŸekilde ve tarzda aileden, topluma, dolayısıyla ülkeye yansır. Evrensel bilim ve sanatın; her ülke ve toplum için geçerli asgari müÅŸterek standartları olmakla beraber bütün ülkede toplumun örf, adet ve yaÅŸamlarına endeksli, kendilerine özgün standart ve kalite sınıflandırması mevcuttur. Özellikle manevi deÄŸerler de; yazılı olmayan, halk arasında “Peygamber sabrı”, “Hurilerin güzelliÄŸi”, “Herkül kuvveti”, “Einstein zeka ve bilgisi” gibi deyimlerle kullanılmaktadır. Ülkelerin teknolojik nitelikleri ise daha ziyade uluslararası standartlara dayalı spesifikasyonlar ile detaylandırılmış, tanımlanmış tariflerdir. Bu tanımların amacı toplumların gereksinimlerini ve onlara yakışanı belirlemek, daha düÅŸük kalite ve standartları kendilerine layık görmemek, günümüzün deyimleri ile insan varlığına odaklanmış, insan merkezli deÄŸer yargılarıdır. Türkiye'de de oluÅŸturmaya çalıştığımız genel teknolojik niteliklere bir isim vermek, bize yakışan deÄŸerlerin tanımlanmasını ve yerleÅŸmesini kolaylaÅŸtıracaktır. 

Cumhuriyet devrinin reformları içinde kültürel kimliÄŸimizi, bilim ve teknoloji hedefleri ile gösteren önderimiz büyük Atatürk'tür. Sınırsız bir geliÅŸime açık hedefler bize daima yeniliÄŸe dönük niteliÄŸi göstermiÅŸtir. Bu yönleri ile bilim ve teknoloji deÄŸerlendirmesinde platform “Nitelik” olmalıdır. Bu tanım bizlere, ekonomik, saÄŸlam, doÄŸru, uygun, saÄŸlıklı, iÅŸlevsel ve akılcı yöntemleri hedeflemeli ve bu yargılara dönük karakteristiÄŸi simgelemelidir.

Bilgi Yanıltması

Üniversitelerde yapılan enerji sempozyumlarında yanıltıcı veriler ile karşı karşıya kalmaktayız. Ülkemizin önde gelen üniversitelerinden birinde yapılan sempozyumda saygı deÄŸer konuÅŸmacılar güneÅŸ enerjisinin bütün ısınma sorunumuzu halledeceÄŸinden yola çıkarak, hemen hemen 16.000 MW'lık enerjinin güneÅŸten saÄŸlanacağını savunmuÅŸtur. Ülkemiz için görülen enerji 16.000 MW olmakta ise de bunun %50'si yani 8.000 MW'ının kullanılabilen enerji olduÄŸu ve bu enerjinin hava ÅŸartlarında 2000 – 2500 MW'ının kullanılabileceÄŸi bilinmektedir. Bu ÅŸartlar ısınma ihtiyacımızın cüzi bir miktarına denk gelmektedir. Bu nedenle tebliÄŸ ve bildirilerde farklı bir iddia çok yanıltıcıdır. Özellikle bu bildiri, akademisyen ve bürokrat meslektaÅŸlarımızdan yapıldığında sonuçları çok üzücü olur. Bu nedenle tüketici hiç bir ÅŸekilde kandırılmamalı, özellikle bürokratlar tarafından toplumu teÅŸvik amaçlı yönetmelikler çıkartılmamalıdır. Aksi halde yönetmelikler ters teper, tüketici kandırılmış olur.

TESKON 2013'ün içeriÄŸindeki sempozyum, konferans, seminer, kurs, panel ve çalıştaylar incelendiÄŸinde konuların daha çok bilgi aktarımı ÅŸeklinde olduÄŸu görülür. Bilgi aktarımında konuÅŸmacıların konuları daha çok ithal bilgilerle doldurduklarını görüyoruz. Bütün bunların ülkemiz için uygulanabilirliÄŸi ÅŸarttır. Daha doÄŸrusu uygulanabilir olması gerekir. TESKON 2013'de 1 sempozyum, 6 seminer, 14 konferans, 4 çalıştay ve 1 panel olması çok önemlidir. Bunları sunacak arkadaÅŸlar bilgi aktarımı yaparken kendi görüÅŸlerini de açıklamaları gerekir. Özellikle sempozyum ve seminerlerdeki konuÅŸmacılar bu hususlara dikkat etmelidir.

TTMD

Türk Tesisat Mühendisleri DerneÄŸi (TTMD), bünyesinde bulunan tüm tesisat mühendisleri ile sektörünün her alanında hizmet vermektedir. Bu nedenle üyeleri; üretim, taahhüt, mümessillik baÅŸta olmak üzere her alanda etkilidirler. Konuya bu yönden baktığımızda TTMD'nin sektörde rolü anlaşılır. Üyelerimizin, bütün sektör kuruluÅŸlarına etkileri büyüktür. Bu yönleri ile Ä°SKÄ°D, ISKAV, TOBB Ä°klimlendirme Meclisi, Ä°ZODER, DOSÄ°DER, TÜYAK gibi kuruluÅŸların TTMD koordinasyonunda çalışması çok önemlidir. Bu anlamda TTMD'nin bilgisiyle konulara yardımcı olması gerekir. 

Ancak 2000'i aÅŸkın üyesi olan TTMD'nin bilgi, kültür, uzmanlık, ihtisas konuları; üretim, uygulama gibi olan kuruluÅŸlarla aynı olamaz. Her ne kadar o kuruluÅŸlarda çalışanları kendi bünyesi içinde toplasa dahi onları bir araya getiremediÄŸinden baÅŸarılı sayılamaz. Bu nedenle onlara sadece teknoloji yönünden bilgi aktarabilir. Seminer, sempozyum ve benzeri toplantılarda birbiri ile tanıştırabilir. Bu hizmet eÄŸitimin bir aÅŸamasıdır. Üniversitelerle iÅŸbirliÄŸi içinde tesisat mühendisleri arasında bilgi transferini saÄŸlar, karşılıklı deÄŸerlendirebilir. Özellikle meslek içi eÄŸitimleri yönlendirir ve güçlendirir. TTMD'nin uluslararası iliÅŸkilerdeki bilgi ve teknoloji transferi çok yararlıdır. ASHRAE, REHVA ve CLIMAMED gibi kurumlarla dünyaya açılması çok önemlidir. Onların kongre ve seminerlerine katılmak, tebliÄŸ vermek ve ortak çalışmak bizlere çok ÅŸey kazandırır. Ayrıca aylık eÄŸitim seminerleri Ankara, Ä°stanbul, Ä°zmir ve diÄŸer illerde çok önemli ve faydalıdır. Buralardaki bilgi aktarımının yanı sıra tanışıklık bizleri sektörle kaynaÅŸtırır. 

Mesleki Sorumluluk Sigortası

Yurt dışı proje yatırımcıları, Avrupa BirliÄŸi standartlarına uygun tarzda müÅŸavirlerden ve tasarımcılardan 'liability' güvencesi sorumluluk sigortası istemeye baÅŸlamışlardır. Bu anlamda ILO 'International Labour Office' ÅŸartlarına uygun tarzda projelerden kaynaklanan iÅŸ kazası ve ölüm halleri için üçüncü ÅŸahıslara 1.5 milyon Avro, projenin saÄŸlıklı ve uygulanabilirliÄŸi güvencesi içinse proje başına 1 milyon Avro mertebesinde bir teminat verilmesi gerekmektedir. Tasarım firmaları tarafından bütün hizmetleri kapsayacak tarzdaki güvence, yıllık verilebilmekle beraber sigorta uygulamalarında projenin cinsi, nevi ve büyüklüÄŸüne, tasarım bürolarının deneyim, bilgi ve kapasitelerine göre primler deÄŸiÅŸmekte özellikle proje bürolarında çalışan, kilit adamların nitelikleri, donanım ve teçhizat dikkate alınmaktadır.

Bu türden sorumluluk sigortası tüketici için bir güvence olup, müelliflere proje maliyeti başına %2 mertebelerinde prim gerektirmekte ve bütün yıla yayılan hizmetler için küçük iÅŸlerde 3.000 Euro'dan baÅŸlayıp büyük projelerde 25-30 bin Euro bedellere eriÅŸmektedir. Ülkemizde bu anlamda bir uygulama birkaç proje bürosu dışında yapılmamakta, buna karşın yeni ihale kanunu ön seçim kriterleri ISO 9002 ile mesleki sorumluluk sigortaları tercihlerde %5 teknik puan kazandırmaktadır.

Yurt dışı ihalelerde kalite belgesi ve kiÅŸilere karşı sigorta ile mesleki sorumluluk sigortası zorunludur. Bu yönden yabancı yatırımcılar, Türkiye içindeki yatırımlarında da yüklenicilerden bu anlamda sigorta talep etmekte veya kendileri bedelini ödeyerek, iÅŸ yapanlara mali ve mesleki sorumluluk sigortası yaptırmaktadır. Yurt dışına hizmet veren bazı güçlü müÅŸavirlik firmalarımız da bu tür sigortaları ülkemizde hizmet veren sigorta ÅŸirketlerine yaptırabilmektedir. Ancak ülkemizde sigorta kuruluÅŸları çoÄŸu kez bu tür sigortanın amacını arabaların kasko veya zorunlu deprem sigortaları anlamında ele almakta çok cüzi fiyatlarla veya çok büyük bedellerle sigorta poliçeleri tanzim etmektedir. 

Proje hizmetleri nedeniyle projelerin, can güvenliÄŸine dönük üçüncü kiÅŸilere karşı sigortalanması, ayrıca mesleki sorumluluk sigortası ile hata ve kusurlarından kaynaklanan kayıpların karşılanmasına yönelik riskler çok iyi deÄŸerlendirilmelidir. Bu hususta deneyimli sigorta ÅŸirketleri iÅŸin; nevi, kapsamı, yüklenici yetenekleri,  bilgi ve deneyimleri ile kapasitelerini dikkate alarak sigorta yaparlar. Burada esas olan 'güvence'dir. Bu anlamda sigortalar öncelikle mesleki örgütlerle muhatap olarak, meslek odaları, ihtisas dernekleri ve birliklerin güvencesi ile toplu sigortalara yönelerek, indirimli poliçelerle sigorta yaparlar. Nitekim Amerika'da profesyonel mühendisler dışındaki mühendislerin tasarım imza yetkisi olmadığından sigortalar öncelikli profesyonel mühendis belgesini ararlar. Almanya'da bu husus meslek odasının yapabilirlik belgesi ve bu belgeye dayalı güvencesi ile yapılmakta, VDI kanalıyla yapılan sigorta poliçelerinde büyük indirimler saÄŸlanmaktadır.

Ülkemizde mühendislik hizmetleri diploma yetkisi ile yapılmakta, yapabilirlik niteliÄŸine dönük deneyim ve uzmanlık aranmamaktadır. Meslek odalarımız tarafından verilen uzmanlık belgeleri de yetersiz olup, mühendislere bir güvence vermemekte, odalarımız bu hususta sorumluluk yüklenmemektedir.

Bu sorunun çözümünde en saÄŸlıklı yol ihtisas derneklerinin, müÅŸavirlik birlikleri üyelerini toplu halde sigorta etmesi ve bu hizmetlere güvence vermesidir. Üyeleri makina mühendisi olan TTMD en az 100-150 adede eriÅŸen deneyimli tasarımcıları sigorta ile anlaÅŸarak mesleki sorumluluk sigortası yaptırabilir ve güvence verebilir. Firma başına yıllık 2 ila 3 milyar mertebesindeki sigorta toplam bedeli üzerinden alınacak destek payı TTMD'nin meslek içi eÄŸitim toplantılarında çok yararlı olabilir.

Yılbaşı 

2013 yılı hemen hemen XXI. asrın ilk baÅŸlangıç yıllarıdır. Bütün gençler için yılbaşı mutlu bir gündür. Ben ÅŸahsen 79. yaşımı devirip 80. yaşıma giriyorum. Allah'tan herkese böyle bir mutluluk dilerim. Çocukken 50'li yaÅŸları yaÅŸlanmış yıllar kabul ederdik. Åžimdi çok ÅŸükür 80. yılları ileri yaÅŸların baÅŸlangıcı sayıyoruz. Batı da 90-95-100 yıla kadar insanlar yaşıyormuÅŸ. Ben ÅŸahsen bu kadar uzun yıllar talep etmiyorum Cenab-ı Hak'tan. 

Ä°leri yaÅŸ döneminde insanoÄŸlu her ÅŸeyin düzenli olmasını arzuluyor. Özellikle gençler için huzur, güven ve saÄŸlık diliyorsunuz. Onların doÄŸum günü kutlamaları bizleri mutlu ediyor. Hele baÅŸlangıç yıllarındaki heyecanları görmek baÅŸka türlü bir zevk veriyor. Çocukluk dönemi sonrası gençlik dönemi ise bizler ve onlar için baÅŸka bir mutluluk. Bu anlamdaki kutlamalar da insana ayrı bir haz veriyor. Ufak talep ve arzular dışında insanoÄŸlunun 70 ila 80'li yaÅŸlarına girmesi de ayrı bir haz veriyor.

DüÅŸünüyorum da etap etap belirli dönemleri atlatmanın da kendine has zevkleri var. Okul sonrası hayat mücadelesi insanoÄŸlunu bambaÅŸka döneme sokuyor. Özellikle doÄŸup elinde büyüyen bebekleri gördüÄŸü anlarla gurur duyuyor ve heyecanlanıyorsunuz. Onlar sizin geçtiÄŸiniz yollardan baÅŸka türlü geçiyor. Çocukları oluyor. Onlarda zamanla büyüyor. Dede oluyorsunuz. Size saygı duyuyorlar. KiÅŸiliklerini biliyorlar. Aranızda bu tür bir sirkülasyon devrediyor. Ä°ÅŸte o zaman; zamanın çok çabuk gelip geçtiÄŸini anlıyorsunuz. Geçen zamanı yakalayamıyor ve durduramıyorsunuz. Bu nedenle Allah'a ÅŸükür, gençlere dua ediyorsunuz. Dolayısıyla yeni yıl çok önemli bir dönemin sonu ve yeni bir baÅŸlangıcın ilk günleri oluyor. Herkesin yeni yılını kutlar saÄŸlıklar dilerim. 

Bu yıl dört aile yılbaşı için Bodrum'a gittik. Ankara'dan uçakla Bodrum bir saat dürüyor. Bodrum'da iklim ılımandı, yağış da yoktu. Bu nedenle yörenin bütün güzelliÄŸini görebildik. Halk da çok deÄŸiÅŸmiÅŸ. Ä°stanbul'un, Ankara'nın bütün tanıdıkları orada, ya bizim gibiler ya da yerleÅŸmiÅŸ. ÇoÄŸu yer kapalı olmasına raÄŸmen açık olan otel ve restoranlar da vardı. Özellikle Marina civarı restoran ve alışveriÅŸ yerleri ile doluydu. Mevsimine göre balık yiyorsunuz. Fiyatları kıyasla Ä°stanbul ve Ankara'da daha ucuz. Seyrek gittiÄŸimden ÅŸehirdeki geliÅŸimi hemen görüyorum. Åžehir daha modernleÅŸmiÅŸ, lüks villaları ve ona uygun yaÅŸamıyla Bodrum'un farklı bir düzeyde olduÄŸu söylenebilir.