1.Yapı Pissu Çıkış Yüklerinin Belirlenmesi ( TS EN 12056_2)

Burada verilen deÄŸerler, ortalama %50’lik bir doluluk oranında ve tek bir boÅŸaltma kolonuna baÄŸlanmış elemanlar içindir.

Atıksu debisi: 

 

 

 

Buradaki (k) deÄŸeri kullanım çarpanı olup, ÅŸu deÄŸerlerde olur: 

Ev, misafirhane, iÅŸyeri k=0.5

Hastane, okul, restoran, otel k=0.7

Genel tuvaletler ve duÅŸlar k=1.0

Özel kullanımlar k=1.2

 

Sınırlama:

Yatayda en uzun boru boyu L=4.0 m

90°C’lik dirsek sayısı (en çok) 3 adet

olmalıdır.

Bir yapıda, birden çok pissu çıkışı olabilir. Her bir çıkış için pissu debileri, ayrı ayrı hesaplanmalıdır. 

Pissu çıkışları, yapı dışında yer alacak olan, bir rögara baÄŸlanır. Sonra, bu rögarlar ana kanalizasyona veya varsa, bir pissu arıtma tesisine ya da fosseptik çukuruna doÄŸru, bir boru ÅŸebekesiyle yönlendirilir.

 

Yapı dışı pissu boruları hesabında iki kriter belirleyici rol oynar. 

 

Doluluk oranı, genellikle, %50 ve %70 olarak alınmaktadır.

 

EÄŸimler ise bütünüyle, arazinin topoÄŸrafik yapısına baÄŸlı olarak belirlenir. 

 

En küçük eÄŸim (0.50 cm/m) deÄŸerindedir.

Pissu Debileri ( lt/s)

 

2. Sistemin Tasarlanması

Yapıdan çıkan pissu borusu bir rögara girmelidir. Sonraki aÅŸamada, bu rögarlar, çıkış yönüne doÄŸru birbirine baÄŸlanırlar. Son çıkış noktası ise  ana kanalizasyon hattı, pissu arıtma tesisi veya fosseptik çukuru olur.

 

Sanal olarak, yapı çıkışları –rögarlar arası boru baÄŸlantıları çizilir. Rögarlar arası açıklık 30 m’yi geçmemelidir. Sistemin gereÄŸi, açı deÄŸiÅŸtirme noktalarında veya 30 m kuralına göre ara rögarlar kullanılır.

 

Projelendirme işlemleri şu sırayla yapılır:

1. Yapı çıkışı boru çapları ve debiler yazılır

2. Yapı çıkışındaki noktada boru alt kotu belirlenir.

3. Rögara giriÅŸteki borunun alt kotu belirlenir. Bu kot, yapı çıkış noktasıyla rögar giriÅŸi arasındaki uzaklık ve borudaki eÄŸim göz önüne alınarak hesaplanır.

4. Ä°lk rögardan baÅŸlayarak son rögara kadar tüm rögarlara bir numara verilir. Ana hattan ayrı baÄŸlantılar varsa, buradaki rögarlara sonraki numaralar verilmelidir.

5. Ä°ki rögar arasındaki boru parçası üzerine

6. Arazi plankotesi dikkate alınarak, her rögarın üst kotu belirlenir.

7. Her bir rögara giren borunun alt kotu belirlenir.

8. Rögardan çıkan borunun alt kotu, en alttan giren boru kotundan min. 10 cm aÅŸağıda olmalıdır. Bu kot, aynı zamanda, rögar dip kotu demektir.

9. Pissu boru sisteminin son noktasındaki kot belirlenir. (Kent kanalizasyon ÅŸebekesine baÄŸlanılacaksa, ilgili idareden baÄŸlantı noktasının eksen kotu istenir.) EÄŸer, tasarlanan boru sisteminin son noktasındaki kotu giriÅŸ noktası kotundan aÅŸağıda kalıyorsa, geriye doÄŸru gidilip, eÄŸimler azaltılır veya baÄŸlantı sistemi arazi topografyasına göre deÄŸiÅŸtirilir. Hiçbir biçimde çıkış kolu yakalanamıyorsa, uygun bir yere pissu toplama deposu yapılır ve pissu terfi pompaları ile çözüme gidilir. 

 

3. Rögarlar

Rögarlar, genellikle, kare kesitli yapılırlar. Silindirik tipte olanlar büyük debili ve geniÅŸ alana yayılmış sistemlerde kullanılırlar. Rögarların kesit ölçülerini derinlikleri belirler.

Duvar kalınlıkları, min. 15 cm olarak düÅŸünülmelidir. Rögar üst kotu bulunduÄŸu arazinin kotu ile aynıdır. Bu kat, röper noktasına (±0.00 kotu) göre belirlenir.

 

 

 

 

 

 

 

Bu çizime göre, rögar iç derinliÄŸi 

H =1.28-0.72

                     = 0.56 cm

olacaktır.

Rögarların yol üstüne gelmemesi gerekir. Zorunlu durumlarda demir döküm yuvarlak kapak kullanılmalı, beton kalınlığı arttırılmalıdır.

 

4. Uygulama Notları

- Beton büz borular

- Kaburgalı (corrigated) borular

- Santrifüj döküm pik borular

- Muflu duktil borular kullanılmalıdır.

* Yazar: Aydın ACEMİ

Makina Mühendisi