Su Hacmi Bakımından Avrupa’nın İkinci Büyük Akvaryumu; İstanbul Akvaryum

8 Ocak 2012 | TEKNİK MAKALE
192. Sayı (ARALIK 2011)

4.590 kez okundu

Florya sahilinde inşa edilen ve Haziran ayı sonunda açılan dünyanın en büyük tematik akvaryumu İstanbul Akvaryum, üç ay süresince 350 bin kişi tarafından ziyaret edildi. 22 bin metrekare büyüklüğü, 6800 metreküp su kapasitesi, 1,2 kilometrelik gezi parkuru ve 1.000 metrekarelik büyüklüğü, konsepti ve birbirinden farklı 16 tematik alanı ve özellikle rakipleri içerisindeki en büyük Yağmur Ormanı alanına sahip olmasıyla İstanbul Akvaryum, yerli ve yabancı turistlerin ilgi odağı olmaya devam ediyor.

İstanbul Akvaryum Turizm Tic. Ltd. Şti. Genel Müdürü Mehmet Sami Milli ve Makina Bakım Müdürü Alper Mertol, projenin kuruluş hikayesini ve gelecek dönem hedeflerini anlatırken, yapının mekanik tesisat kısmı ile ilgili de teknik bilgiler verdi.

İstanbul Akvaryum Turizm Tic. Ltd. Şti. Genel Müdürü Mehmet Sami Milli

İstanbul Akvaryum projesi, 2003 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin dünyadaki akvaryumlardan esinlenerek, “İstanbul’da en büyüğünü yaparız” düşüncesiyle oluşturulmuştur. 2003 yılında taahhüt karşılığı, yapının belli bir noktaya kadar olan kısmını İstanbul Büyükşehir Belediyesi finanse etti. 2003’ten 2007’ye kadar bu şekilde devam etti.

2007 yılında İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Mimar Kadir Topbaş, bu işin işletmecisinin de içerisinde olması gerektiğine kanaat etti. Bu bize göre de çok doğru bir yaklaşımdı. Alper Bey ve ben işin başından beri hem taahhüt işinin hem de işletme sürecinin içerisinde yer aldık. Projede işletmecisinin de içerisinde olması, özel sektörden bulunmasını çok doğru buluyoruz. Bu işi artık bir kamu sektöründen farklı bir gözle görmek gerekiyor. Aslında bunun büyük bir şans olduğunu düşünüyoruz. İşin betonarme kısmında ve mekanik, elektrik tesisatlarıyla ilgili kısımlar projelendirilirken çekilen zorlukları, buradaki tüm takım gördü.

Burada çok kritik bir süreç olan mekanik kısımda danışmanlarımız bizi doğru kişilere yönlendirdiği için şanslıyız. Dünyada akvaryumlar sayılı olduğu için burada yanlış yapan firmalar da ayıklanmış durumda.

Sadece akvaryumu Büyükşehir Belediyesi karşıladı. Geri kalan yatırımı ise yap-işlet-devret olarak İstanbul Akvaryum Turizm Tic. Ltd. Şti. üstlendi. İstanbul Akvaryum belli bir aşmaya gelince 2007 yılının Aralık ayında ihale edildi. Dendi ki: 80 milyon TL’lik yatırım yapacaksınız, yılda 4,5 milyon TL ödeyeceksiniz, işin iç dekorasyon kısmını ve balıkların küratörlükle ilgili ekiplerini getireceksiniz. İstanbul Akvaryum bu işe talip oldu. Artırmayla bu iş 4,5 milyon TL’ye geldi. Dolayısıyla iş İstanbul Akvaryum Turizm Tic. Ltd. Şti.’nin oldu. İç içe iki firma bir arada çalıştı.

Denize doğru baktığımızda sağ tarafta bir AVM yatırımı devam ediyor. Bu yapı deniz temalı bir AVM olup, içinde ufak tefek bir bilim merkezi ve sanatsal unsurların yer aldığı, daha çok günümüz alışveriş merkezi konseptine uygundur.

Akvaryumların dünyadaki örneklerine de baktığımızda tek başına çalışma imkanı olmayan yapılar olduğunu görürüz. Bunu bütçesel anlamda söylüyorum. Mutlaka yanlarında bir AVM, otel, kongre merkezi olur ki bunlarla beraber akvaryum hayata geçebilir. Çünkü akvaryumun arkasında görünmeyen çok büyük bir yatırım, teknik içeren hacimler ve aylık ciddi işletme maliyetleri var. Bu maliyetleri çıkarabilmek için ya devlet mutlaka finanse ediyor veya yatırımcı olarak işe girmişseniz yan birimlerini de işletmeniz gerekiyor.

Burada olması gereken her şey yaklaşık 20 kişilik bir kadro ve danışmanlarla beraber yapıldı ve çok yorucu bir süreçten geçildi. İlk hedefimiz balığı tankta görmekti. Ama şimdi en büyük hedefimiz balığı tankta yaşatmak ve burayı en iyi şekilde işletmek.

Projenin mekanik ve elektrik kısmını dışarıda bu işin know how’unu yapmış kişilere teslim etmek yerine, ülkemizden bir kişiye, Gürson Mühendislik’ten Orhan Bey’e yaptırdık. Tasarımını ise akvaryum camiasında itibarı olan bir kişi Dryden Aqua firmasının sahibi Howard T Dryden yaptı. Buraya yeni bir dizayn getirdi. Orhan Bey’e dedik ki: “Siz bu dizaynı kendisinden alın ki, tüm know how bizde olsun ve dolayısıyla siz de buradaki takım arkadaşlarınıza bu projeleri göndererek tüm imalatı biz yapalım.” Bu, temelde basit gibi gözükse de işin püf noktasıydı. Çünkü doğrudan Dryden’e bağlı kalarak yapacağımız bu iş bizi çok daha yorgucu süreçlere götürecekti. Orhan Bey projeyi başarıyla tamamladı. Kendisi zaten mekanik ve elektrik tesisat camiasında bilinen, çok büyük projelere imza atmış bir kişi.

Nuhoğlu İnşaat, işin hem taahhüt hem de işletme kısmında yer aldı. Projenin işletmesi Nuhoğlu İnşaat, Metal Yapı, Alt ve Üst Yapı İnşaat ve Nas İnşaat gibi 4 büyük şirketin yanı sıra Yusuf Elgörnüş isimli şahsın yer aldığı bir konsorsiyum tarafından yürütülüyor. Yapım işleri devam ederken, bir yandan da işletme işin içerisine girmek zorundaydı. Yapım aşamasında işletmecilerde oradaydı. Birebir kontrol ettiler.

Dünya literatüründe ‘balıkların hastanesi’ dediğimiz kısım akvaryumun en önemli kısımdır. Küratör denilen kişiler, yani akvaryum camiasında balıkları ayakta tutan kişiler, biyologlardır. Bu kişiler sürekli akvaryumlarda çalışır ve bu işi iyi bilirler. O işin habitat kısmında 25’e yakın küratör ve altında uzman aquarist ekip çalışıyor.

İşin mekanik kısmında ise elimizde bu işin shop draw autocad ortamındaki çizimler vardı. Bu işin shop drawing’ini yapayım ve de birebir imalatı yapayım dediğiniz noktada değildik. Çünkü belirli bir süreçten sonra iş durmuştu. Yani İstanbul Büyükşehir Belediyesi buradaki yatırımı “2003’te başladık 2007’de bitirelim” şeklinde yapamazdı. İş zaman içinde belli ödenekler ayrılarak ve ‘şimdi otoparkın üç katını yapalım, şimdi akvaryumun kaba inşaatını yapalım’ şeklinde, yani bölüm bölüm gerçekleşti.

Akvaryum- Okyanus dediğimiz büyük akvaryum tanklarının camlarını üreten dünyada tanınmış, büyük iki tane akrilik üreticisi firma var. Bunlardan biri Japon Nipura, diğeri de Amerikalı Reynalds firması. Biz camı Japon Nipura firmasına yaptırdık ve taktırdık. Betonarme kalınlığında yaklaşık yarım santim ile iki santim arasında değişebilen bir hata payı isteniyordu. Tabi iki santimi geçtiği takdirde mutlak surette kırılıp yeniden düzgün bir hale getirilmesi ve monte edilmesi gerekirdi. Buradaki arkadaşlar betonarme imalatını hatayı en aza yakın bir şekilde tamamladılar ve Nipura firması da iç izolasyonunu yapıp akvaryumdaki akrilik montajlarını tamamladılar.

Mekanik olarak aldığımız projeler mesela filtrenin, titanyum plakalı eşanjörlerin, su soğutmalı tankların, geri yıkama filtrelerinin pompalarının nerelerden alınması gerektiği konuları var. Özellikle deniz suyu pompalarının fiberglas takviyeli özel plastik pompa olması gerekiyordu. Pompaları dünyada üretim yapan sayılı firmalardan biri olan Fybroc firmasının Türkiye temsilcisi olan Arpon firmasından aldık. Karantina tesisi ise yine konusunda dünyada en iyi üreticilerden biri olan Spranger firması tarafından yerine getirildi ve monte edildi. Bunların hepsinin başında makina mühendisi olarak Alper Bey yer aldı.

Bu akvaryum projesinde farklı bir şeyler de yapmak istedik. Dünyadaki akvaryumlar balığı sergilemek içindir. Ziyaretçi geldiğinde balığı görecek, şaşıracak ve hayali gerçek olacak. Fakat onun dışında farklı bir şeyler daha olmalıydı. Oluşturduğumuz temalarla ziyaretçiyi akvaryuma hazırlıyoruz. Karadeniz alanına interaktif bir gezintiye çıkarıyoruz. Karadeniz alanında başlayan yolculuk Pasifik’te son buluyor. Gerçek harita üzerinde dolaşıyor. Çanakkale’den geçirip, Ege’ye, sonra da Süveyş Kanalı’na uğratıyoruz. Denizdeki su sıcaklığı, tuz oranı neyse, hangi canlıyı barındırıyorsa, o temayı kurduk

Proje iyi bir planlama ile 3 yılda bitebilir ama maddi destek olmadan buranın yürüme şansı yok. Bir malın siparişini veriyorsunuz fakat Avrupa, Temmuz-Ağustos’ta çalışmıyor. Malzeme için tarih veriliyor fakat gümrükte takılıyor. ATR belgesi olmuyor. Örneğin Firma ismini yanlış yazıyorlar. O süreçlerin hepsi buraya ters işliyor. Bunların hepsinin iyi planlanması ve programlanması gerekiyor. Arkadaşlar bunların hepsinin üstesinden geldi.

Su hacmi konusunda 6800 metreküp su hacmiyle Valencia’dan sonra Avrupa’da ikinci, dünyada ise beşinci sıradayız.

İstanbul Akvaryum, balık çeşidi açısından literatürde aynı sıralamaya giriyor. 1500’den fazla canlı çeşidine ev sahipliği yapıyoruz. 6 akslı 5D sinemada akvaryum filmi oynatıyoruz. Ayrıca birçok çeşidi barındıran hediyelik eşya mağazamız var. Gezi güzergahı üzerinde 3 tane de kafe mevcut. Şunu da belirtmek isterim; 35 bin m² bir dükkan alanı var. Buranın yüzde 40’a yakını kiralandı.

Ziyaretçi bakımından bir değerlendirme yaparsak, PWC’ye yaptırdığımız bir fizibilitede yılda 2,5 milyon ziyaretçi hedefliyorduk. Bizim için iyi rakam. Akvaryum diyoruz ama aslında burası büyük bir okyanus.

Türkiye’de ilk olma özelliği taşıyan İstanbul Akvaryum’un, Türkiye’deki herkesin (özellikle okullardaki çocukların) ilgi odağı olmasını hedefledik. Ziyaretçi potansiyelinden çok memnunuz, ilk üç ay sonunda 350 bin ziyaretçi rakamına ulaştık. Yurtdışından özellikle İran, Suudi Arabistan, Balkanlar ve Rusya’dan yazın pek çok turist geldi.

Herkesin İstanbul Akvaryumu gelip, görmesini öneriyoruz. İşin ticari kısmından çok bir misyonu var ve İstanbul Akvaryum o misyonu taşıyor.

Fybroc 1500 Serisi Pompalar

Fybroc 1500 serisi pompalar, bir mühendislik harikası olarak tasarlanmış, kullanılan yüksek kaliteli malzemeler sayesinde geniş bir korozyona dayanım sağlar. Basit ama geniş çeşitlilik sayesinde tüm pompa uygulamaları için ideal bir çözümdür. Fiberglass malzeme Reçine transfer kalıplama teknolojisi sayesinde yüksek gerilme noktalarında güçlendirilmiş fiberglas ile dayanım arttılmıştır.Transfer edilen sıvı ile temas eden herhangi bir metal parça yoktur.

1500 serisi pompalar rulman ve salmastra ömrünü maksimize edecek şekilde milin yaratacağı radial yüklemeler azaltılmış şekilde tasarlanmıştır. Radyal zorlama, pompa gövdesinin üzerinde dengeli dağılmayan basınç dalgalanmalarının oluşturması sonucu ortaya çıkar.

Tüm salmastra yüzeyleri normal çalışma sıcaklıklarında kalabilmek için yağlanmaya ihtiyacı vardır. Salmastra yüzeyleri ister pompalanan sıvı ile isterse de dışardan harici temiz bir sıvı ile flaşlanarak yağlanabilir. Fybroc 1500 serisi pompalar, standart olarak kendi transfer ettiği sıvı ile ya da dışarıdan flaşlamaya opsiyonel şekilde kolayca sahip olabilicek şekilde tasarlanmıştır.

İç Kapaktan Flaşlama

Bu özellik, salmastra yüzeyinin hem yağlanmasını hem de salmastra yüzeyinde oluşan ısının iç yüzeyden atılması sağlanır, Bu durum pompa iç arka yüzeyinden açılan kanal içerisinden yüksek basınçlı sıvının salmastra bölgesine yönledirilmesi ve daha sonra düşük basınçlı tarafa sirküle edilmesi sayesinde sağlanır.

Alper Mertol İstanbul Akvaryum Turizm Tic. Ltd. Şti. Makina Bakım Müdürü

Süreç özetle karışık ve gerçekten zordu. Yapılacak işler belliydi fakat birçok cihazın Türkiye’de bulunamaması, herhangi bir bilgi elde AKVARYUM

edilememesi çok araştırma yapmamıza neden oldu. Ekipmanların büyük bir çoğunluğu yurtdışı kökenli idi. Projenin oluşturulması bile yurtdışı danışmanların sayesinde oldu. Ben burada iki grup işe birden baktım. Birincisi; klasik mekanik tesisat kısmı (ısıtma, soğutma, havalandırma ve yangın tesisatı). Şu ana kadar yaptığım iş olduğundan bunda zorlanmadım. Ama ikincisi olan yaşam destek tesisatında ise bu iş Türkiye’de ilk defa yapılacağından ve birçok cihazı tam anlamıyla tanımadığımızdan oldukça zorlandık.

Projelerin P&ID şemalarını bile birçok kez takip ederek sebep sonuçlarını anlayabildik. Zaten projeler ve P&ID şemaları hep yurt dışı danışmanlar kullanılarak gerçekleştirildi. Projemiz eski adıyla GMD Mühendislik tarafından yapıldı.

Filtrelerin içerisinde cam türevi bir malzeme olan Aktif Filtre Medya (AFM) kullanıldı. Zaten proje de bu malzemenin kullanılması üzerine kurulmuştu. Şayet bu malzeme kullanılmasaydı çok daha büyük hacimlere, çok daha fazla filtrelere ihtiyacımız olacaktı. Böylece filtrelerden ve yerden bir tasarruf sağlandı.

Dünyanın en kaliteli deniz suyu pompalarını üreten Fybroc firmasından 110 adet pompa aldık. Pompaları yurtdışından Türkiye temsilciliğini yürüten Arpon firması, Osman Balcıoğlu getirdi. 20 tane de frekans konvertörlü pompamız var.

Balıkların dışarıdan getirildiklerinde, gösteri tanklarına koyulmadan önce bir adaptasyon evresi geçirmesi için gerekli tesis olan karantinayı Alman firması Spranger kurdu. Altı tane sistemimiz olduğundan altı tane de karantinamız var.

En büyük sistemimiz 3800 ton su hacmine sahip Atlantik Okyanusu’dur. İkinci olarak Akdeniz sistemimiz ise yaklaşık 1500 -1600 ton su hacmine sahiptir. Bunun dışında Pasifik Okyanusu, Karadeniz, Kızıldeniz ve Yağmur Ormanı sistemlerimiz olmak üzere toplam 6 adet sistemimiz var. Bunlar birbirlerine yakın özellikler taşısalar da, tuzluluk oranları ve sıcaklıkları farklıdır.

Son bir konudan daha bahsedersek; danışmanların önerisiyle, yaşam destek alanlarında olması gereken GRP ( Cam Takviyeli Polyester) ürünler seçildi. Belki kısmen işin hızlı gitmesi açısından atladığımız yerler olmuştur. 316 kalitede paslanmaz çelikler de kullanıldı ve çok özen gösterildi.

Saros Körfezi’ndeki deniz suyu dünyanın kendi kendini temizleyebilen üç suyundan biridir. Saros’un buraya yakın olması da bizim için iyi bir avantajdı. Biz de akvaryumumuz için önce bu suyu kullanmak istedik. Aslında Marmara suyunu da kullanmak istedik. Uzun bir süre Marmara suyu ile ilgili biyolojik ve kimyasal testler yaptık. Ama olmadı, kabul ettiremedik.

Rakamlarla İstanbul Akvaryum

6.800 m³ su hacmine sahip, toplam 64 adet tank, 100 dönüm arazi içerisinde, toplam 22 bin m²’lik 2 katlı dev proje, İstanbul Akvaryum’a ait 1.200 araçlık 32 bin m²’lik otopark alanı, 6.000 m²’lik ziyaretçi alanı, Karadeniz’den başlayıp Pasifik’e kadar uzanan 1,2 kilometre uzunluğundaki, özel temalı gezi güzergâhı, birbirinden ilginç türlerin bulunduğu yaklaşık 1.500 çeşit,toplam 15 bin adet deniz ve kara canlısı, 2 adet 15 kişilik 6 akslı 5D sinema salonu, 7 ayrı film izleme seçeneği, rüzgâr, sis, su gibi efektler yaşatan sıra dışı sistem, İstanbul Akvaryum içerisinde 470 m²’lik alana sahip hediyelik eşya birimi, gezi güzergahı üzerinde 3 kafe, bir tarafı Panama Kanalı manzaralı, diğer tarafı deniz manzaralı 1 adet restoran.

R E K L A M

İlginizi çekebilir...