Standart Glob Vana

Dünya üzerinde tesisatlarda en yaygın kullanılan vana tipi Glob vanadır. (Åžekil 1) Akışkanların akışını kesmek veya kontrol etmek için geliÅŸtirilmiÅŸ olan bu tip vanalar zaman içinde kullanım amaçları doÄŸrultusunda teknolojilerinin de geliÅŸmesine sebep olmuÅŸtur. 

Konvansiyonel Glob vanalarda akışkanı kontrol etmek için vana volanının döndürülerek supabın site basması ile vana kapatılmakta dolayısıyla devre sızdırmazlığı saÄŸlanmaktadır. Gövde ile kapak arasında dış sızdırmazlık bir conta ile ve hareket milinden dış ortama sızdırmazlık ise salmastra ringleri ile saÄŸlanmaktadır.

 

Sızdırmazlık Ä°yileÅŸtirici Çözümler

Devre (iç sızdırmazlık) sızdırmazlığının supap ve sit arasında metal metale olması, sızdırmazlık saÄŸlayan her iki metalin hem yüzey kaliteleri ile hem de akışkan kirliliÄŸi vb. unsurlardan dolayı dezavantaj olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu problemi en aza indirmek için vana supablarının leblenmesi, kullanım sıcaklığının uygun olabileceÄŸi yerlerde ÅŸekilde görüldüÄŸü gibi supaba yumuÅŸak (PTFE, NBR gibi) bir malzeme takılması (Åžekil 2) veya supap yüzeylerine elastomer malzemelerle kaplama yapılması uygun çözümlerdir.

 

Dış sızdırmazlık ise, özellikle tehlikeli ve yanıcı akışkanlarda dünya üzerinde oluÅŸan çevre kirliliÄŸi ve bunun getirdiÄŸi kurallar çerçevesinde daha da bir önem kazanmış, üreticileri bu yönde tedbirler almaya zorlamıştır.

 

Standart Glob vanalarda dış sızdırmazlık, bir salmastra kutusuna yapılan baskı ve neticesinde bu salmastranın mili sarması ile oluÅŸmaktadır. 

 

Ancak zamanla vananın açılıp kapanması ile bu salmastra grubunun aşınmasına ve baskının azalmasına sebep olmakta ve kaçaklar zaman içinde çoÄŸalarak devam etmektedir. Bu durumun iyileÅŸtirilmesi için bulunan çözümlerden biri de dış ortam ile irtibatı kesmek için salmastra grubuna ek olarak vana miline kaynakla baÄŸlanan metal bir körük ve çan ile sızdırmazlık saÄŸlanmaktadır.

 

Vana mili aÅŸağı yukarı hareket ettiÄŸinden dolayı baÄŸlanan bu sızdırmazlık elemanının esnek olması ve mile kaynakla baÄŸlanmasını gerektirmektedir. Her türlü akışkanda, çok deÄŸiÅŸken ve ağır iÅŸletme ÅŸartlarında kullanılabilecek bu körüklerin belli kalitelerde olması gerekir. 

 

Vana Körükleri ile Ä°lgili Bazı Önemli Åžartlar

Bu konuda “Vana ve Fitings Ä°malatçıları Standardizasyon DerneÄŸi” olan MSS bazı uygulama standartları geliÅŸtirmiÅŸtir. Bu standart (MSS SP117) vanalarda kullanılacak metal körüklerin minimum malzeme kalitesi, imalat usulleri ile birlikte testlerinin standart altına alınması konusunda esasları belirlemiÅŸtir.

 

Vanalarda kullanılan körüklerin sertifika alabilmesi için, standartta yer alan bazı önemli ÅŸartlardan örnek verilmesi gerekirse:

 

Kabul edilebilir körük malzemeleri

Metal körük ihtiva eden vanalardaki körükler; vana mili ve üst çanla kaynak baÄŸlantılı olarak imal edildiÄŸinden, kaynak baÄŸlantısı sonrası akışkanın kimyasal özelliklerine dayanacak bir malzemeden olması gerekir. Burada esas kaynak sonrası karbürleÅŸmenin yani malzemenin kaynak sonrası fiziksel ve kimyasal yapısının bozulmasının önüne geçmektir. Bundan dolayı belirtilen standartlarda kabul edilebilir körük malzemeleri aÅŸağıdaki ÅŸekildedir.

 

Çevrim sayısı

KörüÄŸün tam açıktan tam kapalıya ve tekrar tam açığa geçmesi bir çevrim olarak tanımlanmaktadır. Körük takımına aÅŸağıda belirtilen çevrim sayıları tatbik edildikten sonra körükte ve kaynak baÄŸlantılarında herhangi bir deformasyon ve kaçak olmamalıdır. 

 

Körük takımı testi

Körük elemanının mile ve çana kaynak yapılmasından sonra ve kalifikasyon testinden önce her körük takımı Helyum gazıyla test edilmekte ve 10-6 cm3/sn. He hassasiyetli bir cihaz kullanarak hiçbir kaçağın tespit edilmemesi gerekmektedir.

 

Metal Körüklü Glob Vana ve Uygulama Alanları

Yukarıda açıklandığı üzere metal körüklü vanaların dış ortama olan emisyonları sıfır olup, çok daha az bakım gerektirmektedirler. Körük, mil ve çan plazma yöntemi ile kaynatıldığından, tesisattaki akışkan ile dış çevre arasında kesintisiz bir engel oluÅŸturarak dış sızdırmazlığı saÄŸlarlar.

 

Bu nedenle çevrenin korunması, zararlı, yanıcı ve kirli akışkan kaçaklarından insan saÄŸlığının korunması, enerji kaybının ve salmastra deÄŸiÅŸimlerinin önlenmesi açısından oldukça ideal vanalardır.

 

Bu tip vanalar öncelikle tehlikeli, yanıcı (kızgın yaÄŸ gibi), ölümcül ve patlayıcı akışkanlar için uygundur. 

 

Koç darbeleri, titreÅŸimler, tekrarlı gerilmeler ve ÅŸoklar gibi ağır çalışma koÅŸulları ile dış ortamda yanıcı olan kızgın yaÄŸ ve benzeri akışkanlar söz konusu olduÄŸu durumlarda, zararlı akışkanlarda ve sınır çalışma koÅŸullarında gövde malzemesi en az sfero döküm (JS1049) olan vanalar seçilmelidir.