Levent TaÅŸkın- Yönetim Danışmanı

Hepimizin aÅŸağıdaki cümleleri karşımızda diyalogda olduÄŸumuz bir kiÅŸiye söyleme olasılığı yüksektir:
“Beni neden anlamıyorsun?”, “Kendini benim yerime koysana”
Bu ÅŸekilde aslında karşımızdaki kiÅŸiye o anki ruh halimizi, o andaki davranışımızın veya tepkimizin altında bir birikmiÅŸlik veya bir neden olduÄŸunu anlatmaya çalışırız. Bizi dinlemesini, baÅŸka bir açıdan yalın bir ÅŸekilde bizi anlamasını bekleriz. BeklediÄŸimiz aslında dinlenilmek, anlaşılmak ve onaylanmaktır.
Tepki vermek bazen istemli, bazen de istemsiz bir hareket ve içimizden gelen bir istek ise, anlaşılmak ve onaylanmak da bir o kadar önemli bir istek ve beklentidir. Tepki verirken bizim kontrollü ve karşı tarafı rencide etmeyecek bir uslupla tepkimizi dile getirmemiz daha iyi anlaşılmamıza yardımcı olur. Aksi takdirde hatalı ve zor duruma düÅŸmemize neden olur. Benzer ÅŸekilde karşımızdakinin bizi anlamaya çalışmaması ve anlayış göstermemesi de bizi yorar ve gergin hale getirir.
Ä°letiÅŸim iki yönlü bir bıçak gibidir. DoÄŸru kelime ve ifadeler ile doÄŸru bir vücut dili ve ses tonu birleÅŸtiÄŸinde karşı tarafa mesajınızı daha kolay iletirsiniz. Çünkü dinlenirsiniz ve karşınızdakinin algısını açık tutarsınız. Bunun tam tersi olduÄŸunda yani yanlış kelimeler veya yanlış bir davranış veya ses tonu ile iletiÅŸim kurduÄŸunuzda karşınızdaki kiÅŸi kapanır ve sizi dinlemez. Anlaşılmaz ve sorunlu birisi olursunuz. Bu nedenle anlaşılmak ve dinlenilmek için doÄŸru ifadeler ve vücut dili kullanmayı iyi bilmeliyiz.
Ä°nsanlara tepki vermeden önce onları dinlemek ve anlamaya çalışmak önemlidir. Siz o an gördüÄŸünüz bir davranış veya ortaya çıkan bir sonuç üzerinden tepki veriyor veya ön yargılı davranıyor olabilirsiniz. O sonuca giden süreçte karşınızdaki kiÅŸinin ne yaÅŸadığını ne zorluklarla karşılaÅŸtığını veya yetkinliÄŸinin ne olduÄŸuna dair bir fikriniz yoksa önce dinlemeyi bilmeliyiz. Dinlemez veya analiz etmezsek aynı sorunların tekrar yaÅŸanma olasılığı yüksektir.

Dinlerken karşımızdakiyle empati kurmak önemlidir.
Empati, bir insanın, kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak onun duygularını ve düÅŸüncelerini doÄŸru olarak anlamasıdır. Empati, baÅŸka bir bireyin deneyimlerini, duygularını ve düÅŸüncelerini anlamak için çaba göstermek anlamına gelir.

Empati kurarken yapılması gereken ana davranışlar nelerdir?
Dinlemek: Önce karşımızdakini önyargısız ve net bir ÅŸekilde sözünü kesmeden dinlemeliyiz. Onun duygularını anlamak için kendisini ifade etmesine olanak tanımalıyız. Sorular sorarak açık kalan konuları da anlatmasını saÄŸlamalıyız. Soru sormak ve dinlemek hem onun duygularını anlamamıza hem de onu önemsediÄŸimizi göstermemize neden olacaktır. Bunu yaparken kendi duygu, düÅŸünce ve önyargılarımızdan uzak olmalıyız.

Onu Anlamak Ä°çin Çaba Göstermeliyiz: Karşımızdakini dinlerken onun yaÅŸadıklarını, yaÅŸadıklarının onda yarattığı duygu ve düÅŸünceleri, onun analizlerini anlamaya çalışmalıyız. Karşımızdaki konuya veya olaya bizden tamamen farklı bakıyordur. Önemli olan onun bakış açısını anlamaktır. Ancak o zaman empati kurabiliriz.

Anladığımızı Ä°fade Etmek: Onu anladığımızı, onun yerinde olsaydık benzer duygular taşıyabileceÄŸimizi ifade ederek onun bu hassasiyetine duyarlılık göstermeliyiz. Bu ÅŸekilde sizi dinleyecek ve sizinle birlikte çözüm oluÅŸturacak, sonraki adımları gözden geçirecek bir ortam yaratabilirsiniz. Bu aÅŸamada ona destek olacağınızı ifade etmek de onu harekete geçirecektir.
DiÄŸer bir deyiÅŸle empatinin tam olarak gerçekleÅŸmesi için, kendimizi karşıdakinin yerine koyarak onu dinlemek ve onun bakış açısını öÄŸrenmek, sonra onun duygularını ve hislerini anlamak ve en son olarak da onu anladığımızı ifade ederek nasıl destek olacağımızı görüÅŸmektir.
Empatinin bir diÄŸer önemli yönü ise, hoÅŸgörü ve kabul etme duygusunu geliÅŸtirmesidir. Empati göstermek, insanların farklı bakış açılarına saygı duymalarına ve diÄŸer insanların düÅŸüncelerine açık olmalarına yardımcı olur. Bu da farklı kültürler ve farklı düÅŸünceler arasında hoÅŸgörülü bir ortamın oluÅŸmasını saÄŸlar. Dinleme becerimizi geliÅŸtirir. Ortak hareket etme, beklentilere göre çözüm üretme ve davranışlarımızı daha yapıcı ÅŸekilde geliÅŸtirme becerilerimize katkıda bulunur.
Empati kurmada baÅŸarılı olmak için empatinin bir buz dağı gibi iki farklı bölümünü iyi bilmek ve iyi yönetmek gerekir. Empati kurarken bir buzdağı ile karşı karşıyayızdır.
Buzdağının alt kısmında karşımızdaki insanda o an göremediÄŸimiz duygular ve yaÅŸanmışlıklar vardır. Bu göremediklerimiz aslında o kiÅŸiyi farklı davranır hale getiren ana etkenlerdir.

Bu etkenler:
GeçmiÅŸte yaÅŸadıkları ve bunların yarattığı ön yargı, stres veya birikim
YaÅŸadığı travmalar veya üzücü olaylar
Yaşadığı kayıplar ve yarattığı acılar, bu acıların etkisinin devam ediyor olması
PiÅŸmanlıklar, baÅŸarısızlıklar, öz güven kaybı
GösterdiÄŸi çabalar ve hayal kırıklıkları
Duygularını yoğun yaşaması, hassas ve kırılgan yapısı
Buzdağının üzerinde ise gördüklerimiz ve gözlemlediklerimiz vardır. Gördüklerimiz:
Dış görünüÅŸü
Vücut dili
İfadesi, konuşma tarzı
Davranış ve tutumu
Ä°letiÅŸim ÅŸekli
Buzdağının üzerindeki gördüklerimiz ile iletiÅŸim kurduÄŸumuz kiÅŸileri deÄŸerlendiririz. Hatta çoÄŸu zaman acımasızca yargılarız. Gerek özel hayatta gerekse iÅŸ hayatında iletiÅŸim kurduÄŸumuz kiÅŸiler eÄŸer her zamankinden farklı davranıyorsa, aşırı tepki veriyorsa veya beklediÄŸimiz davranışın dışında bir tepki veriyorsa sadece gördüklerimiz ile ona karşı kendimizi kapatmak veya ters davranmak en fazla tercih ettiÄŸimiz yol olabilmektedir. Oysa aslında bizim göremediklerimiz nedeniyle o kiÅŸinin bizden anlaşılmayı beklemesi veya empati kurularak kendisine yardımcı olunması ve hatta destek olunması beklentisi söz konusudur.
Hızlı ve keskin bir tepki vermek veya karşımızdakine kendimizi kapatmak yerine, empati kurarak göremediklerimizi ortaya çıkaracak ÅŸekilde anlayışlı ve soru sorarak buzdağının altındaki etkenleri öÄŸrenmeye çalışmak ilk eylememiz olmalıdır. Onu dinlediÄŸimizde ve onu anlamaya çalıştığımızda ona yardımcı olacak davranışı ortaya çıkarırız. Empati yönü güçlü olan yöneticilerin dinleme ve önemseme becerileri de yüksek olduÄŸundan hem çalışanları hem de müÅŸterileri için güven duyulan, çözüm odaklı bir konumda olmaları kaçınılmazdır.