Sinan Üçüncü
Tesisat Teknolojisi ve Ä°klimlendirme ÖÄŸretmeni

Teknolojinin geliÅŸmesiyle birlikte tesisatlarda kullanılan boruların da özellikleri deÄŸiÅŸmektedir. DeÄŸiÅŸen bu özellikler sayesinde hem verim artmakta hem de iÅŸçilik kolaylaÅŸmaktadır. Aynı zamanda yeni üretilen borular arıza çözümünü de kolaylaÅŸtırmaktadır. Sistemde kullanılan borular enerji verimliliÄŸi kanunlarına da uygun olmalıdır.

Günümüzde halen daha kullanılan kompozit borular birçok dezavantaj barındırıyor. ÖrneÄŸin; kaynaklı birleÅŸtirme yapıldığından çap daralması çok fazla olmaktadır. Yapılan kaynak kötü olursa borunun iç çapı daralacaktır. Kompozit borular her ne kadar ısıya dayanıklı olsa da yine de boru üzerinde sarkmalar meydana gelmektedir. Ä°ç cidarındaki yalıtım malzemesi hem sarkmasını hem de ısı kaybını engeller. Fakat ne kadar faydalı olduÄŸu tartışılabilir. Yine kompozit borularda ek parçalar kullanıldığı için basınç kaybı da artar. Artan basınç kaybı da suyun dolaşımını olumsuz yönde etkileyecektir. Özellikle de fazladan kullanılan kapalı dirsekler basınç kaybını daha da artırır. Kompozit boru ile yapılacak ısıtma tesisatında sistemin verimli çalışabilmesi için iÅŸçilik oldukça önemlidir.

Son zamanlarda çok daha fazla tercih edilen pex boru ise daha avantajlı gibi duruyor. Bu boru ile kullanılan kollektörler de ayrıca bir avantaj oluÅŸturmaktadır. Kollektörler sayesinde çoklu dağıtım ve toplama iÅŸlemi yapılmaktadır. Bu sayede çok fazla kolon hattına da gerek kalmamakta. Pex borular genellikle tek parça halinde kullanılır. BirleÅŸtirme ihtiyacı duyulduÄŸunda ise pex baÄŸlantı manÅŸonu ile birleÅŸtirilirler. Kaynak yapılmadığından çap daralma riski olmaz. Pex boru etrafında ki kılıf ise boruyu darbelere karşı korur. Aynı zamanda zemin içerisinde boru genleÅŸtiÄŸinde zemine zarar vermesini engeller. Boru montajında köÅŸe dönüÅŸlerine dikkat edilmelidir. Zeminde oluÅŸacak bir arızada borular kılıf sayesinde yenilenebilecektir. Kompozit borularda zemini kırarak tamir iÅŸlemi yapılmaktadır. Bu durum kullanıcılar açısından hoÅŸ karşılanmayan bir durum olarak karşımıza çıkar. Pex borularda çok fazla ek parça kullanılmadığı için kompozit boruya göre basınç kaybı daha az olur. Sistem içerisindeki su sirkülasyonu da daha kolay olacaktır.

Yurt Dışında Hangi Borular Kullanılıyor?
Yurt dışında ise ısıtma tesisatında ısı iletkenliÄŸi yüksek olduÄŸundan genellikle bakır boru kullanılır. Bakır borunun yanında alüminyum folyolu borular kullanılmaktadır. Her iki boruda da kaynaklı birleÅŸtirme yerine presli birleÅŸtirme yöntemi kullanılıyor. Presli birleÅŸtirme yöntemi hem daha kolay hem de daha az risk barındırdığından daha fazla tercih ediliyor. Isıtma tesisatında boru çevresi izolasyon malzemeleriyle kaplanarak ısı kaybının çok az olması saÄŸlanıyor. Ä°lerleyen yazılarımda sizlerle bu konu hakkında daha detaylı bilgileri paylaÅŸacağım. Umarım paylaÅŸtığım bilgiler sizin için faydalı oluyordur. Derginin ilerleyen sayılarında paylaÅŸmamı istediÄŸiniz konular olursa mail adresimden benimle iletiÅŸime geçebilirsiniz...