1 ... .. u o ' S; Bu denklemleri L=1 200 T için çözdü ğümüzdex1 = 483 T ve x2 = 71 7 T bulunur. Aynı yükü grupların kapasitelerine orantılı olarak dağıt ma yoluna gitseydik ıs + �=1200veıs/S15=xj933 bağlantılanndan) x1 = 427 T ve x2= 773 T bulunacaktı. Dolayısı ile soğutma gruplarına yük dağı lımı nı gerçekleştirecek olan kontrol ünite sinin yukardaki formüllere uygun olarak programlanması gerekir. Ek'te 3 ve 4 farklı gurup bulunması halinde kullanılacak olan denklemler bilgi için verilmiştir. Bu ana kadar hep soğutma gruplarını n enerji tüketiminden bahsettik. Ancak soğut ma grupları ile ilgili işletme giderleri tabii ki sadece kendi enerji tüketimlerinden iba ret değildir. Buna ilave olarak aşağıdaki maliyet unsurlarının da irdelenmesi gerekir: J Soğuk su pompalarını n enerji tüketimi, J Su soğutmalı ise, - Kulenin enerji tüketimi, - Kondenser pompalarının enerji tüketimi, J Bakım ve sarf malzeme giderleri, J Arıza giderleri. Bu işletme maliyetlerinden ilk ikisinin, soğut ma grubunun su tarafı basınç kayı plarına ve su soğutmalı ise kondenserden atılacak enerji miktarına ve seçilecek kule tasarımına bağlı olarak hesaplanmaları gerekir. Aslında yukarıda bahsettiğim SPLVhesaplamavesoğutma grubu tesis optimizasyon programlannın bir kısmı ilgili doneler verildiğinde bu mali yeleri de hesaplamaktadırlar. Bakım ve sarf malzeme giderleri soğutma grubu satıcıların dan yıllık bakım anlaşması teklifleri alınarak yıllık sabit bir masraf haline dönüştürülebilir. Arıza giderleri öngörülmesi en zor olan işletme masrafıdır. Ancak mal sahibi veya işletmeci Makina Kırılma Sigortası yaptır mak sureti ile; - Oluşup oluşmayacağı, - Olursa ne zaman olacağı, - Kaç para tutacağı belli olmayan, bu gideri yine yıllık sabit bir harcama şekline dönüştürebilir. Tüm bu işletme maliyetlerini hesapladığımızı varsayarsak, farklı ilk yatırım maliyeti ve farklı yıllık işletme masrafları söz konusu olan soğutma gruplarından hangisini tercih edeceğimiz konusuna geldiğimizde finans mancıların ilgi alanına girmiş oluyoruz. Bu alanda hertürlü sermaye yatırım kararı öncesi yapılan; -Geri Ödeme Süresi Yöntemi, -Net Verim Oranı, -Net Bugünkü Değer Yöntemi, vb. gibi çeşitli analiz yöntemleri mevcut. Soğutma gurubu alımı gibi, yapılması zo runlu ancak maddi bir getirisi olmayıp, 80 ömrü boyunca bir takım işletme masraf ları na neden olacak yatı rımların değerlen dirilmesinde kullanılan yöntem "Ömür Boyu Maliyet'in Net Bugünkü Değer Yöntemi ile hesaplanmasıdır". Özetle ileriki yıllarda oluşacak masrafların belli bir faiz oranı ile iskonto edilerek bugünkü değere indirgenmeleri ve bugün yapılacak yatırı m harcamalarına eklenerek yatırımın toplam maliyetinin hesaplanmasıdır. Bu amaçla kullanı lacak formül aşağıdaki gibidir: İ [(l+ f)'-11 H M=Y+ ----- f(1 +f)1 ( 1 + f )1 Burada; M: Bugünkü değere indirgenmiş toplam maliyet Y: İlk yatırım harcamasıdır. Eğer karşılaştırı lan gurupların montaj ve işletmeye bedelleri açısından bir farklılık söz konusu ise , cihaz bedellerinin yanı sıra montaj ve işetmeye alma bedelleri de ilk yatırıma dahil edilmelidir. İ: Her yıl oluşacak toplam yıl lık işletme maliyeti. t: Soğutma grupları için öngörülen ömürdür. Literatürde santrifüj kompresörlü gruplar ve absorbsiyonlu gruplar için ömür 23 yı l, pistonlu kompresörlü gruplar için ise 20 yı l olarak verilmektedir. Vidalı ve scroll komp resörlü gruplar hakkında bir bilgiye ulaşa madım. Ancak , bunların da santrifüj gibi dönel kompresörler olduğunu dikkate ala rak, ömürlerini 23 yıl kabul edebiliriz. EMP FEDERAL iNERH AANAHAENI PROHAA f: Bu ömür boyunca hesaplamada kullanı lan para biriminin yıllık faizidir. Tabii bu oranın ne olacağı özellikle TL için çok tartış malıdır. Eğer hesaplamalar ABD Doları veya Euro cinsinden yapılacak olursa daha so mut bazı veriler bulunabilir. Örneğin ABD Doları için Federal Hükümetin bu tip hesaplamalar için kullanılmasını tavsiye ettiği oran '¾ 3,2'dir. H: Yatırımın varsa ömrü sonundaki hurda değeridir. Bu hesaplamalarda göz ardı etti-ğimiz iki husus mevcuttur. Bunlardan ilki, yatı rım nedeniyle i leriki yı llarda ayrı lacak amotismanın ödenecek vergiyi azaltması nedeniyle sağlanacak vergi tasarrufudur. İkinci konu ise, işletme masrafları ile ilgilidir. İşletme masraflarının yılda bir kez, yıl sonla rında topluca oluşacağı varsayı lmıştır. Ger çekte durum böyle değildir; ancak bu duru mu "Devamlı Bileşik İskontolama" yöntemi uygulayarak yukardaki bağıntıya yansıttığı mızda oldukça karmaşık, antilog'lar içeren bir bağıntı oluşmaktadır. Bu konudada yine hazır bilgisayar program larından yararlanmak mümkündür. Yazımın başları nda bahsettiğim FEMP intenet sitesinde " Analytical Software Tools "bölü münde, büyük kısmı ücretsiz temin edile bilen çok sayıda program mevcuttur. Bun lardan BLCC (Building Life-Cycle CostJ adlı program yukarda bahsettiğimiz ömür boyu maliyet hesaplamada kullanılabilecek, binanın içindeki herhangi bir ekipman veya istenirse tüm bina için bu hesaplamayı ya pabilen oldukça kullanışlı bir programdır. •-rtıtP•tıUldııtwiıllt..... - 8'Edi ABOUI ,, R[SOUR([S il UlllllY il TECHNICAL a PROOUCIS il rı•,A�(ING il N[V.S Analytical Software Tools 'llıtfo�INlyıı(al ıol!w.ırc ıools.ıre-...ı.dıo �clıoosc cOflfflY-.. ıııeuure,ıhıı.ıre mosı cosı dl'«ırn: and eır,womınıı:ııfy&,,1>tly Used "tlıe Caci!ııy .-n.'uaııon and asusmıaıı �ofrnugJ1"0J<CI dev��ıools"""P•• polffllıal -.v consı:n-- ıı,ouurcs ı.,, perfomıına coa,plex enerı.v cocınıaıpııon aııalyıcs ıod mod<q. as ...ı as companılıft ite-eyde cosııaı analym Howıobımdleulf-nıraccıııgarclrn:s on ıı.. ı,u BLCCPrommı 'llıtBıddııQg1.ıft.c,cı.Cosı(BLCC),,....,..,.. ana1y:.e ,apuı ....._ ..b..ıdıap � 'llıt Eııcr&Yhıs Smıııon Program Htlps Baüııa De� aııd Owııers S.... Moaey. Re6xe Eııet&Y aı>d lirıpro,,e lııdoor As Quüıy fEDSSO 1be Fıcı!ııyEııctı,Dccuıons,,ıuaıprovıdu a<ocııpttıı-CU11tud resoun:e ııbı:=gapproxhıo ıdeotırıgUdıooiosıe• wııhaııınmum l:fe-qde cosı � 'llıt F�dmlLıafı!qEoef&Y&ı,eıt ....,.,.., s,..ı.roomıo � �p<o,ceı, FRESA 2 5 5 11w:FedcnlRtııewableEııttg:, Scruıı:ıg ı.s-tvamıu rnıewable nıergyoptıons WATERGY30 Downlo.ıdıtaupdaıed-sıorı ofWATEROY Clıqrısd;de
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=