VH AC D a yB A B 1 1 J J j Hırant Kalataı / Alarko Carrier San. ve Tic. Al ITO Makina Fakültesi ve 10 işletme l.ktisadı Enstitllsü • nden mezun oldu. Çalışma hayatına 1984 yı lında Alarko Şirketler Topluluğu'nda başladı. Halen Alarko Carrier San. ve Tic. A.Ş.'de Pazarlama Şube Müdürü olarak görevini sürdürmektedir. TTMD Yönetim Kurulu üyesidir. ÖZET içinde bulıınduğumıız ekanomik koşullar, her yatırım kararmda ilkyatırım harcamasının dikkate almması gerektiği hususunun genellikle göz ardı edilmesine ve yatırım kararlarının sadece ilk yatırım harcaması değerlendirilerek verilmesine neden olmuştur. Soguıma grupları ile ilgili işletme maliyeti deııdiğinde aklımıza ilkgelen soğutma gruplarının enerji tiiketimidiı: Aynı soğutma kapasitesine sahip.farklı soğutma gruplarının, farklı verim/iliklerinden kaynaklanan enerji ttiketimifarklılıkları, yıllık belli bir çalışma saati kabulü ile ve genellikle ARIytik dağılım modeli baz alınarak hesaplanmakta ve parasal değerlerle ifade edilmektedir. Bu yazı, soğutma gruplarının eneıji ttiketiıııi farklılıklarının hesaplanmasında kullanılan AR! Sıandard 550/590'da tarif edilen kavramlar hakkında bilgi verilmekte ve örnek hesaplamalar yapılmaktadır. ABSTRACT Dııe to econom/c conditions oftoday, althoııgh every investment decision slıoııld he made considering the initia/ lnvestment expense, thi.v rııle is gen ally hypassed and ıhııs i11vestme11t deecr isio11s are made dııe to only co11sideri11g /11/tial i11vestme11t expe11ses. Wejir.vt tlıi11k ofe11ergy co11sıımptio11 of cooli11g groııps whe11 admi11istrative cost.v of cooli11g groııps are me11tio11ed. Differe11t e11ergy c fere11t coo/111g groıı o p 1 s 1s lıııamvpi 1t1 igo 1t1hs eofsa d m if e cooli11g capacity dııe to varying ejJiciencies are ca/culated hased 011 a1111ııal certain working hoıırs assu t/011 and ge11eral/y on ARI /oad dlstri m h p u tio11 model and s this ca/cu/ation is 72 stated i11 moııetary values. Tlı/s article provides informat/011 011 coııcepts descrlhed i11 ARI Standard 550/590 wlılclı is ıısed i11 calcıı/atiııg e11ergy co11sıımptio11 differe11ces of cooli11g groııps together with sample ca/cu/atio11s. "' SOGUTMA GRUPLARINDA • VERiM VE YATIRIM KARARLARI Efficiency in Cooling Groups and lnvestment Decisions Her yatırım kararında, ilk yat sının yanı sıra işletme mali ıyrıemtl ehrai rnci an mdae dikkate alınması gerektiği herkesin hemfikir olduğu bir husustur. Ancak içinde bulundu ğumuz ekonomik koşullar bu hususun g nellikle göz ardı edilmesine ve yatırım karae rlarının sadece ilk yatırım harcaması değer lendirilerek verilmesine neden olmuştur. Sı nırlı özkaynaklarla veya yüksek faizli dış kaynaklarla gerçekleştirilen yatı rımlarda, ana hedef yatırımı mümkün olan en düşük bütçe ile gerçekleştirmek olmuştur. Zaten yüksek faiz oranları da, yapılan fizibilite h saplarında sonuçların bu yönde çıkmasınea neden olmuştur. Bugün geldiğimiz noktada gerek yatırımcı, işletmeci vs. gibi ilgili guruplarda ve top lumda gelişen enerji verimlil iği bilinci, g rekse özellikle yabancı paralarda çok düşe e n faiz oranları, konuyu tekrar ciddi bir şekilde gündeme geti rmektedi r. TL'deki faiz oranlarının düşüşü de sürdüğü takdirde, bu konular sektörümüzde çok daha detaylı tar tışılacak, farklı modeller, uygulamalar gün deme gelecektir. Soğutma gruplarına gelecek olursak; işlet me maliyeti dendiğinde aklımıza ilk gelen soğutma gruplarının enerji tüketimidir. Ay nı soğutma kapasitesine sahip, farklı soğut ma gruplarının, farklı veriml iliklerinden kaynaklanan enerji tüketimi farklılıkları, yıl lık belli bir çalışma saati kabulü ile ve ge nellikle ARI yük dağı lım modeli baz alınarak hesaplanmakta ve parasal değer olarak ifa de edilmektedir. Bu hesaplamalara esas alınan verim, kısmi yük vb. bilgiler genellikle ARI Standard 550/590'da tarif edilen ka ramlardır. Bunlara özetle göz atacak olursavk: S( Cooğeuftfmi cai eEnttkoi nf l Pi ke rKfaotrsma ay ınscı e) COP Soğutma grubunun her hangi bir çalışma noktasında, net soğutma kapasitesinin (kW), o noktadaki toplam güç tüketimine (kW) oranıdır. COP = kW soğutma kapasitesi kW güç tüketimi (EEnneerrjgi Vy eErfifmi c iOe nrcayn ıRatio) E E R Soğutma grubunun herhangi bir çalışma nok tasında, net soğutma kapasitesinin (Btu/h), o noktadaki toplam güç tüketimine (kW) ora nıdır. EER = Btu/h soğutma kapasitesi kW güç tüketimi T( PoonwBear şlı nn pa uGt üpçe Tr üTkoen )t i kmWi /Ton Soğutma grubunun herhangi bir çalışma noktasında, toplam güç tüketiminin (kW), o noktadaki net soğutma kapasitesine (Ton) oranıdır. kW/Ton = kW güç tüketimi Ton soğutma kapasitesi Asl ında bu üç kavram da benzer şeylerin farklı biçimlerde ifadesidir. Aralarında aşağıdaki bağlantı lar mevcuttur; CkWO / P=0,293 EER ton=12/EER kW/ton=3,516/COP EE EE RR == 31 2, 4/ (1k3WC/O P ton) COP= 3 , 5 1 6/(kW/ton) Bu üç kavramdan hangisini kullanırsak k lanalım tek bir çal ışma noktasındaki verimul lil ikle ilgili olduğundan, soğutma grubu hakkında bir bilgi vermekle birlikte, grubun veriml iliğini tam olarak ifade etmez. Biliyoruz ki, soğutma grupları farkl ı çalışma noktalarında farklı verimi iliklere sahiptirler. Bu nedenle standartta soğutma grubunun tüm çalışma eğrisini dikkate alarak ve liliği tek bir değerle ifade edebilme cıyla "Bütünleştirilmiş Kısmi Yük D k a r m im aeğeri" ta nımlanmıştır. Bütünleştirilmiş Kısmi Yük Değeri (lntegrated Part Load Value) IPLV ABD'deki seçilmiş 29 şehrin iklim verilerinin ağırlıklı ortalamasını baz alan ve yine bu şehirlerdeki soğutma grubu kullanı lan binaların yük profillerini dikkate alarak oluş turulan bir kısmi yük dağılım modelinden hareketle, soğutma grubunun ARI Standart Derecelendirme Koşullarında farklı çalışma noktalarındaki veriml iliklerine farklı ağırlık lar vererek ortalamalarının al ınıp, verimin tek bir değere indirgenmesidir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=