M oo N E iii ıO . n> . il) "iii ·e CD C ; "iii en büyük debinin en az %91 'i kadar büyük bir debi seçilir. Bu şekilde bulunan T10 de ğeri, daha küçük debiler için de kullanılırsa temkinli (konservatif) CT değerleri he lanmış olur: Daha düşük debilerdeki ges rç aep k T10 değerleri daha büyük olacağı için, ge çek CT değerleri de hesaplanandan büyü r k olacaktır. Bunun neticesi olarak düşük de lerde daha etkili dezenfeksiyon gerçeb k i leşmiş olur. Ancak yüksek miktarda organik madde ihtiva eden ve THM (trihalometan) oluşma potansiyeli yüksek sularda bu yaklaşım düşük debilerde gereğinden fazla THM ve klorlanmış organik madde teşekkülüne yol açabilir. Örnek 2: Bir kuyudan elde edilen su de zenfekte edilerek kullanılacaktır. Suyun te miz ve berrak olduğu ve herhangi bir yüzey suyunun doğrudan etkisi altında olmadığı tespit edilmiştir. Bu durumda suyun filtre edilmeden, sadece 4,0-log (%99,99) virüs giderimi için serbest klor ile dezenfekte edi lerek tüketici lere ulaştırılmasına karar verilmiştir. Klor ekleme keticiye kadar boru hattınnıonkutazsuınnlduağnu i3lkktmü, suyun borudaki azami hızı 1 m/sn, en düşük su sıcaklığı 5 °C ve pH değeri 7,5 olacaktır. Bu durumda tatbik edi len dezenfeksiyon yeterli olacak mıdır? Tablo 4'te, 5 °C sıcaklık ve 4,0-log virüs g derimi için gerekli CT değeri 8 mg•dakikai/ L olarak verilmiştir. Ayrıca bir klor temas tankı bulunmadığı için dezenfeksiyon boruda gerçekleşecektir, yani klor eklenen noktadan ilk tüketiciye kadar uzanan 3 km boru dezenfeksiyon "temas tankı" vazifesini görecektir. Borular için T,JT = 1 ,0 alınabilir. Bu durumda CT hesabında kullanılacak T10 = T=V/Q=L/u=(3000 m)/(1 m/sn) =SO dakika olarak hesaplanır. CT =8 de den C=8/50=0,1 6 mg/L bulunur. n Y k a l n iğ i i i n lk tüke da) Oti,m1 6nmokgt/aLsısned r a b e( 3 st k k m l o r b o b r a u k n i y uen s i s o ten m un in etmek yeterli olacaktır. Genel olarak, su şebekelerinde en az 0,20 mg/L serbest klor bakiyesi bulundurmak tavsiye edilmektedir. Eğer 0,2 mg nırsa, CT değ /eLri k0lo, 2r0kxo5n0s=a n1 tOr aosl ay coankut ı sr.a4ğ, l0a - log (%99,99) virüs giderimi için gerekli olan CT değerinden de fazladır. Ayrıca, daha yüksek sıcaklıklarda gereken CT değerleri daha küçük olduğu için ve hesaplarda be lenen azami su hızı (ve asgari temas süres k i) kullanıldığı için, O,1 6 ile 0,20 mg/L arasında bir klor bakiyesi bu sistem için her şart altında yeterli olacaktır. 138 5. Temas Süresinin Deneysiz Tespi t i Herhangi bir ünitenin içindeki su hacmi V (m3), üniteden geçen suyun debisi Q (m3/dak) ise, o ünitedeki teorik bekleme süresi T =V/Q olarak hesaplanır. Yeni bir tesis tasarlandığı zaman suyun dezenfektan ile teması için kullanılacak olan dezenfeksiyon temas tankı T1JT oranını mümkün olduğu kadar 1,0'e yakın yapacak şeki lde tasarlanmalıdır. Halen mevcut bir tesistedeki bir ünitenin T1JT değeri yukarıda anlatıldığı şekilde iz el ementi deneyleri yapılarak tespit e melidir. Ancak tatbikatta bu deneyleri y d ap ilmaya her zaman imkan ve maktadır. Bu gibi durumlardyaamvaek v i c t u o t l ü m n a i teyi Şekil 1 'deki örneklerle mukayese ede rek T1JT değeri takribi olarak tahmin e ebilir. dilBir ünitenin dezenfe rolik özelliklerini iyileşktsi ri ymoenkai ççiıns ı n(Td,Ja nT hoirdanını yüksek tutmak için) perdeler kullanılır. Perdelemenin maksadları şunlardır: 1. Ünite içinde "ölü hacim" tabir edile gun alanları asgariye indirmek, n dur 2. Üniteden geçen suyun muhtemele garın veya yoğunluk farklılıklarınnınrüdza etkisiyle kısa devre yaparak T =V/Q süre sinden çok daha kısa bir sürede ünite dışına çıkmasına mani olmak, 3. S a u k y ış u lı n " b m iç ü i m m k d üen a o k l m d u a ğ s u ı n ı k a s a d ğ a l r a m " p a i s k t o v n e üniteye sonra giren suyun önce girenle k h arışmasına mani olmak. Bütün bu edefler birbiriyle alakalıdır ve belli bazı tasarım prensiplerine uyulduğu takdirde gerçekleşti ri l ebili r. Dezenfeksiyon temas tankları veya çeşitli arıtma üniteleri (karıştırıcılar, çöktürme tankları, filtreler) dezenfeksiyon açısından beş şekilde tasnif edi lebilir: 1. Tam karışmalı ve perdesiz akım, 2. Zayıf perdeleme, 3. Vasat perdel�me, 4. İyi perdeleme, 5.Mükemmel perdeleme veya piston-akışlı Tablo 6. Perdeleme metodlarının tasnifi. tasarım. Bu tasnife göre yaklaşık T,JT değerl eri Tablo 6'da verilmiştir. Bu tablodaki U/C oranı ünite luğunun genişliğine oranıdır. nin uzunPervaneli veya türbinli hızlı ve tırma ünitelerinde perdeleme y oykatvuar şv ek a ta rı m ş karışmaya yakın şartlar mevcuttur. (Tam karıştırmalı reaktörlerin T1JT değeri teorik olarak O,1 OS'e eşittir.) Şekil 1.a'da kötü perdelemenin bir örneği görülmek tedir. Üstteki plan çiziminde görüldüğü gibi, boru giriş ve çıkışları arasında ölü alanlar me cuttur. Kesit çizimde ayrıca girişin üst kı v s mında ve çıkışın da altında ölü alanlar olduğu görülmektedir. Ayrıca yoğunluk farklılıklarından dolayı dikey yönde karışım mevcuttur. ---· ------ PLAN Şekil la. Zayıf perdeleme örneği (diktörtgen temas tankı). Şekil 1 .b'deki tasarım vasat perdelemeye bir örnektir. Burada suyu homojen olarak dağıtan delikli bir giriş perdesi ve suyun kısa devre yapmasına büyük ölçüde mani olan iki ünite-içi perde mevcuttur. Ancak çıkış perdesi olmadığı ve kısa bir savak çıkış için kullanıldığı için çıkışın altında ve yanlarında ölü alanlar mevcuttur. Perdeleme durumu T,c/T Açıklama Perdesiz ve karışmalı 0,1 Giriş va çıkışta yüksek hızlar, perdesiz, pervane vb. ile karıştırmalı, düşük U/G oranı Zayıf 0,3 Giriş va çıkış perdeleri yok, ünite-içi perde yok Vasat 0,5 Sedece girişte veya sadece çıkışta perde var iyi 0,7 Hem giriş hem çıkış perdelemesi mevcut, ünite-içi perdeleme var, UIG oranı yüksek Mükemmel (piston-akışlı) 1 Çok yüksek UIG oranı (uzun boru veya kanal), mükemmel perdeleme Kayııak: Guidance Manua/, 1990
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=