.., C) C) N E :.. w Prof. Dr. Olcay Kıncay Yıldız Teknik Ünv. Hak.fak. Mak.Müh.Blm. 1981 yılında İDMMA, Makina Mühendisliği bölümünde lisans, 1991 yılında Yıldız Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Makina Mühendisliği Bölümü, Isı veProsesdalındaDoktorave 1994 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi, Makina Fakültesi,MakinaMühendisliği � Bölümü, Termodinamik ve lsı Tekniği Anabilim Dalında Doçent Doktor Unvanı aldı. 2003 yılı itibariyle Profesör Unvanı alan Olcay Kıncay halen aynı Anabilim Dalında görevyapmaktadır. Prof.Dr. Esen Bolat Yıldız Teknik Ünv. Kimya-Metalurji fak. Kimya Müh. Böl. Boğaziçi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümünde 1980 yılında Lisans, 1983 yılında Yüksek Lisans ve 1989 yılında Yıldız Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Mühendisliği Anabilim Dalında Doktoraeğitimini tamamladı. Yıldız Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü'nde 1990 yılında Yardımcı Doçent, Yıldız Teknik Üniversitesi Kimya-Metalurji Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü'nde 1993 yılında Doçent ve 1999 yılında Profesör Unvanını aldı.Halenaynı bölümde görev yapmaktadır. Dr. İnci Salt Yıldız Teknik Ünv. Kimya-Metalurji fak. Kimya Müh. Böl. Yıldız Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü'nde 1989 yılında Lisans, YTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Mühendisliği Anabilim Dalında 1993 yılında Yüksek Lisans, 2000 yılında ise Doktora eğitimini tamamladı. Halen YTÜ Kimya- \ Metalurji Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü'nde araştırma .._ _..;...._.....;ı;.;. .ı görevlisi olarak görev yapmaktadır. ÖZET Kimyasal ısı pompası.farklı alanlarda yenilenebilir eneıjinin ve atık ısının geniş sıcaklık aralığında kullanılmasına yardımcı olan yeni bir teknolojidir. Kimyasal ısı pompasında, düşük sıcaklıkta bir ısı kaynağından endotermik bir reaksiyonla alınabilen ısı, yüksek sıcaklıkta bir ısı kuyusuna ekzotermik bir reaksiyonla verilebilir; bu şekilde, düşük sıcaklıkta ısı tutulabilir ve daha yüksek sıcaklık seviyelerine getirilerek tekrar kullanılabilir. Kimyasal ısı pompasının en önemli avantajlarından biri, sıcaklık farkından kaynaklanan kayıplar olmaksızın ısıyı depolama olanağını sağlamasıdıı: Ayrıca, kimyasal ısı pompası, mekanik ısı pompasına göre daha yüksek termodinamik verime sahiptir ve absorpsiyonla üretilen hissedilir ısıya kıyasla daha yüksek reaksiyon ısısı sağlar. Çevreyle dost bir teknoloji olması ve diişiik sıcaklıkta ısının etkili kullanımı için geçerli çözümler sunması nedeniyle, kimyasal ısı pompalarının incelenmesi teknik ve ekonomik yönden önemlidir. Bu çalışmada, kimyasal ısı pompası sistemi tanıtılmakta ve bu konu ile ilgili yapılan çeşitli çalışmalar hakkında bilgi verilmektedir. ABSTRACT C/ıeınical Heating Puıııp is a new teclınology tlıat would /ıelp renewahle energies and ıvaste /ıeat in wide temperatııre range and in dijfereııt areas. Wlıen c/ıemical lıeat pıııııp is ıısed, it is possible to transfer lıeat to a lıiglı teıııperature lıeat ıvell tlırouglı aıı exotlıerıııic reaction wlıiclı ıııay be received froııı a loıv teıııperatııre lıeat resoıırce tlıoroııglı aıı endotlıermic reactioıı. Tlıııs lıeat can be ıııaiııtained at loıv temperatııre and ıııay he reıısed hringing it ııp to lıiglıer teıııperutııre levels. Oııe of tlıe ıııost iıııportant udvantages of clıeıııical lıeat pıııııp is tlıut it is possihle to store tlıe lıeat witlıoııt uny present loss dııe to teıııperature dijferences. Also clıemicul lıeat pıııııp lıas a lıiglıer efjicieııcy iıı tlıerıııo dyııaınical terıııs coıııpared to a ıneclıaııic lıeat puıııp and provides a lıiglıer reuctive lıeut coıııpared to sensed lıeat prodııced hy absorptioıı. As it is aıı eııvironıııent friendly teclıııology aııd it provides viuble solııtioıısfor ıısiııg lıeat efjiciently iıı loıv teıııperatııre, it is impor tant to stııdy clıeıııical /ıeat pıııııps batlı teclıııically aııd ecoııoıııically. lıı tlıis stııdy clıeıııical /ıeat pıııııpiııg systeıns are preseııted aııd iııformatioıı oıı several differeııt stııdies oıı tlıis sııhject isprovided. 1 Tesisat Dergisi Eylül 93. sayıda yayınlanmış olan Prof Dr. Olcay Kıncay ve M Bura-:OrenelJ imzalı "Gizli Isı Depolama Yöntemleri ve Malzemeleri" adlı makalenin lngilizce başlığı "Secreı Heat Storage Meıhods and Moıerial" şeklinde çevrilmişıir. Başlığı, "latent Heat 134 Storage Meılıods and Material" olarak düzeltir, yanl ışlıktan ötürü özür dileriz. • ENERJi TASARRUFUNDA . . YENi BiR • TEKNOLOJi: . KiMYASAL iSi POMPASI A New Technology in Energy Saving: Chemical Heating Pump 1. Giriş Sanayi kaynaklı düşük sıcaklıkta atık ısı, büyük miktarlarda çevreye atılması nedeniyle potansiyel olarak önemli bir enerji kaynağı sayılır. Sanayi proseslerinin çoğunda, bu atık ısı geri kazanılmadan enerji verimliliği artırılamaz. Atık ısıyı geri kazanmak ve sıcaklığını yükseltmek amacıyla, motor işini ve işlem akışkanının gizli ısısını kullanan mekanik ısı pompaları yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak, en gelişmiş sistemlerde dahi ulaşılan maksimum sıcaklık değeri atık ısının pratik ısıtma kaynağı olarak kullanılabilmesi için çok düşüktür. Ayrıca, yüksek işletme maliyeti ve düşük verimlilik, mekanik ısı pompalarının kullanımını düşük kapasitelerle sınırlamaktadır. Buna karşın, absorpsiyon ve adsorpsiyon ısılarını kullanan sorpsiyon ısı pompaları, ısı l enerjiyi oldukça yüksek sıcaklık seviyelerinde verir ve büyük ölçekte uygulamalar için tasarlanabilir. Ancak, sistem bileşenleri arasındaki büyük basınç farkları, yüksek işletme ve bakım maliyetine neden olur. Alışılagelmiş mekanik ve sorpsiyon ısı pompalarının bu dezavantajları karşısında kimyasal ısı pompaları tasarlanmıştır. Kimyasal ısı pompası kavramı, sıvı amonyağı buharlaştırmak için NH3 ile AgCI arasındaki reaksiyonun kullanıldığı bir soğutma birimini geliştirme fikrinin 1824 yılında Faraday tarafından ortaya konmasından sonra, gelişmiştir. Kimyasal ısı pompası sisteminde, düşük sıcaklıkta alınan ısının sıcaklık seviyesini yükseltmek için, ileri ve geri reaksiyonların iki farklı sıcaklıkta yer aldığı tersinir bir kimyasal reaksiyon kullanılmaktadır. Kimyasal ısı pompaları önemli performans avantajları sağlayarak, alışılagelmiş ısı pompalarından daha yüksek sıcaklık aralıklarında ve daha az elektrik gücü ile çalışırlar. Yüksek depolama kapasitesi, daha az ısı kaybı ve hem reaktanların hem de ürünlerin uzun süre depolanabilmesi gibi termokimyasal enerji depolama avantajları, kimyasal ısı pompalarının sınai atık ısı ve/ya da güneş enerjisi gibi düşük sıcaklıkla ısının kalitesini yükseltmek için olduğu
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=