M o o N N ::ı E E � >, ..fil nıca ın orma • YALITIMIN Al Ti NDAKI KOROZVONUN •• KONTROLU Controlling Corrosion Under The lnsulation Yazarlar: Patrick J. Dunn, ASHRAE Üyesi Richard Norsworthy Çeviren: Mak. Müh. Zafer Ceylan ODE Yalıtım A.Ş. y, alıtımın altındaki korozyon büyük bir problemdir. Yalıtım malzemesinin ıslanması (kötü ve sağlıksız tesisat uygulamalarından, iyi bir su buharı bariyeri ve su geçirimsiz malzemeleri belirlemedeki suistimaller ve hatalardan dolayı), boru tesisatında korozyona bağlı problemler için potansiyel yaratır [1 ]. Boru tesisatı ister yer seviyesinde ister gömülü olsun, doğru tasarım ve tesisat teknikleri korozyonu kontrol edebilir. 1. Temel Korozyon Kontrolü Korozyonun gerçekleşmesi için gerekli dört koşul konusunda bir sonraki bölümde bilgi verilmiştir. Buna karşın, bazı dış faktörler korozyon işlemi başladıktan sonra korozyon hızında değişimlere yol açacaktır. Korozyon hızını etkileyen faktörlerden bazıları; sıcak-soğuk çevrim uzama ve kısalmaları ve ıslak-kuru çevrimlerdir. Korozyonu kontrol etmek için en etkili yol, doğru seçilmiş ve uygulanmış bir korozyon kapl ama malzemesi kull anmaktır. 1971 yılından beri Amerikan Yönetmelikleri, yağ ve gaz firmal arının bütün boru hatlarını tamamen gömülmeden veya su altına döşenmeden önce bir korozyon kontrol kapl ama malzemesi ile kapl amal arını şart koşmaktadır. Ayrıca, tüm gömülü nakil ve toplama boru hatlarında kaplama hasarlarının olduğu çoğu alanı korumak amacıyla da katodik koruma talep edilmektedir. Katodik koruma, katota koruyucu akım sağlamak amacıyla güç kaynaklı veya dış galvanik (kimyasal etki ile elektrik akımı yaratan) anotların kurulmasıdır. Boru kaplama malzemeleri ve bantlar, yağ ve gaz endüstrisi tarafından yıllarca başarı l ı biçimde kullanıldı. Sarmal sarılmış bitüm bantları ile kaplı kaplamalar üzerine fırça ile uygulanan kömür katranından, günümüzün epoksi, üretan, üre ve füzyon bağlı epoksi kaplamalarına kadar pek çok çeşidi bulunmaktadır. Boru tesisatı endüstrisi (yağ ve gaz endüstrisi ve nakil hattı olarak kullanı lan yalıtılmamış borular) ve yalıtım endüstrisi (yalıtımlı boru tesisat sistemleri) uygul amal arında bazı noktal arda farklı l ıkl ar olmasına rağmen boru tesisatı kapl ama endüstrisindeki gelişmeler, "diğer endüstrilerin boru tesisatını ve proses sistemlerini korumak için neden bu bilgiyi kullanmadığı" sorusunu gündeme getirmektedir. Boru tesisatının kaplanması, pahalı projelerdeki yüksek maliyetlere meydan vermeden her birkaç yılda bir boru tesisatının yenilenmesi ihtiyacını ortadan kaldırmakta, aynı zamanda çevre grupları ile ABD Çevre Koruma Temsilcilikleri ve Yerel Yönetimler arasındaki anlaşmazlıkları da önlemektedir. 2. Korozyon Oluşumu Metalde korozyon oluşumu için 4 koşul gereklidir. il Anot (pozitif elekrot) il Katot (negatif elektrot) il Elektrolit il Anot ve katotu bağlayan bir elektrik yolu Metalde korozyonun oluştuğu bölüm, anottur. Anot, pozitif yüklü metal iyonlarını elektrolit içine serbest bırakır ve metalde geriye elektronlar kalır. Bu elektronlar, katodu korumak için metale doğru akarlar. Katodun korunmasının sebebi, elektrolit içindeki çeşitli iyonların veya bileşiklerin elektron tüketmeleridir. Elektrolit, elektrik akımını iyonik akış formunda iletebilen bir solüsyondur. Bir elektrik yolu, anot ve katot arasında bir bağlantıdır ve burada akım elektron formunda akabilir. Serbest elektronlar, elektrolit içinde değil sadece metal içinde akarlar. Bütün metallerin yapısında anotl ar ve katotlar bulunmaktadır ve tüm metaller elektron iletkenleridir. Anodik ve katodik bileşikler mikroskobik ebatlarda veya bazı durumlarda biraz daha büyük olabilirler. Korozyon oluşumu için gerekli olan dört koşuldan üçü her metalde bulunur. Korozyonun başlaması için geriye kalan tek koşul bir elektrolittir. Kimyasal maddelerin biriktiği, sıcaklık farklarının olduğu ve nemli yerlerde anodik ve katodik al anlar oluşur. Elektrolit içindeki klorürler ve diğer endüstriyel atıklar, anodik bir alan oluşmasına yol açabilirler. Kaplama veya yalıtım uygulaması yapı lmadan önce metal yüzeyinde atıkl ar olabilir. Bu alanlar bir kere ıslandığında, korozyon başlar. Metallerde korozyon olayı aşağıdaki şartlar altında gerçekleşir: il Bir anot, bir katot, bir elektrolit ve bir elektrolit yolunun tamamı olmalıdır, il Anot ve katot aynı elektrolit ile temas halinde olmalıdır, il Metal, anot ve katodu elektronların akması için elektriksel olarak bağlamalıdır, il Anodik (oksitlenme) ve katodik (zayıflatıcı) tepkimeler eşdeğer ve eş zamanlı olmal ıdır. 3. Kaplama Malzemesi Seçim Kriterleri Doğru ve uygun kaplama malzemesi seçimi çok önemlidir. Yalıtım malzemesinin altındaki metaller için kaplama malzemesi seçiminde dikkate al ınması gereken konul ar şunlardır: il Sistem işletim sıcaklıkları, il Saha ve uygulama şartları, il Yüzey hazırlık şartları, il Yüzey hazırlığı ve uygulama sırasındaki çevresel şartlar, il Yalıtım malzemeleri ile uygunluk. '5 * ASHRAE loıırnal'in Marı 2003 sayısında yayımlanan "Control of Corrosion Under lnsulation" başlıklı makaleden çevrilmiştir. "iii � 162
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=