M o o N f! ·;... :ı: ;;; >, .. vı ·;;; ·e, ., C -.. ., ·;;; Verim eğrisinin planlanandan daha yatay bir şekilde gitmesi, bazı şartlar altında pompanın verimliliğini kuwetli bir şekilde etkileyebilir. Planlanan A noktası, B'ye doğru değişiklik gösterir ve bunun da anlamı pompalanacak debinin artmasıdır (Qnominal 'den Qgerçek değerine), yani debi yaklaşık 1/3 oranında yükselir, ancak mekanların aşırı derecede ısınmasını önlemek için ilaveten kısma da yapılmalıdır. Daha yatay verim eğrisiyle ve yeni çalışma noktası C ile daha küçük ebatlı bir pompa y eterli olacak ve birçok problemden, örneğin akış gürültüsü, yüksek elektrik tüketimi, ısı aktarımının a yarının zorlaşması ve ekstrem durumlarda pompa ömrünün düşmesinden kaçınılacaktır. ısıtma tesislerinde, özellikle rady atörlü ısıtma tertibat larında, pompanın gereğinden bü yük seçilmesi zararlıdır, debinin gerekenden biraz az olması temelde kabul edilebilir. Debi ile ısıtma Gücü Arasındaki Etki leşim Kalorifer tesisatlarının termostatik vanalarla donatılması, pek çok tesiste halen mevcut olan bir çok problemi de beraberinde ge tirmiştir: Bazı rad yatörlere y etersiz ısı te dariği, mekan sıcaklığının kötü a yarlanabilir olması ve gürültü. Bu gibi ola ylarda çoğu kez kalorifer pompası suçlu bulunmuştur. Fakat incelendiğinde, sadece pompanın projelendirilmesinin buna neden olduğu anlaşılmaktadır. Ancak çoğu kez yardımcı bir çözümtedbiri olarak-hidrolik bir denge sağlanıp ve her bir ısıtma yüzey inde debi nin sınırlanması yerine- daha da büyük bir pompa montajına gidilmiştir. Bu problemler nereden kay naklanır? Ter mostatlı vanaların takılması yla birlikte tesisteki mevcut hidrolik değerler de ğişmiştir. Fakat nerede yse hiç kimse bu işlem için düzgün tesis verilerinin çı kartılması gerektiğine dikkat etmemiştir. Sadece gerekli ısıl güç ve sıcaklık fark lılıkları bilinirse, u ygun termostatik vanalar seçilebilir, dönüş vanalarının a yarlaması doğru yapılabilir veya günümüzde olduğu gibi termostatik vanaların ön a yarları y apı labilir ve u ygun pompalar tespit edilip yerleştirilebilir. Gerçek şudur ki, çoğu zaman pompalar gerektiğinden bü yük seçilmektedir ve seçilecektir, bu durum tesislerin eski durumu için de geçerlidir. Belirli normlarda 144 l Düşüme payı 5 + 6 % '{ Norm konumu 1 DiN 4704 Şekil 6. lsıtıcı güciiniiıı ve pompa enerji sarfının debi ile değişimi. : lsı gövdesi veri millik eğrisi : PWW 60/50 °C .________4----Jf-...._____ ısıtma gövdesi 851 ıoo ı 1l5'j güç diyagramı Debi Q [%] ►, ► ı : 1 1 j Boru tesisatı verimlilik eğrisi : \ 1 • sisatın çalışma noktaları 1 1 1 1 - -- - --- - - - - =-±'-=-�-�..-----.,=� Tasarruf =c.=-....... ---=%� ;_r_�o Pompa verim �--------------- diyagramı Debi Q [%] ► olmayan direnç değerleri ve cömert boru çapları, hiç kullanılma yacak proje çalışma noktaları ile sonuçlanmaktadır. Termostatlı vanaların sonradan takılma sı yla birlikte doğan problemler Şekil 6'da belirgin bir şekilde gösterilmiştir. Debinin indirgenmesi ısıtıcıların gücünü çok az etkiler. Örneğin debi o/o1 5 oranında azal tıldığında, ısıtıcı gücü %3 oranında değişir. Bu çok düşük sapma neredey se hiç hisse dilme yecektir çünkü genelde diğer kay naklardan (aydınlatmalardan, ev aletle rinden, güneşten) ısı kazancı mevcuttur. Debinin yükseltilmesiyle de ısıtıcılara sağlanacak güç sadece y aklaşık %3 ora nında olacaktır. Kısmi y ükte ise, ki bu du rum ısıtma peri yodunun o/o90'ı boyunca görülür; debinin indirgenmesiyle birlikte ısıtma gücündeki değişiklik daha da küçülür. H f O Karakteristik eğrinin 2/3'ü Karakteristik eğrinin 3/4'ü Yani ihtiyaç duyulan debiler proje hesap değerinden bariz daha küçüktür ve ter mostatlı vanalarla kısılmalıdır. Pompa dik karakteristik eğriye sahipse, basma basıncı kısmi yükte ilaveten artar. Bu ise daha çok kısma gerektirir ve istenmeyen gürültüler oluşur. Doğru yöne doğru o zamanlar atılması gereken ilk adım, yatay karakteristikli bir pompanın seçilmesi olacaktı. Yata y bir karakteristik eğrisi olarak tanımlanan çizgi ise, debi O iken basma yüksekliği proje basma yüksekliğinin max. yaklaşık %130- 150 üzerinde olması demektir (Şekil 7). Dik bir karakteristik eğri ise değerin o/o180'den 230'a yükselmesi halidir. Daha küçük bir pompa kullanıldığında, örneğin %10 daha az debi sağlaması durumunda, uygulama göstermiştir ki, mekan sıcaklığının düşmesi endişesi yersizdir. Günümüz şartlarında bu gibi problemler enerji tasarrufu Karakteristik eğrinin tüm kullanılabilir uzunl u düzenlemesi EnEV gereğince öngörülen pompaların kullanımıyla daha az görülmektedir. A y arlanabilir pompalarda daha yata y bir karakteristik eğri (sü rekli basınç a yarı) veya hatta düşük debilerde daha düşük basma yüksekliği için ayar yapılabilir. Ancak her koşulda hidrolik bir dengelemenin y a pılması şarttır. [tJ
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=