Tesisat Dergisi 89. Sayı (Mayıs 2003)

.., o .. ::ı; . g: i "iii ·e, CGI .iii İçme suyu kay mradalleri ve sağlığanazkalraarrlıanrdı aaçbısuınlduannmöanei hmt ili yoaktif maddeler şunlardır: radyum-226, rad yum-228, uranyum-238, radon-222, rad yum-224, polonyum-21O. Bunların hepsi tabii olarak var olan izotoplardır. Genellikle yeraltı sularında bulunma ihtimalleri daha yüksektir. Radyum-228 beta ışınları çıkarır, rad yum-228'in bozunmasından meydana g ra e d len ürünler ve burada adı geçen diğer yoaktif maddelerin hepsi alfa parçacıkları yay f e a d z e la a m rl t a e e r d h . i A l k ik l l e f e a r s ii p içairnç aacl fıak l aı şrı ındl aerrı ni nı ni n haal trıincai onlüafr ua kz yoktur. Yiyecek veya içecekler vasıtası ile vücut içine girince bü yük miktarda i yonlaşmaya ve iç organlarda hasara yol açabilirler. Bütün rad yoaktif maddelerin vkeanisçemreesesbuelaprıonldaabilaeşcaeğğıdi kaabul edil mektedi r y santras azılı olan konyonların üzerinde bulunmamalıdır: Bütün alfa yayıcıları : 15 pCi/L tRoap-2la2m6ıve Ra-228 Beta yayıcıları RUaradnon-222 yum-238 :: 45 mpCrei/mL/sene : : 0 30 .0 0 3 p m C g i/ / L L (yaklaşık 10 pCi/L) Bütün alfa yayıcılarının üzerindeki üst sınır • a( 1. 5 BpuCsi/ı nL)ı r iikhil aml aekdsi al i rdslea dkauhl laa tneı lfı er :rruatlı b i r su tahlili yapılması gerekir. b. Polon yum-21O ve radyum-224'ün toplamı bu sınırı aşmamalıdır. sRı raadsoı nnd- a2 2v2e gba zi l ıh sa us syau ns ue vı s iı çt ı ilnddı ğeı nkdual l a( bn aı mn ı yoda, duşta) havaya geçer. Havadaki radonun teneffüs yoluyla vücuda girmesi a su kciğer kanseri riskini artırdığı için içme yunda yüksek miktarda bulunması arzu edilmez. (Radon dışındaki diğer bütün alfa yayıcılarının toplamının 15 pCi/L'nin altında olması istenir.) Yl euckeakr ıadzaakmi ri amk ai kmt al ar l raı nr ohl ae rpaski gi zöi nr ü vl me er i ll iedbi ri ; teükrolünormadikşartlar müsaade ettiği oranda her yoaktif maddenin konsantrasyonun sıfır olması hedeflenmelidir. 4. Organik Maddeler Suda bulunan organik maddeler ka y larına göre şu şekilde sınıflandırılabilirle n r a : k­ a. Tabii organik malzemelerin (bitkiler, ys p u oa sr uç na ll aarn, mmai ks ır ovoer gçaönzi zümn aml aer s, i v nb e. ) t si cuedsai y ganaizemklaelnaernınoürgreanttikiğlei rv. eCasnulı mikroorya geçen b. mEvaledrddeelnervedeticbauri sfaı naılfia d a h i l d i r. yetlerden kay lanan sentetik (suni) maddeler. nak156 c. Arıtma işlemleri sırasında suya eklenen maddeler ve ya kimyevi reaksi yonlar neticesi suda me ydana gelen yan ürünler. Tgaebniei l oor gl aarnai kk smaağdl ı dğ ea l ezra r( ha ur l mı oi kl ma as imt ga ki bl ai ) beraber, bazıları suya renk veya istenmeyen tsaedrbveestkokklourlarilveerreebaikl isri. B u gibi maddelerin yonu THM'ler gibi zararlı yan ürünlerin ortaya çıkmasına sebep olabilir. S( Tuodpal akmi oOr gragnai nk il ke r Ki na rtboopnl a) mp amr aimk teatrrıe Ts i Oi l Ke bdeeldirirt:ilebilir. Tipik TOK değerleri şu şekilY D e e ra n l i t z ı s s u u ları yu Yüze y suları B B a i taklık suları yolojik arıtmayı mHaümteaaktıikpseuvsel atıksu : : 0 0. . 5 1- -5 2 . . 0 0 mmg g/ /L L :: 15 -02-02 5m0 gm/Lg/L :: 51 00--12000m0 gm/Lg/L Sentetik organik maddeler (SOC= "Sy t s h a etic Organic Chemicals") arasında ço n k y bileıdşiaklveer vdaerğdişırik. İöçzmeelliksluere sahip organik yunda bulunma d ih h a ü t l ş o im ü je n a ü n l i l l e e o n nl m a o n i r ş g v ( a b e n i l i s h k a a ğ m sl s ı a a ğ da k dl z o e a r le r la a r n i r n l m ı e ı o ş k , l ds eu rği sui yani kPel osrt ias ti dolme ru, hi hetri vbai s ieddl eernv) eo rdgeaznii nk fbeikl es iş i k l e r d i r . yon yan ühar ülonal eser itniki n aesnitlöenr ebmulilkearti eogloarni THM'ler ve ye dahildir. ğHualşoujeönzleelnlimkleişreorsgaahnipi ktibr:ileşiklerin pek ço­ t hGeernbei sl i od ll aerra k" özl deühri rül ci düi r" l eorl d( puek sl at irsıi di çvi en t kHui dl l aronfı loı rbl ai krt)i,r l e r (y kirler), ağlı dokularda birit Çok miktarda kullanılmaktadırlar, t Biyolojik bozunmaya (biodegradation) dirençlidirler. h (K V i l d o O r r o l C a k = n a m rb "ış V o s o n o l l a a lv t r, e i l e n u t ç l O e u r c r v g u e a o n k i r c l g o ar C l n a o i n k m m m p ış o a a d ul d n if d e a l s t e i " k r ) dpeesntiisl eidnlerbki al edşairkhl ei dr roafroabs ıikn ddeağdiıldr.ir;Bau n l a r yrıca uçucu oldukları için yüzey sularında fazla bulunmazlar. Ancak yeraltı sularında çok tme ti kr at akrldoar obeut li ul enna,b ti l ri ri kl el or . rKoaer tbi loenn t evter a k1 l, o1 r, ü1 r-, tkririklelotircoileetradnir.isimli solventler önde gelen t T r a a b s ii organik maddelerin sudaki konsan­ yonları mg/L boyutlarında iken, sentetik bileşiklerin konsantras y rogram/L) ve onları µg/L (mikya ng/L (nanogram/L) boy rkıanndsaedr ıhr.asSteanlığteıntaik voerga n i k l e r i n b i r kuı stmla ı ya başka sağlık problemlerine yol açmaktadır. Çok say şik organik madde mevcut olduğuıdiçaindebğuirada bir liste verilmeyecektir. Sağlığa zararlı olan (ve y ş i k l e r i n i sai mzlaerrai ,rsl ıaoğllaığbai l eectkeiğlei rsi avneı liaçnm) eb isl eu ­ yAWu W o n r d W k a s A A i ' z n s i s ı n n o c v ( i A a e t W r i i o le W n n ) A " a W z = a a t m e A r i m Q m e u i r k i a c t l a a it rnlaWrı aiçteinr y book" isimli kitabına ve Handya USEPA'nın t(UecStEioPnAA=gUennicted States Environmental Pro­ y) İnternet sitesine bakılması tavsi ye edilir (bkz. Kaynaklar kısmı). 5. Mikroorganizmalar İçme su yu vasıtası ile bulaşabilen hastalıklar arara, saınmdaibtliifod,izpaanratetifroi,, lbejasili dizanteri, koleyonerler hastalığı, shaarsıtl ıakl ,ı kçl aorca uske bf eel pç i ogl ai bni mh ai ks tr aoloı krlgaar nvi zamr daı rl.a Br ı un sraudflaıdıdr.üzBeunlsi eoblaerpalek ösulçülmesi zor ve masyun mikrobiyoloj ik k ko al n it s e a s n i t i r n a d s ikatör (gösterge) organizmaların yonları ölçülerek tespit edilir. Bunun için en yay nizma koliform bakgtıenriolelarirdaikr. kKuollliafonrılmanboakrgtearisinin kendisi hastalık y ganizma sa apan bir mikroory emdaesrı . z aS ruadr laı o ı k l r m g o a a li n f m o iz r a m m k a l al abr ıenr avbaer lrı ğsı nu da ad ab iuş laurne t y maların da olmadığı koakbsauldeiğdeilriro. rAganizyrıca koliform konsantras yonu dezenfeksiyon ti şal keimp i en ti nm enke i dç ei nr eöcl eçdü el ü rb. aKşoa rl i ıfloı roml d ubğa kutneu rişilleemrinleirienitnkihliasbtairlıkşekilde gideren arıtma yapan organizmaları da yok ettiği (sudan ayırdığı veya öldürdüğü) düşünülür. İçme su yu tesis çıkışlarında ve su şebekesindeki numune alma yerlerinde l çi u le e n ş m i i l t g l a i i l s i a ı ç nr e a a ş l ı m i k tl l i ü a s kr a l u a a r a d a l e l v ı n e e a d n s i t l ea n n n u d k m a o r u t li l f n a o r e r l v m e a r r d m d e ır i k. b t B a u r uı tgüi br i sthaenrdhaarntlgair hb ei rr üüllkkeeddee zdaemğişaikn l ao l adbai l ddieğ i ğileiş,ebiçilmmeektseudir. En genel ve en basit ifadesi y santras unda toplam koliform konyonunun sıfır olması tavsiye edilir. Kaynaklar J. APHA, AWWA, WEF (/995). Staııdard Metlıods for the Examiııatioıı o fWater and Wastewateı; 19th Ed., Washington DC. ı. AWWA (/999). Water Qııality aııd Treatmeııt, A Haııdhook of Commııııity Water Sııpp/ies. 5th Ed., American Water Works Association, McGraw�Hi/1, Neıv York. 3. EPA, Ojfice of Water (2003). Cıırrenl Water Drinking Standards. http://www.epa.gov. 4. J. M Montgomery Coıısııltiııg Engiııeers (1985). Wa ter Treaımeııt Priııciples aııd Desigıı. Jolııı Wiley & Sons, New York. 5. Nazaıvff, W. W. aııd Alvarez-Co/ıeıı, l. (2001). Eııviron meııtal Eııgineering Science, Jolııı Wıl ey & Sons, Neıv York 6. Saıvyeı; C. N., McCaro, P.l. aııd Parkiıı, G.F. (1994). Chemistıy for Environmental Engineering, 4ılı � McGraw-Hi/1, New York.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=