B u p R D B E B D D B y A B 1 Doç. Dr. ÖMER AKGİRAY Marmara Ünv. Çevre Hüh. Blm. B1 9o8ğ4a zyi çı il ı Ün dnai v eKrismi t eysai ' nMd eün h1 e9n8d6i s i oylıalrıankd amezAunB oDl d' due. SKyi mr ayc ua s eM Üü hnei vnedrissiltieğsii ' nydüekn- üs enki v el irssai nt esd ed i p1 l9o8m9 'adsaı nMı aaltdeımk taat ink s do anlrı na dyai nyeü kasyenkı dl ios aknt os r aveç al l9ı ş9m0 'adlaa rKı niımtyaamMa mülhaednı .d i1s9l i9ğ0i -d9a3l ı ny dı la şlai rrık eatriansdınedçaaSl ıaşnt ı .Dli e9g9o3' dyaı lBı niodsaynmbuTeycahnnao l oMgai ers mB aaşrkaa nÜ nYiavredrı smi tceı ss iı Ço lea vr ar ke gMö ür ehve ny da pi sal ni ğ Ai Bk göi lrüa my , vİ Se Kaİt,ı kDsSuİ agriıbt mi ak ut er uklnuoş ll aojrial evr ei köozneul sşui rnkdeat l ee rğei t ismu ve müşavirlik hizmetleri vermektedir. .., o .. : ' E ·; E ' .. Q OZET İçme suyu olarak kullanılacak bir suyun kalitesini ve içilebilirliğini tayin eden çok sayıda parametre vardır. Bu makalede, bahis konusu olan parametreler (1) fiziki ve estetik parametreler, (2) inorganik parametreler, (3) radyoaktivite ile ilgili parametreler, (4) organik parametreler ve (5) mikroorganizmalar, şeklinde tasnif edilmiş ve ayrı ayrı anlatılmıştır. Su arıtma teknolojilerini anlayabilmek ve verimli bir şekilde kullanabilmek için kalite parametrelerinin iyi bilinmesi gerekmektedir. ABSTRACT There are nuıneroııs paraıııeters that afect and de/ermine the quality ofa drinking ıvater. This article classijies tlıese paraıneters as folloıvs: (1) Plıysical and aestlıetic paraıneters, (2) Inorganic paraıneters, (3) Paraıneters related to tlıe presence of radionııclides, (4) Organic paraıneters, and (5) Microorganisıııs. Each groııp of paraıneters is explained separately. it is necessary to have a good ıınderstanding of ıvater qııality paraıııeters to eınploy aııd ııtilize ıvater treatınent and pıırification technologies efectively aııd efficiently. üi � 150 • iÇME SUYU • • • KALiTESi PARAMETRELERi Parameters For Potable Water Quality Herhangi bir kaynaktan elde edilen bir suyun kullanılmadan önce ne şekilde arıtılması gerektiği bir çok unsura bağlıdır. Bunların arasında en önemlileri şunlardır: a. Ham suyun fiziki, kimyevi, biyolojik ve estetik özellikleri, b. Suyun ne maksadla ve nasıl kullanılacağı, c. Ekonomik, sosyal, kültürel ve yerel şartlar ve ihtiyaçlar. Mesela, içme suyu olarak kullanılacak bir su ile bir fabrikada imalatta kullanılacak bir suyun sahip olması gereken özellikler değişik olacağı için, tatbik edilecek arıtma usülleri de değişik olacaktır. Başka bir örnek, berrak ve temiz bir kuyu suyu ile bulanık bir nehir suyunu arıtmak için kullanılabilecek teknolojiler farklıdır. Bu yazıda içme suyu kalite parametreleri üzerinde durulacaktır. Sağlık açısından emniyetli ve içilebilir bir su aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır: t Suda hastalık yapan (patojenik) mikroorganizmalar olmamalıdır. t Kurşun gibi zehirli veya uzun vadede sağlığa zararlı etkileri olan maddelerin konsantrasyonları belli sınırlar altında olmalı veya bunlar hiç bulunmamalıdır. t Berrak ve renksiz olmalıdır. t Tuzlu olmamalıdır. t Rahatsız edici koku ve tadlar bulunmamalıdır. t Ekonomik zararlara sebep olacak kadar sert (kireçli) olmamalıdır. t Agresif (aşındırıcı/korrosif) olmamalıdır. Göl, nehir, kuyu gibi su kaynaklarından elde edilen sular, her zaman bu özelliklerin hepsine birden sahip değildir. Herhangi bir kaynaktan elde edilen ve henüz arıtılmamış bir su için 'ham su' tabiri kullanılır. Su arıtma metodlarını anlamak için öncelikle suyun kalitesini tayin eden parametreler hakkında bilgi sahibi olmak gerekir. Bu yazıda suyun kalitesine ve içilebilirliğine tesir eden önemli parametreler ele alınacaktır. 1. Fiziki ve Estetik Parametreler 1.1 . Bulanıklık İçme suyu kalitesi ile ilgili en önemli parametrelerden biri bulanıklıktır. Askıdaki katı parçacıklar ve kolloidler bulanıklığa sebep olurlar. (Büyüklüğü 1 µm = 0.001 mm veya daha küçük parçacıklara "kolloid" denir.) Bunların arasında toprak (kil, kum, vb.) ve kaya parçacıkları, mikroorganizmalar, bitki lifleri gibi tabii maddeler olduğu gibi, evlerden ve endüstriyel atıklardan kaynaklanan birçok organik veya inorganik katı madde de bulunabilir. Su tahlillerinde bulanıklık birimi olarak NTU (Nephelometric Turbidity Unit) kullanılmaktadır. Bulanıklığı ölçmek için kullanılan cihazın içine yerleştirilen su numunesi cihazın içindeki bir ışık kaynağı ile aydınlatılır. Suyun içinde bulunan parçacıklar, gelen ışınların bir kısmını kırar ve dağıtırlar. Suya tutulan ışığın yönüne dik açıda (90 derece açı ile) kırılmış ve yansıtılmış ışınların yoğunluğu detektörler vasıtası ile ölçülür. 5 NTU veya daha yüksek miktarda olan bulanıklık göz ile farkedilir. İçme suyu kaynağı olarak kullanılabilecek "berrak" bir göl suyunun (arıtmadan önce) bulanıklığı 25 NTU kadar olabilir. Yağışlı havalarda yüksek hızlarda akan "çamurlu" bir nehir suyunun bulanıklığı 1000 NTU'ya kadar çıkabilir. İçme suyunda bulanıklık 1 NTU'dan fazla olmamalıdır. Son yıllarda ABD gibi bazı ülkelerde hedef olarak 0.1 NTU tayin edilmiştir. Yüzey sularının arıtılmasında bulanıklığın giderilmesi ekseriyetle en önde gelen hedeftir. Yüksek bulanıklığın mahsurları arasında şunlar vardır: t Bulanıklık, suya estetik açıdan arzu edilmeyen bir görüntü verir. t Bulanıklığı teşkil eden parçacıklar arasında hastalık yapan mikroorganizmalar da bulunabilir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=