M o o N .. .. ::E .,, "' .. uı 'iii ·e nıca ın orma ıon 2. Pompaların Yapılış Şekilleri Bir husus kesindir: Elektrik motoru, ki onsuz hiçbir pompa çalışmaz, pompa çarkının dönmesini sağlar. Lütfen tahayyül etmeye çalışın, siz bir su damlası olsanız ve emme manifoldu üzerinden emiş boğazına ulaşsanız, eksene! olarak çarkın üzerine gelirdiniz (Şekil 7, 8) . Çark üzerinde bulunan kanatlar, sizi kavrayacak ve çekip götürecektir. Kendinizi lunaparktaki atlı karıncada gibi hissedersiniz. Zira bu kanatlar, sizi rotasyon hareketine zorlayacaktır. Merkezkaç kuvvetinin etkisi, statik basıncı yükseltecek ve aynı şekilde kanat bölgesindeki akışı da hızlandıracaktır. Kanat bölgesini radyal olarak terk ettikten sonra, pompanın spiral muhafazasına ulaşırsınız. Burada hacmin daha geniş olmasından dolayı, "bizim" akış hızımız yeniden yavaşlatılmış olur ve bu sırada statik basınçta ilave bir artışa dönüşür. Bu toplam basıncın artırılmasına, pompa basma yüksekliği adı verilir. Kendisi toplam hacimsel debinin büyüklüğüne bağlıdır. Yani pompanın basına yüksekliği, basınç Tazyik yer Şekil 7. Giren sııyıın akışı (eksensel olarak arka iriş � Şekil 8. Radyal çark - akışın yönü � (merkezkaç kuvveti le rad al çıkış 'iii � 142 ı.:p A \.!.) Basma bölümü e Emme bölümü o..<] SeviyePstat SeviyePstat Şekil 9. Basma ve emme böliimeriııde pompa basıncının değişimi farkıyla yapılır, pompa giriş ve çıkışı arasında ölçülen bu farktan gerçekleştirilir. Söz edilen bu basınç farklılığı, tesisat içinde farklı yerlerde olabilen sıfır noktasına göre, değişik oranlarda emme ve basma basınçlarından oluşur (Resim 9). Şimdi sıfır noktası nedir diye soracak olursanız, size tesisat içindeki bu yerin, her zaman atmosfer basıncına göre aynı olan, pompanın çalışıp çalışmamasıyla ilişkili olmayan bir yer olduğunu söyleyebilirim. Kalorifer tesisatlarında basınç dağılımının görsel olarak ifade edilmesinde, sıfır noktanın pompanın içinde olduğu var sayılarak sunulur (Şekil 10). Pompaların Yapısal Tipleri ısıtma tekniğinde iki farklı tip santrifüj pompası kullanılır. Birisi ıslak tip, diğeri ise kuru tiptir. ıslak rotorlularda basma yüksekliği 15 m 'ye kadar çıkarken, kuru tipte basına yüksekliği yaklaşık 5.0 m'ye kadar ulaşabilir (Şekil 11 ve 12). Daha öncesinden de tespit ettiğimiz gibi, boru tesisatlarında sıvıların aktarılabilmesi için, bir santrifüj pompasına ihtiyaç duyulur. Tesisat yapımlarında ve özellikle de ısıtma sistemlerinde iki birbirinden farklı yapıda santrifüj pompaları hakim olmuştur. Bunlardan birisi ıslak rotorlu, salmastrasız, motoru kovan içinde pompa ve diğeri de kuru tip çalışan mili salmastra!, ve motoru flanşlı pompadır. Kuru tip bu pompa şekli, ln-line pompası olarak da tanımlanmaktadır. Çünkü yeri, tesisatın gidiş hattındadır. wv Devirdaim pompası lsı üreticisi lsı tüketicisi Kısma vanası Şekil 10. Kalorifer ıesissat111da pompa basınc111111 da ·ılımı Buna karşın kuru tip çalışan pompanın bir diğer versiyonu ise "Normpumpe [Norm Pompası]" tanımlamasıyla da bulunur ve şekli, pompa muhafazası ve motorun bir birleştirici disk ile zemin plakasında monteli olmasıyla bellidir. ıslak tip pompaınıza geri dönelim. Kendisine verilen bu tanımlama şekli, dönen parçaların çatallı bir boru içinde aktarılan sıvıyla çevrelen ip ıslanarak çalışması sonucunda verilmiştir. Aktarılmakta olan madde yatakları hem yağlamak, hem de soğutmak için kullanı l ı r. Diğer pompa tipleriyle karşılaştırıldığında, bu yapılış şeklinde alışagelmiş olan salmastra bulunmamaktadır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=