Prof. Dr. Olcay Kıncay YıldızTeknik Ünv.Hak.Hüh.Blm. k1 :9i n8a 1 My üı l hmedn ad i sİ Dl i ğMi Mb öAl ü, mMü na - 1 �U-enliivs aenrss,i t1e9s9i ,1 My ı lüı nhdeanYd iısl dl iıkz ::ıı... ...ıı.ıg..ıı Fakültesi, Makina Mühen- disliği Bölümü, Isı ve Proses Üd anl iı vn edras iDt eoski , t oMr aa kvi en a1 F9 a9k4 üyl tıel ısni ,d aMYa kı ilndaı z MTüehkenni k A 2d 0 i n s 0 a l 3 i b ğ ii y l iı B m lı ö i D l t ü i a b m l a ı ü r n i , d y T l a e e Dr P m o ro ç o f e d e n i s n t ö a r D m ü oi n k k v t oa v r n e ı ü I n a s v l ı a an T n e ı O k a l n c ld i a ğ ı y . i yKaıpnmcaayk,tahdaılre.n aynı Anabilim Dalında görev M.BURAK ÖRENELJ11ak.Yük.Hüh. Yıldız Teknik Ünv. Hak. Hüh. Blm. Ü1 9n9i8v eyrısl ıi nt edsai YMı ladkı zi n Te e kMn üi k hkei nned iMs l üi ğhi eBn dö il süim, 2ü0' n0d3 e' tne MY ıal dMı za kTi ne ke n Mi k üÜh en ni vdei rssl ii tğei s iAF. Be n. DB. i lIismı lPe rr oi sEe ns s Pt irt üo sgü rHaaml eı nn dYa n. T . YÜü. kMs eakk i nMe üMh eünhdeins d üi snl ivğai nBı nöı l üaml müı'şntdı re. Araştırma Görevlisi olarak çalışmaktadır. OZET Jsıl enerji depolama en önemli teknolojilerden biridir. Son yıllarda ısıtmadan soğutmaya kadar her türlü ısıl uygulamalarda bu tekniğe verilen önem artmaktadır. Bu çalışmada, soğuk depolama hakkında verilen genel bilgilerden sonra, depolama yöntemleri ve bu yöntemlerde kullanılan çeşitli malzemelerin tanıtımı yapılmış olup, soğuk depolama uygulamalarından örnekler verilmiştir. Analılar Kelimeler: Soğuk depolama, ısıl enerji depolama. ABSTRACT Storing lıeat energy is one ofthe ınost considerable technologies. Eınphasizing to this teclıniqııefor ali heating applications, recently getting ıııore importance. in this stııdy after general inforıııation lıas been provided on cold-storing, storing methods, and varioııs materials ıısed in tlıese systems introdııced ıvitlı applications of cold storing. Key ıvords: Cold storing, storing heat energy. f ı ! 108 .., SOGUK iSi DEPOLAMA •• • • YONTEMLERI ve MALZEMELERi Methods And Materials For Storing Cold Heat 1. Giriş Son yıllarda dünyanın birincil enerji tüketimi; artan nüfus, şehirleşme, sanayileşme, teknolojinin yaygınlaşması ve refah artışına paralel olarak büyük bir artış göstermiştir. Artan bu enerji ihtiyacından dolayı, enerji korunumu teknikleri geliştirilmeye çalışılarak soğutma ve ısıtma sistemleri için alternatif çözümler aranmaya başlanmıştır. Enerjiyi etkin ve tasarruflu kullanmanın yollarından biri de, enerji üretiminin enerji tüketiminden fazla olduğu dönemlerde depolama yapmaktır. Enerji depolama yöntemleri çeşitlidir. Enerji kaynağı "ısı" olduğunda ısıl enerji depolama sistemlerini kullanmak birçok yönden avantaj sağlayacaktır. Elektrik gibi "ısı"dan farklı bir enerji kaynağı ısıtma veya soğutma amaçlı kullanılıyorsa, depolama için yine ısıl enerji depolama (IED) sistemleri kullanılmalıdır. Yenilenebilir enerji kaynakları ile ısıl enerji depolama sistemlerinin kullanımı ise çok yaygındır. lsıl depolama, fosil yakıt sarfiyatında azalma sağlayacağından, yanma emisyonlarının ortaya çıkaracağı kirliliği önleme avantajını da taşımaktadır. Soğutma amaçlı depolama, elektrik enerjisinden sağlanan tasarrufun yanı sıra ozon tabakasına zarar veren kloroflorokarbon gazlarının sınırlanmasına da yardımcı olur. lsıl enerji duyulur, gizli ve termo-kimyasal ısı olarak depolanabilir. IED sistemleri depolama sıcaklığına göre üçe ayrılır (Fath ,1 998). Bunlar; t Düşük sıcaklık (T<100°C) t Orta sıcaklık (100°C<T <S00°C) t Yüksek sıcaklık (T>S00°C) Depolama sürelerine göre kısa süreli (birkaç saat veya birkaç gün) depolama, uzun süreli (birkaç ay veya birkaç mevsim) depolama olarak ikiye ayrılırlar. IED sistemleri amaçlarına göre ısıtma amaçlı depolama, soğutma amaçlı depolama, hem ısıtma ve hem de soğutma amaçlı depolama şeklinde sınıflandırılır (TÜBİTAK, 1998). Bu çalışmada soğuk depolama hakkında genel bilgiler verilmiş, en çok kullanılan depolama malzemeleri tanıtılmış, soğutma sistemlerinin şarj ve deşarjı hakkında verilen bilgilerden sonra dünyada soğuk depolama uygulamalarının anlatıldığı örneklerle konu pekiştirilmiştir. 2. Soğuk Depolama Soğuk depolama (SD) binaların soğutulmasında, yiyecek depolarında düşük maliyetleri ve çevreye olan saygılarıyla tercih edilirler. Genelde su, duyulur ısı depolayarak, en çok kullanılan malzeme olsa da faz değiştiren malzemeler (FDM) birçok avantajı yanında getirmektedir. SD için uygun Tablo 1. Soğuk depolamaya uygun FDM'leriıı ıerıııofiziksel özellikleri. Malzeme Erime Noktası Fusion Entalpisi ('C) (kJ/kmol) Dodecanoic asit etil ester C,.H28O2 -1,7 37597,44 (-40821 ,29) Butyric asit tetradecyl ester c,aH36O2 -2 Tridecanoic asit peniyi ester C,aH36O2 -3,7 0,8549 (�unluk) Carbonic asit dinonyl ester C19H:ıaO3 -4,9 0,8878 (�unluk) Pentanoic asit C5H10O2 -18 -(-20) 7745,58 Lactic asit peniyi ester C8H,6O3 -22 0,956 (�unluk) Butyric asit dodecyl ester C,eH32O2 -22,64 0,8754 (�unluk) Adipic asit dibuty1 ester C,.H26O, -23,2 0,9619 (�unluk) Octanoic asit metil ester C9H18O2 -40- (-41) 0,8769 (�unluk) Nonanoic asit etil ester C11H22O2 -43,6 (-55 ) 0,8657 (�unluk) Heptanoic asit hxyl ester C13H25O2 -47,9 0,86507 (�unluk) Hexyl alkol C6H14O -51,6 (-46,99) 15390,67 Formic asit etil ester C3H6O2 -80 9210,96 Propionic asit metil ester C,H8O2 -88 0,915 (�unluk) Butyl alkol C,H10O -90 9288,04 Heptane C7H16 -91 14042,52
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=