VH A C DDB Ay B 1 rans a ıon (") o C cı, "" '' U cı ) , Hava Hijyeni ve Klima Teknolojisi Gereklilik • -n--..,... ı Lüks mü? Air Hygiene and Air Conditioning Technology / Is it A Necessity or Luxury? Son yıllarda enerji kullanımında çevre duyarlılığına belirgin bir eğilim görülmektedir. Yazan: Prof Fritz Steimle, Essen Üniversitesi Çeviri: Korhan Küçümen Kaynak: Burada ekolojik bakış açısının yanı sıra, daha sıkça rastlanan ekonomik nedenler odak noktayı oluşturmaktadır. BÜ da �_nemli düzeyde enerji tasarrufu sağlamakla birlikte� tesisat alanında bazı istenmeyen yan etkilere, irneğin hasta bina sendromuna (Sick Bııilding Syndrome) yol açabilmektedir. SEZ (Sanitiir-, Heizungs-, Klima- und Klempnertechnik), 24/2002 Enerji ve para tasarruf edebilmek adın� yapılan tüm teşviklerde, binalar tasarrur.tu nitelikte işletilebilir halde inşa edilirken bına sakininin ihtiyaçları unutulmamalıdır. Zira çalışacak olan insanlar, kendilerinden beklenen performansı sübjektif hislerine bağlı olarak sunmaktadırlar. Bu sadece işteki göreve, üst mevkilerdekilerin ve arkadaşların davranışları ile ilgili değil, aynı zamanda da çevre şartlarına bağlı konfor hissi ile ilgilidir. Artık günümüzde insanlar genellikle çalıştıkları ortam şartlarını, örneğin camı açarak ya da radyatörün vanasını çevirerek vs. kendileri şekillendiremiyorlar. Buna benzer faaliyetler artık bina yönetimi tarafından yapılıyor ve bunlar ise insanın kendisini rahat hissedebileceği ortama uygun bir şekilde yapılması hususuna önemle dikkat etme koşulunu getiriyor. Binalardaki ısıtma enerjisi gereksinimi, daha iyi ısı yalıtımlarının yapılmasıyla her geçen gün ağırlıklı olarak hava yenileme oranlarıyla belirlenmektedir. Bu açıdan taze hava oranının minimize edilmesi istenir, ama o zaman da iç hava kalitesi hızla kötüleşir. Bu durum hasta bina sendromunun en yaygın nedenidir. Bu tip mekanlarda çalışan insanlar, klimatize edilmiş veya edilmemiş odalarda, sağlık problemleriyle karşı karşıya kalırlar; bu gibi sorunlar örneğin baş ağrısı, baş dönmesi ya da kusma isteği gibi kendini gösterir. 74 Hava Yenilemenin Etkisi Bir bekleme odasına aktarılan hava, belli bir sıcaklık ile su buharının yanı sıra, insandan çıkan C02'yi ve kokuları da mekandan çekmelidir: Eğer kişi başına ortalama hava tüketim miktarını 0.5 m3/h ve teneffüs yoluyla ve!ilen C02 oranı %4 ise, solunmuş havanın %0.14 C02 oranına inceltilmesi için temiz hava miktarı yaklaşık 14m3/h oranında hesaplanmalıdır. Bu hesapta taze havada hiç C02 olmadığı kabul edilmiştir. Ancak günümüzde havadaki C02 miktarı, yaklaşık %0,033 oranında bulunmaktadır. Yoğunlaşma gösteren bölgelerde ise bu oran biraz daha yüksektir. Hesaplarda C02 konsantresinin ilave edilen hava miktarında hacmen %0,04 oranında olduğu düşünülürse, rahat nefes alma için C02 oranı %0,1 4'e inceltilmiş hava, her bir kişi için 20m3/h taze hava verilirse elde edilebilir. Ancak C02 oranının ilaveedilen hava miktarında % O,1 artması, kişi başına düşen hava miktarında 50 m3/h ilave gerektirir. C02 hacim yüzdesinin O,1 4 oranında olması büro ve toplantı salonların üst sınır değeri olarak belirlenmiştir. Ancak %0,1 O oranı sürekli ikamet edilen mekanlar için daha hijyenik sınır olarak eişilmeye çalışılmalıdır. Mekan havası içinde müsaade edilen C02 oranının %0,1 olması ve ilave edilen havanın C02 oranının %0,04 olduğu koşullarda, kişi başına düşen hava miktarı yaklaşık 35m3/h olmalıdır. Dış Hava Oranının Belirlenmesi İlave edilen hava miktarının belirlenmesinde, mevcut havanın esas olarak insanlar tarafından kirletildiği varsayılmaktadır ve bu nedenle ilave edilen hava miktarı kişi adetine göre yapıl ır. DiN 1 946 normunda, dış hava oranına göre ilave edilmesi gereken asgari miktar kişi başına 20 (sigara içilmesi yasak olan mekanlarda) veya 30 m3/h olarak belirlenmiştir (sigara içilmesine müsaade edilen odalar). Normda hijyenik nedenlerle dış hava miktarının kişi başına 1O m3/h yükseltilmesi tavsiye edilir. DiN 1 946 föy 2'de, büro odaları için çevre havası oranı kişi başına 30 ila 50 m3/h olarak belirlenmiştir. Araştırmalarda sigara içilen odalarda, kişi başına düşen çevre havasının yaklaşık olarak 70 m3/h olması gerektiği tespit edilmiştir. Sigara yasağı olan mekanlarda ise kişi başına ilave edilecek hava miktarının 50 m3/h olması gerektiğinin yeterli olduğunu göstermiştir. Yukarıda belirtilen bu değerler, özellikle camı açılmayan mekanlar için geçerlidir. Bu değerler, insanın kendisi zararlı madde kaynağı olarak, nefes alıp vermesiyle mekandaki hava miktarını C02 ile zenginleştirmesi düşünülerek hesaplanmıştır. �
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=