Ooo ') N .ı::ı ::ı lh> 00 00 ı " n ' 'iii ·e, ., C " "' ' 'iii Prof. Dr. Nilüfer Eğrican YENİLENEBİLİR ENERJİ Renewable Energy Dünya nüfusunun toplam enerji tüketimi 1012 terawatt (trilyon watt). Bunun %85'i fosil yakıtların yakılmasıyla sağlanıyor. Kirli lik kaynağı os ul mn ua lna raı rbt ai rny ea nn ae,r jki ı sgı et lrı eokl usişnl ai mr ı idyal ed bü ni r y l iak tneü ef ul e alındığında fosil yakıtlara alternatif ve temiz enerji sini m dk ua yy un al ukyl aorrı. yAal rt aetrmn aat içf ay l aı şrma taml aar ı kn oa nguesrue nk daki en önemli adımlardan bi ri, birçok ülkenin ortak çabasının ürünü olan Kyoto Protokolü. 1997 tarihli Kyoto Protokolü, gelişmiş ülkelerin sera gazı salımlarını, 2008'den 2012'ye kadar, 1990 yılı salım düzeyleri ni sini i k ı s ı t l as tmi yaolra. rBı ni rı çn obküLyi lükke eykaopnı n l o m m % as 5 ik ı g ay e l ü t r k ın e g a k e e çt n eskamlıem ireceği gkaörraürşı üanldüı (böernlierğterek, Protokolden çekilme i tokolün zayıf kaldnığAınBıD, )k.üBraezseı Ll iilkkelilme ri ddee npgr oe lemek için çok daha fazla salım kısıtlaması gerektiğini savunuyor. Bugün geliştirilmiş olan enerji üreti jilerinin hiçbi ri, sera gazı salınımmınıtekkonnotrlool abletıknlaenaelmn adyüanyvae e2n0e5r0j yılında %200 artması i gereksi nimi maya yetecek durumda deği l. İklim d n e i ğ kiaşri kş ılliağ i ve çevresel etkileri n fosil yakıtların kullanımı ile i lgi li olan i lişkileri anlaşıldıkça yenilenebilir, temiz enerji kaynaklarına duyulan gereksi nim daha da hızlı artacaktır. Özell i kle güneş, hidrojen, rüzgar enerjisi gibi fosi I yakıtlara alternatif olabilecek enerji teknolojileri içi n kapsamlı araştırma programlarına ağırlık veri lmesi gerekir. Geçtiğimiz yLizyılda yakıtların karbonsuzlaştırılması üzerinde duruldu. Kömürden petrole, petrolden doğal gaza doğru geçiş oldu. Uzun dönemde karbondioksitsiz bir yakıt olan hidrojene yönelineceği görüşü çok yaygın. Hidrojen n ı l a r a k e l ddeoeğdaidl ean bbui rl uynamk ıat .yEalnd,eesin ie ç ri n ji ç k e u ş ll i a tli yöntemler var. Ancak ekonomik olması için zaman gereki nılan fosil y a kyı tol ar . r,B yu agküı nl ı nycaay gbıint eonl avrea ky eknuill l a e- 26 nemeyen enerji kaynaklarıdır. Oysa, hidrolik (nsauk) l,a gr , üdnoeğş a, nr üı nz gk ea rn, dj e i e o v te ri r m m i aiçl i gn di bei , dboi rğsaol nkraayk i gün aynen mevcut olabi len enerji rıdır; o nedenle yenilenebilir enerji k k a a y y n n a a k k la la rı olarak kabul edi lir. Bunlar aynı zamanda temiz enerji kaynakları olarak da karşımıza çıkar. Biyokütle, fotovoltaik, gel-git de yenilenebilir enerji kaynaklarıdır. Fotosentez yapan hercanlı bir enerji kaynağı ve aynı zamanda da bi r biyokütle olarak düşünülebilir. Temiz enerji kaynağı olarak biyokütle dendiğinde çeşitli işlemlerle gaz ve alkol türLilerek enerji elde edgilimbiemsia adndl ae şl eı lrı yeodr .öHn üı zş l ı büyüyen bitkilerle enerji ormanları oluşturup, bunları yakarak elde edilen buhardan elektri k üretimi yapılabiliyor. Güneş enerjisinin avantajları açık. Güneşten yeryüzCıne bir dakikada gelen ışınım, tüm dünyanın bir yılda tükettiğinden daha fazla enerj iye sahi p. Güneşten sıcak su eldesi nde, ısıtma, soğutma, elektrik enerjisi eldesi gibi i htiyaçlar karşılanabi l iyor. Elektrik üretmek için yarı i letken malzemelerin özelliği nden yararlanılabildigi, başka bir değişle güneş pilleri uygulaması olabi ldiği gibi, ısıl elektri k üretimi sistemleriyle, yani güneş ışınımını bi r dk uelne gdeeç, içriol ekny bü ikrsaekkı şskı ca an kyl ıakrl da rı ma ıuyl laaşbt ıur ıhpa, rkeul ldee edilip, elektri k üretmek de söz konusu olabi lir. Güneş panellerini ucuzlatmak içi n elektri k ileten plastik malzemeler üzeri nde çalışılıyor. Mimari tasarımlarda, yaz aylarında güneşin evin içine girmesini engelleyen, kış aylarında ise içeriye gi rmesi ni sağlayan pasif sistemler bugün bir çok gelişmi yor. Uydularınş üülzkeerdien ey ayyegr ıl ne şot lia rirlaekcekku lgl aünnıel ış pe al enketl rl ei kr i ,üyreertyeübzi ül encdeekk.i l eJ ar ep goönr eaçr oa şktdı ramh aa cf aı l az lra, ekvator Cızeri nde alçak yörüngeye yerleşti ri cl eec eu kz abki rl ı ukyt ad ub yu al ur dn aı mn ı yül al keekl evraet ogr aü nbei rşk aeçndeer rj ei s i sağlanabileceğini gösterdi ler. Hareket hal i ndaki havanın kineti k enerjisi ne rüzgar enerjisi deni r. Dev kuleleri n üzerine monte edi len kanatlar yardımıyla rüzgardan elektrik enerjisi elde edilir. Gelen hava, k m anatları döndürür ve kanatların bağl; olduğu i l, jeneratörü çalıştırır. Kanatlar kendi ekseninde hareket edebi li da kendini durdurabili jisi nden mevcut toplarm. Teül r r e k vk i e y t r e f ı'rdt eı n ar üdz ug ar ur me nuenr i sitesi, 27 bin megawatt olarak k b iü li r n eiy tm or e . T k ü a r p k a i ye'de bi r yılda üreti len elektriğin en az iki mi nin rüzgardan karşılanabi leceği gösterilmişstili r. Rüzgar enerjisi daha çok yerleşi m alanlarına uzak ya da denizaşırı bölgelerde üreti gün rüzgar enerjisi, en hızlı büyüyelinyoer.nBeruji kaynaklarından biridir. Dünyanın rüzgar gücüyle elektrik üretme kapasitesi, her yıl %25 oranında artıyor. Rüzgar enerji tajı, kesintili bi masının, aktar ı mr ıknaı nynsaokruonlluuşuo s i l v m n e i a n s d dıd e e z ı p r a . o v l D a a n a n ğıtım şebekelerinin yeni mühendi leriyle yeniden tasarlanması gerek s i l r i . k çözümYsuerlaarltıınnıdna (ömzaeglml ada artan sıcaklıkla yeraltı i kle deprem bölgeleri nde) ısınıp yeryüzüne çıkması jeotermal kaynak olarak biliniyor. Elektrik üretimi jeotermal buharın gücüyle yapılıyor. Ülkemi mal enerji kaynaklarından 20 zmdeeg jeaowtaetr t elektrik üretiliyor. Jeotermal enerji Hr ı nadyavna nksoanl vu et ı bs ıittmk i as eyl aaytgı kı nl aor ıl na rçaükr kü ut k ü ll a l a m y n n e ı a l s ıy k o la r. iyle üretilen metan gazını depolayarak, tehl ikeli ve çevreye zararlı olabilecek bi r gazı enerjiye dönüştürmek mümkün. Türkiye'de 32 Twh'e eşdeğer elektrik üretilebilecek bir potansiyel olduğu belirtiliyor. Türkiye'de bazı beledi burgaz Çöplüğü, Bursa,Ayneklaerra(Mİstaamnbakuvl eKSeim nc e a r n Çöplükleri) çöp alanlarında açığa çıkan metan gazından elektrik üretiyor. Üretim, çöp içinde bi riken metan gazının borularla enerji üreti m tesislerine pompalanmasıyla gerçekleşiyor. Ülkemizde yenilenebilir enerji kaynaklarına ve ilgi l i çalışmalara daha fazla ağırlık verilmesi ümidiyle . . . o. . ')'\. ' � C:0.....--.. egrican@yeditepe.e�u.tr
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=