.., CC ,, NC .. ., z ' O O C C > > .. (/) ·;;; ·e, Ccı, ., ·;;; yıllık periyotta bu sektör için gerekli finansman ihtiyacının 3 milyar ABD Doları olacağı kabul edilmektedir. Sektöre! bazda yapılan su tüketim tahminlerinde, ülkemizin teknik ve ekonomik olarak sulanabilir toprak kaynağı olan brüt 8,5 milyon hektar alanın tamamının 2030 yılında inşa edilerek sulamaya açılması ve sulama suyu tüketiminin 71,5 milyar m3'e ulaşması beklenmektedir. Böylece, 2003 yılı başında toplam su tüketimindeki payı o/o74 olan sulamanın 2030 yılındaki payının o/o 65 seviyesine düşmesi beklenmektedir. İçme-kullanma suyu tüketimi tahmininde ise ülkemizin bugün için yaklaşık olarak yılda o/o 2 civarında olan nüfus artış hızının azalarak devam edeceği göz önünde bulundurularak ülkemiz nüfusunun 2030 yılında 1 1 O milyona ulaşması beklenmektedir. Ayrıca 2003 yılı başı itibariyle kişi başına 250 1/gün olan içme-kullanma suyu ihtiyacının ülkemizin sosyal refahının 2030 yılında bugünkü Avrupa ülkeleri seviyesine ulaşacağı tahmin edilerek kişi başına içme-kullanma suyu ihtiyacının 300 1/gün ye ulaşacağı kabul edilmiştir. Diğer taraftan, ülkemizde hızla gelişen Turizm sektörü için de yaklaşık 5 milyar m3 su ihtiyacı olacağı tahmin edilerek 2030 yılında içme-kullanma suyu ihtiyacının 17 milyar m3'e ulaşacağı kabul edilmektedir. Ülkemizde gelişen diğer bir sektör olan sanayinin ise 2030 yılına kadar yılda ortalama o/o 5 oranında bir büyüme göstereceği kabul edilerek 2003 yılı başında 4,3 milyar m3 olan sanayi suyu tüketiminin 2030 yılında 21,5 milyar m3'e ulaşması beklenmektedir. Böylece, Türkiye'de sektöre! bazda 2030 yılında toplam 1 1 O milyar m3 suyun tamamının kullanılabileceği tahmin edilmektedir. Bu durumda, halen 40 milyar m3 olan su tüketiminin 2030 yılında 1 1 O milyar m3'e ulaşabilmesi için geliştirilecek olan 70 milyar m 3 suyun büyük bir kısmının DSİ projeleri ile gerçekleştirilebilmesi için 73,5 milyar ABD doları yatırıma ihtiyaç bulunmaktadır. Bunun sektörlere göre dağılımı Tablo 4'te verilmektedir. Tablo 4. Bu yatırımların gerçekleştirilerek tam gelişimin sağlanması durumunda toplam 104,5 milyar ABD Doları yatırım yapılmış olacak, ve buna mukabil olarak; sulamada 6,5 milyar ABD Doları; hizmetlerde 15 milyar ABD Doları ve enerjide 6,3 milyar ABD Doları olmak üzere yılda toplam 27,8 milyar ABD Doları gelir elde edilebileceği hesaplanmaktadır. Ülkemizde yıllık kalkınma hızı o/o 8 alındığında, 2030 yılında GSMH'nın 1 200 milyar ABD Doları olacağı hesaplanmaktadır. Su kaynakları gelişiminin sağlayacağı katma değerin yaklaşık 145 milyar ABD Doları olacağı göz önünde bulundurulduğunda, bu miktarın GSMH'daki payının o/o 12 mertebesinde olacağı tahmin edilmektedir. 6. 2003 yılı hedefleri 2030 Yılında ülkemiz su ve toprak kaynakları potansiyelinin tamamen geliştirileceği göz önünde bulundurulduğunda, o günkü şartlar çerçevesinde, mevcut tesislerin rehabilitasyonu gündeme gelecektir. Bu hususlar çerçevesinde, akarsu havzalarının havza ve ülke bazında belli merkezlerden anında, gerçek zamanlı veriler temin edilerek yönetimi sağlanacaktır. Sulama, hidroelektrik enerji ve taşkın koruma ve kontrolünün yönetim ve karar aşamalarında gerekli yönetim bilgi sistemleri ile coğrafi bilgi sistemleri geliştirilerek gerekli hız ve doğrulukta rasyonel bir şekilde yönetiminin sağlanması amaçlı politikalar geliştirilecektir. Ülkemizin ulusal ve uluslararası ilişkileri yönünden önemli bir yere sahip su kaynaklarımızın yönetim ve modernizasyonu ile rehabilitasyonu yapılarak günün şartlarına uygun bir yönetimin gerçekleştirilmesi sağlanacaktır. DSİ, görev alanına giren hizmetlerin, 2030 yılında tamamlanabilmesi için; idari yapısal, kanuni, teknolojik tedbirlerle desteklenecek uygun finansman imkanlarının sağlanması gerekmektedir. DSİ'nin bundan sonra gerçekleştireceği işlerin toplam bedelinin yaklaşık 73,5 milyarABD Doları olduğu ve bunun büyük bir kısmının halen yatırım programlarında Sektör Hedef Gerçekleşme Kalan Yatırım (Milyar ABD $) Sulama 6,5 milyon ha 2,7 milyon ha 3,9 milyon ha 28,5 Enerji 30000 MW 10000 MW 20000 MW 22,0 İçme suyu 20 milyar m3 3 2 milyar m 18 milyar m3 20,0 Çevre - - - 3,0 Toplam - - - 73,5 148 yer aldığı göz önünde bulundurulduğunda, kısa ve orta vadede daha çok, uzun vadede ise daha az finansmana ihtiyaç duyulacaktır. DSİ Genel Müdürlüğü'nün katma bütçeli bir kuruluş olduğu dikkate alınarak, DSİ'nin, ürettiği hizmetlerden (elektrik, su vb.) sağlayacağı katma gelirlerle devlet bütçesine olan bağımlılığının azaltılması ve yatırımlarını daha rahat gerçekleştirme imkanına kavuşturulması gerekmektedir. Yatırım harcamalarının finansman yükünün azaltılması gayesiyle " Kredili İş Yapma veya Taahhüde Bağlı Proje" finansman modelleri gibi uygulamaların gerçekleştirilmesi büyük önem arz etmektedir. Bu konuda şartların uyumlu bir şekilde oluşturulamaması vb. olumsuz nedenlerle bu tür imkanlardan yararlanılamaması durumunda, hedeflerin gerçekleştirilmesi, alt gelişme senaryosu olarak tanımlanabilecek 2050 yılı veya sonrasına sarkacaktır. Bu çerçevede, su kaynaklarının geliştirilmesi ve rasyonel kullanımı için gerekli teknik altyapının kurulması ve bilgi sistemlerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Su kaynakları devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğundan toplum yararı gözetilerek, suyu ihtiyaç duyan kullanıcılara tahsisinin devlete ait bir otorite tarafından yapılması gerekli ve zorunludur. Aksi uygulamalar kaos ve israfa yol açacaktır. Türk hukukunda su ile ilgili mevzuatta suyun kamunun ortak malı olduğu toplumun itirazsız kabul ettiği prensiplerdendir. Bu çerçevede, DSİ Genel Müdürlüğü'nün tecrübe ve su kaynaklarının geliştirilmesindeki rasyonel yaklaşımları dikkate alınarak gerekli hukuki, yapısal ve teknolojik tedbirler alınmak suretiyle, Ülkemiz su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesi Ülkemiz sosyo-ekonomik gelişmesinin sağlanması açısından büyük önem arz etmektedir. itJ
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=