MooN t: İl .. -.. ·.; 15,-,.-,-,.......,-----..0-----:---------, f 4'3 l 1 - - i i - - - - - - . ' - ı - ı ' - lo T" .- " i T" - " + ' - ic ½ - - -- - - \ ' l l ı l -- .- ,ıı,--;- fiiiiiiii;;;;;;===ı 12 ı-.-�o--'lcl-----' l.----'l�"ilı- �----� fi H-�-+ll--l&:,--lll--'a: ,o�-+-f-+-1-'1!-...--rl�-Wt.--+-'-'-,....t--------ı 8 9 ı-+-++ t-----"ırl..-w-__.,. ı7 ı -- -- ,ı_: -.-.r..-.-.,. -. .,.-.-t. ı----�. . - - -HIJ-..-.-'il 6 1---..-.......-.-'+--+--_.lı�.. -10 10 20 30 40 50 60 --- - - -.::::-- ı--.;;: - � ı::::,.::::: 1 ........ ............ --- 1 l ........_______ 1 Boş 1 airııı-..__ .........__ __ 1 5H-+-+*-�-+-'I 41-i---;-r+-ı---i--+-- 3 ,_,,_�--+--+--� 2 ı-.-�+--+-+--.--... 1 ...._.. ..........+--�-+---�-- 0 ._..................___.._�,=-'--'-'-'.-.......__ 0,2 0,4 0,6 0,8 l 2 (I) 4 6 8 10 20 40 60 /00 5 10 20 100 200 '�--, , -,--.--�.:;_ --��--�� Ses kaynağıııa o/aıı mesafe (ııı) ' ' ' � 0,5 ı----,�, -, +---+-+-�� � : : : '\;, 0,2 ı----;-;-;-ı---.....+. -----,e<---i----' � O, f ı---+-+-+-+---'--,l,"'-- ,--;,<-�,.... Şekil 6. Ses sönüm ölçiimii Lw-L,ı dB olarak mekanın absorbe (emici) edilmesine bağlı bir şekilde, ses kaynağıııda olan mesafesine ve ses kaynağın doğrıılıına karakıerisıiğine göre ölçiiliir. Ömek: Mesafe d=3m, Doğrıılıınafakıörii Q=8, Absorbe (emici) yüzeyi A=20 m' � o, 0 5 ı-----.......ı.---,,,'!--+---,,'"--�-b-''-'.-.........: Meka11111 sönüm ölçiisii Lw-L 'den 6 c/8 olacaktıı: ·� 0,02 --·�----�.. .... -�.,...,_ ,_..,....,.. ı o o' 1·-- ,,,· 'l'+-H--"7'"-"--+-7""+--+➔4-++-vt G. o,'oo5 -�.·......�. --�-��-�-�--� ve kanal kesitine bağlı olarak (ya da ızgara kesitine) görülür. Şekil 4'ten de görüldüğü gibi ilgili ses seviyesi düşüklüğü tanımlanabilmektedir. Şekil 4. Ağız (menfez) refleks iyonları: Mekan içinde farklı konıımlarda olan emme havası çıkış yerleri için ses seviyesinin ııcıı açık kanal refleks iyonıın sonııcıında diişiiriilmesi. 1. Mekanda Q=J(Q=4n) 3. Mekan kenarı Q=4{Q=ln) 2. Dııvar ortası Q=2(!2=2n) 4. Köşede Q�S(Q=0,511:) Gösterilen bu bilgilere ilavelen, mekan içindeki ızgaranın geometyerinin konumuna göre ve mekan akustiğin oranlarına göre, nispeten daha fazla ya da daha düşük olmak üzere bir ses seviyesi düşüklüğü görülür. Gösterilen hesaplama temelleri, genel olarak geçerli olan dönüştürücü hesapları bazında verilmiştir ve ses şiddetinin ses basıncı seviyesine dönüştürülmesinde kullanılır. Ancak bir dizi tek tek hesaplamaların son adımında, hesaba bağlı bir sonucu değerlendirilebilmektedir ve ölçüm teknikleriyle de kontrol edilir. 1 . 15. Ağız (menfez) refleks iyonları: Hava çıkış veya hava girişleri kanal sisteminin sonunda bulunan havalandırma ızgarası üzerinden yapılıyorsa, çıkış veya giriş açılım yerinde ağız (menfez) refleks iyonu olarak adlandırılan olgu frekans birimi yüksekliğinde 1 Şekil 5. lzgaranııı mekandaki konıımıı. /. Mekanda Q=l(Q=4n) 2. Duvar ortası Q=2(Q=2n) 3. Mekan kenarı Q=4(Q=Jn) 4. §_ede Q.=.8.'-_"Q=_0..5;...11:....._________. 82 rik şekilleri de önemlidir (Şekil 5). Ağız (menfez) refleks iyonları sadece küçük ızgaralarda ve alçak frekanslarda önemlidir. Yuvarlak veya kareli giden ızgara yüzeylerinde çok kuwet li bir şekilde sapma gösteren çapraz kesit şekillerinde, (örneğin kertik şeklindeki çıkışlar), Şekil 4'te gösterilen değerlerle olarak hesaplanmamalıdır. Bu tip koşulların hesaplanması tam olarak mümkün değildir. Not: ❖ Akustik hesaplamalarda, geçirgenlik yüzeyi olarak burada da emme havası çıkış yerinin veya dışarıya verilen havanın brüt yüzeyi kullanılır (Seff) ❖ Bir havalandırma tesisatında, norma bağlı ölçülen yapı elemanlarında (örneğin EN 1SO 5135 göre), hava akımı gürültüsünün ses şiddeti ağız (menfez) refleks iyon bilgisini içermektedir. Ağız (menfez) refleks iyonu da hesaplanabilmektedir ancak bu işlemle birlikte bu konuya girilmemiştir. 2. Mekan İçindeki Sesin Dağılımı 2.1. Difüz ses alanı olmayan mekanlar: Normal Koşul Gerçek yaşamda karşılaştığımız mekanlar, normal koşullar altında difüz bir ses yalıtım unsuru taşımayan yerlerdir. Buradaki ses basıncı, bağımsız bir şekilde ses kaynağı uzaklığında sabit kalmaktadır, ancak difüz bir ses alanı olmayan bir mekanda, ses basıncı ses kaynağına mesafesi uzaklaştıkça azalmaktadır. Sesin absorbe edilmesi, refleks iyonlarda mekanı sınırlayan yüzeylerde ve demirbaş eşyaların sesi yansıtmalarında dikkate alınır ve böylece mekan içinde daha yüksek bir ses seviyesi düşüşüne neden olur. 2.2. Difüz ses alanı olan mekanlar: Özel Koşul Bir ses kaynağının, ses çıkartan parçalarından çok sık bir refleks iyona maruz kalınıyorsa ve ses seviyesi neredeyse mekanın her yerinde aynı büyüklükte görülüyorsa, bir difüz ses alanı içinde olduğunuz anlamına gelir. Difüz bir ses alanı çoğu kez aşağıda yer alan şartlar yerine getirildiği taktirde ortaya çıkar: ❖ Yükseklik H, uzunluk L ve genişlik B aynı büyüklük kademesinde bulunmaktadır. En büyükten en küçük mekan ölçüm oranları 3'ten daha büyük değildir. ❖ Hiçbir orta kademeli absorbe derecesi altı adet mekan sınırlama yüzeyinden 0,3'ten daha büyük değildir. Bir kanal açılımından çıkan ses gücü yansıtıcılı (ekolu) bir mekana (eko yansıması ve ses dağılımı büyük olan mekan) girdiğinde, burada kendiliğinden bir ses basıncı oluşturur. Bu olgu mekanın absorbe ediliş şekline, kanal açılımına (menfez) olan mesafeye ve giriş ile çıkış yerlerindeki doğrultma faktörüne bağlıdır. Ses basıncı aşağıdaki gibi hesaplanabilir: L = L + 10 lg [-Q-+ _i__ ] ldBI [f8] ,, w 4.1t. d 2 A Q= Doğrultma Faktörü Şekil 5 'e göre A= Eşdeğer ses absorbe edici yüzey D=çıkış açılımı ile mekan odak noktası m şeklinde verir. [f8] Şekil 6 'da gösterilmiştir. Lw-L p ifadesi için sıkça mekan sönüm ölçüsü tanımlaması kullanılır. Her ne kadar bir dalga
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=