M00N t: .. ::ı; ' .. (/) ·;;; -� - .. ., ·;;; Vakum kurulma gözü Vakum 1 995 yılında ise HCFC tesisleri daha kuvvetli bir şekilde baskı altına alınmaya başlanmıştır: Bunlar sadece ODP değerlerinden değil, özellikle atmosfere sızıntı sonucu görece yüksek doğrudan sera etkisi (GWP) nedeniyleydi. Önceden kararlaştırılmış olarak HCFC üretimlerinin 2000 yılından sonra yasaklanması, çıkış projeleri gündeme alınmıştı; Hayes Projesi pilot ve bundan sonraki adımı belirleyici bir fonksiyona sahip olacaktı. Teknik bir çözüm bulunması gerekiyordu. Bu çözüm emniyetve çevre sağlığı açısından mükemmel olmalıydı: Masraflı dönüşüm projelerinin, HFC ve HCFC soğutucu maddelerde olduğu gibi kötü bir tecrübeyle sona ermemesi gerekiyordu, masrafların mümkün olduğunca düşük tutulması isteniliyordu. H,0 H,0 Bu kondan• satörü coı . :ı""'"''"''J .. .. Ürün ve ısıtma • • • • • • -• -• CO, soğulma Resim 2. Kuru dondurma işlemi. gulanmış olan ve Freon "emniyetli soğutucu maddesi" sayesinde bugüne kadar R12 ya da R22-Turbo soğutucu tesisleri, en uygun çözüm olarak kullanılmıştır. Söz konusu yedi tesisten ikisi R12, beşi ise R22 kullanmaktaydı. Bütünleyici olması nedeniyle ABD'deki bu gelişmeye paralel olarak NH3-soğutma tesisleri (Avrupa'da 2 absorbsiyon sistemi ve Asya'da 2 vidalı kompresör sistemi) Nestle kahve fabrikalarında işletilmekteydi. 3. Geriye Bakış 2: 1985 ve 1995 Yıllarındaki HFC/HCFC Problemleri 1970'li yıllardan sonra, belirttiğimiz Freon soğutma tesislerine başkaları da eklendi: Derin dondurucu damak fabrikası için R13B1 (Fransa), bir et fabrikası için R12 (Almanya'da devir alınarak), bir çikolata fabrikası için R12 (ABD) eklenmiştir. Bunların dışında R22 tipi bir soğutma tesisi içeren kuru derin donduruculu kahve fabrikası Japonya'da kurulmuştur. Bu proje için NH3'ün soğutma maddesi olarak kullanılması hususu (gerekli olan NH3 dolum miktarı >20 ton !) iptal edilmiştir. Bunun nedeni ise NH3 için katı yöresel emniyet kuralları (deprem riski) olmuştur. Nestle şirketler grubunun soğutma tesisleri envanterinde, hem HFC'ler (özellikle R11 , R1 2 ve R1381 ), hem de HCFC'ler (R22 ağırlıklı) kullanılmaktaydı. 1985 yılında ise ozon tabakası problemi gündeme girmişti. Bu konuyla ilgili olarak imzalanan Montreal Protokolü, ozon tabakasına zarar verici HFC ile HCFC'lere süreye bağlı bazı sınırlar koymuştur. Bu durum ilk etapta HFC tesislerini öngörüyordu; zira bunlar HCFC tesislerine nazaran daha büyük bir ODP (Ozon Depletion Potential) değerine sahiplerdi. Nestle şirketi bu durum için katı bir HFC iptali ve emisyon düşürme programı uygulayarak harekete geçmişti: 1989 ile 2000 yılları arasında dünyada 8 adet HFC'li büyük soğutma tesisi, R717 (NH} soğutucu maddesi ile çalışan yeni tesislere dönüştürülmüştür. Bu dönem içinde Nestle'nin dünyadaki endüstriyel soğutma tesislerinde ODP emisyonları o/o90'dan fazla azaltılmıştı. 64 Nestle şirketinde soğutucu madde değişikliğinin 2. evresini başlatmıştı: Sanayi tipi dondurucu tesisler için önemli olan HCFC soğutucu maddesi R22 bundan etkilenmişti ve böylece 5 büyük soğutma tesisi kahve kuru dondurma fabrikası da buna dahildi. Şimdi ise gayet basit bir şekilde seçilen yola devam edilecek miydi ve R12 ile R13B1'de olduğu gibi soğutma maddesi NH3 ile değiştirilecek miydi? 4. Nestle İngiltere: Hayes'deki Fabrika Konumu Hayes'deki fabrika 1900'Ierde kurulmuştu; önceleri çikolata üretim merkeziydi. O zamandan kalan kapsamlı fabrika binaları, günümüzde artık tarihi eser olarak koruma altında bulunmaktadır ve R22'den çıkış projesi için pek bir anlam taşımamaktadır. Çünkü buradaki yapı unsurunun değiştirilmesine izin yoktur. Püskürtme işlemiyle kurutulan Nescafe üretimi 1947'Ierde başlatılmıştı. Dondurarak kurutma işlemlerine geçiş ise, birçok yapı safhalarından sonra yapılabilmişti: ı. 1963'te: Fasılalı dondurarak kurutma işleminin (şarjlı işletme) uygulanması. ı. 1968'de: Sürekli yapılan kuru dondurucu işleminin R22 -turbo kompresörlü soğutma tesisleriyle yapılması. • 1990'da: R22-vidalı kompresör soğutma tesisleriyle kapasitelerin artı rıI ması . ı. 1995'deki durum: Fabrika 2 soğutma tesisi çalıştırmaktadır; =9>Tesis 1 (1 968) : R22-turbo kompresörlü soğutma tesisi, yaklaşık 2MW -56/ + 35°C'de, yaklaşık 15 t R 22 şarjlı. =9>Tesis 2 (1 990): R22 vida kompresörlü soğutma tesisi, yaklaşık 0.8 MW -56/ + 35°C'de, 10 t R22 şarjlı. 5. R22'den Çıkış Projesi "Hayes": Hangi Yeni Soğutkan? 1995 yılında stratejik planlar çerçevesinde Hayes İngiltere'deki Nescafe fabrikasının R22-Soğutma tesisleri ilk R22'den Çıkış projesi olarak tanımlamıştı. Nestle-İngiltere daha 1994/95'te CO/NH3 kademeli dev-relerde ilginç ve yapılabilir bir çözüm olarak ifade edilmişti. Başka Uluslararası bir Nestle uzmanlar ekibi işe başladı. Aylar süren çalışmadan sonra, inşaatı süren yeni soğutma tesisleri için beş adet yeni soğutkan analiz edilmişti: t HCFC'ler (özellikle R410A) ı. R717: Amonyak t HC'ler (özellikle R1150: Etilen) ı. R729: Hava (Hava çevrimli soğutucu işlemi, CCAR=Closed Circuit Air Cycle) t R744/R71: CO/NH3 Kaskad (kademeli) Sistemi . "CO/NH/ opsiyonu, tüm değerlendirme kriterleri dikkate alınarak en iyi ve uygun çözüm olarak tanımlanmıştı. Opsiyonlardan "NH/ ise, ikinci sırada yer alıyordu. Elde edilen bu bulgular sonunda Nestleİngiltere'den daha detaylı bir araştırmaya dayalı "CO/NH3 Kaskad" ve "Çok kademeli NH3 - soğutma tesisi" karşılaştırması yapılması istendi. Ana kriterler: ı. Masraflar, ı. Emniyet, ı. İşletme güvenilirliği, ı. Yöreye özel montaj şartları (örneğin bina). Böylece 1 999 yılında mevcut R22 soğutma sisteminin yeni bir CO/NH3 soğutma tesisi ile değiştirilmesi kararına varıldı. Bütün bunlar yapılırken temel düşüncelere bir kilometre taşı daha konmuştu ve gelecekte gıda maddeleri sanayiinde endüstriyel soğutmada belirleyici olacaktı: MW soğutma gücü alanında ilk CO/NH3 kaskad (kademeli) soğutma tesisinin, CO2 buharlaşma sıcaklığı (-45/54°C) üçlü nokta yakınlarında (-56,6°C) iken gerçekleştirilmesi. Resim 3 bu tip tesisin temel prensibini göstermektedir. Nestle organizasyonlarında da R22- Resim 3. CO/NH3 kademeli çalıştırma prensibi. �
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=