Tesisat Dergisi 87. Sayı (Mart 2003)

M C) C) N t: .. ::E ... 00 .. V) 'in ·;;, :;; .. 'jij miş çok kademeli membranlar kullanırlar. Birinci kademede membrandan geçirilen su, ikinci ve üçüncü kademeden geçirilerek istenen kalitede su elde edilir (Şekil 2). Kuyu suyu, yüzeysel su ve belediye suyunun iki kademeli ters osmoz sistemi ile arıtımına bir örnek Şekil 3'te verilmiştir. Yüksek basınçlı endüstriyel tesislerde 50 litre/günden başlayıp binlerce litre/gün kapasiteli ters osmoz sistemleri kullanılmaktadır. Bu sistemlerde sular %95 verimlilikte arıtılabil mektedir. Bu sistemler düşük basınçlı sistemlerden çok daha genişvedaha komplike tesislerdir. Ticari ve endüstriyel tesislerin maliyeti 1 00 dolardan başlayarak binlerce dolar arasında değişir. İlaç fabrikalarında uygulanan ters osmoz sistemine bir örnek Şekil 4'te verilmiştir. İçecek sanayi atık suları önemli miktarda şeker içerir. Bu suların BOi değerleri de 5000 ile 20.000 arasında değişmektedir. Bu suyun içindeki şeker maddesini ters osmoz metodu ile geri kazanmak ve su içindeki organik kirliliği belli değerlerin altına indirmek mümkündür. Buna bir örnek Şekil S'te verilmiştir. Ters osmoz sisteminin diyaliz merkezlerinde kullanılmasına bir örnek Şekil 6'da verilmiştir. Şehir şebeke suyu dengeleme vanasından geçtikten sonra sertlik giderme ünitesine verilir. Kalsiyum ve magnezyum iyonları giderilir. Suda önemli miktarda demir varsa sertlik ünitesinde bir kısım demir iyonu ela giderilir. Suda askıda katı madde varsa sertlik giderme ünite sinden önce tekrar yıkanılabilir kum filtre ünite kurularak askıda katı maddeler giderilir. +Sertlik giderme işleminden sonra suda bulunması muhtemel kloraminleri ve kloru gidermek için aktif karbon ünitesinden geçirilir. Böylece ters osmoz ünitesindeki membran üzerinde bakteri büyümesi minimize edilir. Ters osmoz ünitesinde suda bulunan çözünmüş tuzlar %90-95 oranında bertaraf edilir. Ters osmoz ile molekül ağırlığı 200 daltonun üzerindeki organik maddeler ile birlikte bakteriler ve pirogenler en az %99 oranında bertaraf edilir. Bazen suda çözünmüş halde bulunan tuzları iki kademede gidererek kabul edilebilir seviyede bir su kalitesi elde etmek mümkündür. Ters osmoz sistemlerinin devamlı çalışması tavsiye edilir. Böylece mikrobiyolojik kirlenme minimize edilebilir. Diyaliz merkezlerinde kullanılan sular ile ilgili maksimum sınır değerleri Tablo 1 'cle verilmiştir. Diyaliz merkezleri bu standart lara uymak ve gereğini yerine getirmek zorundadır. Aslında diyaliz merkezinde çalışanlar bu değerlerinde yüksek olduğunu iddia etmektedirler. Tablo J. Diyaliz merkezlerinde kullanılan sulara ait sınır değerleri. Maximum Allowable Level (ma/Ll Alüminvum 0.01 0.08-0.2* Arsenik 0.005 Baryum 0.10 Kadmiyum 0.001 Toplam Sertlik 21.0 Kalsivum 2.0 26-60' Kalsiyum (CaC0 3 olarak) 5.0 Maanezvum 4.0 Magnezyum (CaC0 3 olarak) 16.0 Klor (serbest) 0.5 0.9-1 .5" Kloramin (combined) 0.1 Krom 0.014 Bakır 0.1 Florür 0.2 Kursun 0.005 Cıva 0.0002 Nitrat (N) 2.0 3.9-10.4* Potasyum 8.0 Selenvum 0.09 Gümüş 0.005 Sodyum 70.0 Sülfat 100.0 Cinko 0.1 *lsıaııbııl'da bıı değerler diyaliz merkezleri için istenen sınır değerlerinin iisıiindedir. 160 Birinci kademe arıtılmış su ,-----, Modül -O Besleme suyu Birinci kademe reddedilen su Debi kontrol Şekil 2. Çok kademeli model. Katyonilavesi Konsantre su İki kademeli ters osmoz Sertlik giderme Kartujfiltre Şekil 3. iki kademeli ters osınoz sistemine bir örnek. � Ozonatör L J Tersosmozcla��gelensu H o �epolam=kı Geri devir lef • •�!77::=:4 �---,.,-.. �= == =:::::5.. UV ozon tahribat Transfer pompası Arıtılmış su Şekil 4. ilaç fabrika/annda uygulanan ters osmoz sistemlerine bir ömek. Besleme suyu 2 Brix Arıtılmış su 1000 ppm BOi ROC Arıtılmışsu 300 ppm B Nihai arıtılmı su 20 ppm BOi �---------::.-::.-::.-::.-::.-::.-::.... -r"' Reddedilen su 0,5 Brix Şekil 5. içecek sanayi atık suyunun ters asmaz arıtımı. Sürekli i !etme Bası nç vanası \ı.\ ijl A""''"" Dengeleme Q Q Besleme vanası suyu ----c;::ı- - --:Kontrol vanası Sertlik Aktif karbon g iderme (tek tank veya iki seri) Tersosmoz ı Reddedilen su Şekil 6. Diyaliz merkezlerinde kııllcıııılan ters asmaz sistemi. Kullanımasunulması

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=