eksik ve kusurlar görülmektedir. Ayrıca ülkemizde birim fiyat tanımları günümüz teknolojisine, geçerli uluslararası norm ve standartlara uyum sağlamamakta, iş kalemlerinin de dayanıklılık, kullanılabilirlik, verimlilik, kaliteve niteliklerine uymamaktadır. Kaldı ki, birim fiyat tanımındaki ufak bir değişiklik yeni birim fiyat zaptını zorunlu kılmakta, bu nedenle yükleniciler birim fiyat tanımlarını değiştirme yoluna gitmektedir. Dolayısıyla birim fiyat ihalelerinde metraj artımı, fiyat değişimi, farklı malzeme kullanımı, kalite, nitelik ve verimlilik düşümü sıkça olmakta, ayrıca irtikap yöntemlerine açık bulunmaktadır. Bu anlamda ihalelerde yatırımcı adına yetkili müşavirler, yükleniciler de güveni1 irlik, yapabilirlik ve deneyim ararlar. Çok güvenilir, bilinen ve uzman yüklenicilere nadir de olsa maliyet + kar olarak iş verildiği görülür. Ancak bu tür hizmetler tanımlanmış, belirlenmiş, sınırları çizilmiş, güvenli işlerdir. Anahtar teslimi 'turn-key' işler tanımı, projesi, spesifikasyonları, şartnameleri eksiksiz yapılmış; yüklenicileri, deneyimli, yeterli işbilen müteahhitler arasından seçilmiş; projenin elde edilip mükemmel çalışır halde teslim edilmesini gerektiren iş lerdir. 0Bu tür işlerde götürü bedel, işin toplam fiyatı olduğu gibi, götürü birim fiyatların toplamı da işin götürü bedelidir. Her iki şıkta da işin tanımı dışına çıkan kalemlerin bedeli ödenir. Yüklenici tarafından götürü toplam bedele esas olarak hazırlanmış götürü birim fiyatlar ise, işin değişimi ve zorunlu artışlarda dikkate alınacak birim fiyatlardır. Esasen anahtar teslim işlerin tasarım projelerinin yanı sıra, yetkili müşavirler tarafından muhammen bedele esas olan birim fiyat değerlendirmeleri yapmalıdır. Ayrıca yükleniciler de teknik hazırlıklarında iş kalemlerini ayırmak, metrajlarını yapmak, götürü birim fiyatlarla teklif götürü bedeli tayin etmek gereğini duyarlar. İrtikap Üzerine Batılıların 'Corruption' dedikleri irtikap usülleri, çağdaş yaşamda gelişmiş ülkelerde etken, geri kalmış ve gelişmekte olan ülkelerde yaygın bir uygulamadır. Hemen hemen hepsi toplu yaşam düzeninin kurallarına aykırı 'illegal' (yasal olmayan) yaptırımlardır. Bu bakımdan gizlilik içerir, belgelenip kanıtlanamaz. Önlenmesi zordur. İnsanoğlunun yapısında mevcut, vicdani değerlerden, etik ve manevi İnsan ilişkilerinde, aile düzeninde, örgütlerde, t ç oplumlarda ve bu izgide uluslararası ilişkilerde görülen irtikap düzenine en çok, ekonomi, sanayi, ticaret, hizmet ve siyaset alanlarında rastlanır. Toplum kirlendikçe, bıı alanuyıngaulyaamyaıllaabr yaşamın her ilir. Yeni ihale yasası inşaat sektöründe irtikap yöntemlerini en sağlıklı şekilde önleyecek bir yasa sayılabilir. Ayrıca inşaat sektöründe taşeron statüsünde olan tesisat sektörü, irtikap düzenim/en en arınmış sektör sayılır. 1 ...__ kurallardan uzak kötülükleri içerir. Yaygındır, kirlenmiş toplumların düzenini sergiler. Açıkgözlülük, yalan, gasp, hırsızlık, çıkar ve köşe dönüş çabaları irtikap yöntemlerinin temelini oluşturur. İnsan ilişkilerinde, aile düzeninde, örgütlerde, toplumlarda ve bu çizgide uluslararası ilişkilerde görülen irtikap düzenine en çok ekonomi, sanayi, ticaret, hizmet ve siyaset alanlarında rastlanır. Toplum kirlendikçe, bu uygulamalar yaşamın her alanına yayılabilir. İnsanlar tarafından mubah sayılmaya başlar. Ayrıca bozuk düzende bireylere saygınlık ve güç kazandırır. Aile biriminden, köy ağalarına, mahalle muhtarlarına, aşiret reisine kadar uzanan bu tür saygınlık, totaliter rejimlerde devlet başkanlarına, demokrasilerde siyasi otoriteye, parti kuruluşlarına, kamu yönetimine, özel sektör kurumlarına kadar uzanır. Ayrıca çeteler, şebekeler, yer altı grupları, mafya örgütleri bu amaçlı gizli ve açık beraberlikler içinde arzuladıkları güce erişirler. Yasalar ve benzeri önlemlerle bu güçlerin parçalanıp, dağıtılması mümkün görülmekle beraber, bu virüsü taşıyan bireyler, tekrar aynı yöntemlerle irtikap yöntemlerini nesilden nesile taşırlar. Dolayısıyla irtikap, menfaat ve çıkara dönük haksız nema amaçlı yalan, rüşvet, üçkağıtçılık, hırsızlık, gasp ve benzeri usullerle kazanç sağlayan bir uygulamadır. Adi suçlar dışında görev ve yetkilerini toplum yararına kullanmayan, üretimde kaliteyi bozan, malzemeden çalan, çıkar amaçlı şirketlerin rüşvet ve komisyon alan, aracılık yaparı, şantaj ve tehditle nemalanan kesimlerinin yaptırımlarında geniş tanımlı irtikap yöntemleri mevcuttur. Ticarette, taahhütte anlaşmalar ile yönlendirmeler bu amaçlı çıkarlar sağlamakta, irtikap kapsamında değerlendirilmektedir. Ahlak ve namusun azı çoğu olamayacağı gibi, irtikabın da azı çoğu yoktur. Ancak; kirlenmiş toplumlarda güncel yaşama girmiş irtikabın her çeşidine alışmış bireylerin başkalarını karalaması, onlara dil uzatması adet haline gelmiştir. Bu tür çamur atma yöntemine politikada, ticarette, mesleki hizmetlerde ve örgüt faaliyetlerinde çok raslanmaktadır. İrtikabın geçerli önlemi, insanların vicdani ve ahlaki değerleri ile yücelen kişiliği ile alınabilir. Merhum Turgut Özal'ın 'benim memurum işini bilir' sözünü çokları, kamu kesiminde irtikabın en hızlı gelişim başlangıcı olarak tanımlanmaktadır. Buna karşın Türkiye, tarihi boyunca bir çok irtikap olaylarına şahit olmuştur. Bir zamanlar ülkemiz dünyada en çok dunhill veya dupont çakmak ithal eden ülke olmuş, bunları satın alamayacak bir çok kişinin ellerinde sergilenmiştir. Yılbaşlarında bazı firmaların etrafa yüzlerce TV dağıtımı bir gerçektir. Trafik denetimlerinde, tapu, gümrük, adliye gibi kuruluşlarda görülen irili ufaklı rüşvet ve komisyonların üstünde en büyük vurgunlara inşaat sektöründe, arsa alım satımlarında, kredi ve ipotek uygulamalarında taahhüt işlerinde, malzeme alım ve satımlarında rastlanır. İnşaat sektöründe eskiden İnci Baba'nın organizasyonları ağızdan ağıza dolaşırken, bugün örgütsel çıkar meblağları çok büyük rakamlara ulaşmış, ihracatta, ithalatta, kredi tahsisi, ödenek ve istihkak organizasyonu akıl almaz oyunlara sahne olmuştur. Dolayısıyla kimse kimseye karşılığını almadan çıkar sağlamaz. Toplumsal yaşamın irtikap oyunlarında rüşvet alan kadar veren de suçlu sayılmalıdır. Kaldı ki, son yıllarda düzgün işleri engelleme amaçlı rüşvet olayları çoğalmış, işin doğru yapılmasını engellemek suretiyle rüşvet alındığı görülmüştür. Yeni ihale yasası inşaat sektöründe irtikap yöntemlerini en sağlıklı şekilde önleyecek bir yasa sayılabilir. Ayrıca inşaat sektöründe taşeron statüsünde olan tesisat sektörü, irtikap düzeninden en arınmış sektör sayılır. it] 23 Mo o N -.. . :: c ı 1h, "' ..
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=