M0 0 N -,. .Q = Cf>, "' 00 >, ,. V, -, " . ' ·;;; makale Baryum ve strozyum maddeleri çözünürlüğü en düşük maddelerdir. Scale oluşumunu minimize etmek için besleme suyu kalitesi Tablo 4'te verilmiştir. Asitleştirme işleminde genellikle sülfirik asit kullanılır. Kalsiyum karbonat oluşturma potansiyelini azaltmak için sülfirik asit kullanılması durumunda sülfat esaslı pullanma oluşturma potansiyeli artar. Eğer sülfirik asit ilavesiyle sülfat pullanma oluşumu artıyorsa HCI asidi uygulaması daha uygundur. Antiscalentler, başlıca karbonat ve sülfat esaslı pullanma oluşumunu minimize etmek için ters osmoz besleme suyuna ilave edilir. Antiscalentler, fosfat ve aclylates (sodyum hekza meta bi sülfit gibi) içerir. Bu maddeler engelleme yolu ile pullanma oluşumunu minimize eder. Antiscalentler, tek başına kullanıldığı gibi kalsiyum karbonat, Ca, Ba ve Sr sülfat pullanması oluşumunu minimize etmek için asitle birlikte kullanılabilir. Membran yüzeyinde silika kirlenmesi ile membran gözenekleri tıkanır ve su geçişi azalır. Son zamanlarda silika pullanmasının oluşumunu minimize etmek için yeni kimyasallar kullanılmaktadır. Bu maddeler ters osmoz konsantratında takriben 200 ppm kadar silika konsantrasyonlarında silika pullanma oluşumunu etkili bir şekilde önlemektedir. Verimlilik beslenen sudan suya değişir. Silikanın suda çözünürlüğü suyun pH'avesıcaklığa bağlı olarak değişmektedir. Silika çözünürlüğü ile sıcaklık ve pH arasındaki ilişki Tablo S'te verilmiştir. Silika çözünürlüğü sıcaklık ve pH'ın bir fonksiyonudur. Spesifik işletme şartlarında doygunluk konsantrasyonunu tespit etmek için Şekil 5 kullanılabilir. Sertlik giderme esnasında magnezyum sertliği de gideriliyorsa silika magnezyum hidroksit çökeleği üzerinde adsorplanır. Silika çöktürülmesi suya alüminyum hidroksit ilavesi ile de başarılabilir. Nötr pH'da sil ika çözünürlüğünün sıcaklığa bağlı olarak değişimi Şekil 6'da veri lmiştir. Tablo 5. Si/ika çözünürliiğii. Antiscalent dozajları, ters osmoz besleme suyunda pullanma oluşturma potansiyeline bağlı olarak 2 ila 1 O ppm arasında değişir. Ters osmoz membranlar, ters osmoz kimyasallarının %99 'nu reddeder. Antiscalent içeren ters osmoz reddetme suyunun bozulması genel olarak problem değildir. Fosfat içeren Anti scalentlerlı reddetme sularının soğutma kulesinde soğutma suyu olarak kullanılmasında bir mahzur yoktur. 4.2. Kirlenmeyi Minimize Etmek İçin Ön A rıtma Besleme suyundaki askıda katı maddeleri, organik maddeleri ve mikroorganizmaları azaltmak için ters osmoz işleminden önce çeşitli teknikler kullanılır. Bunlar, mekanik ve kimyasal metotlardır. Hidrojen sülfür içeren bir suyun hem mekanik hem de kimyasal olarakarıtılması gereklidir. Besleme suyundaki askıda katı maddeleri gidermek ic.;in filtrasyon metodu kullanılabilir. Filtre yüzeyinde 5 µm çapına kadar büyüklükteki katyonik ve anyonik iyonları tutulabilir. Filtre ünitesindeki basınç farkı 15 psi (103 kPa) ulaştığında filtre değiştirilmelidir. Filtrasyon, doğal akış ve basınçta veya üst akış konfügrasyonu ile başarılır. Tek ortamlı doğal çekişli veya basınç filtreleri için tipik servis debileri 1 20-180 lt/m3, multimedya yerçekimi ve basınç filtreleri için 240-320 lt/m3 ve üst akış filtreleri için 200-400 lt/m3 dir. Tüm ters osmoz sistemler yüksek basınçlı ters osmoz besleme pompalarının emme tarafında kartuş filtre ile donatılmıştır. Bu filtreler filtre ortamından veya zeolit reçinesinden gelen büyük partikülleri tutmak için kullanılır. Kartuş filtreler, askıda katı maddeleri ters osmoz besleme suyunda çökelmiş maddeleri giderme meylinde değildir. Kartuş filtrelerle besleme suyu içindeki boyutu 10-20 µm olan partikülleri tutmak mümkündür. Temizleme işlemi esnasında kartuş filtre üzerindeki basınç değişimi sürekli izlenmelidir. Kartuş filtre üzerindeki basınç düşüşü 10-15 psia ulaştığında kartuşlar temizlenmeli veya değiştirilmelidir. Silika Çözünürlüğü = (74.786-+ 2.1154*Sıcaklık,Derece C)-' Korelasyon Faktörü Korelasyon Faktörü = 1.825- 0.118*pH (pH <7 de) Korelasyon Faktörü = 1 (pH 7-7.8) Korelasyon Faktörü = 10'(-2.076+ 0.2656*pH) (pH 7.8-10.2) - 180 "fıı 160 - E =' 140 ,o.o 120 � C 100 = o.o 80 ,,__ o 60 "O "' ..:,: 40 ;;; 20 o 4.5 1 8D°F (27°() I I -----_____________ ı / 70°F (21°() --- / -60°F (l6°C) ----- / --------------- ✓ 50°F (1 o•cı 5.5 6.5 7.5 8.5 ON 150 ;;; 140 -"fıı 130 E o 120 � ·.; 110 ... ,= 100 C ,= ,o u, 90 80 o 5 10 Besleme suyundaki çözünür haldeki demir ve manganı gidermek için filtrasyon maddesi olarak mangan yeşil kum maddesi kullanılır. Mangan yeşil kumu, glauconite den elde edilmiş bir filtre ortamında kullanılır. Glauconite demir, potasyum, deniz orijinli alümina-silikat malzemeleri içerir. Mangan yeşil kum filtrasyonunun en genel metodu sürekli rejenerayonu olarak bilinir. Bu metod kullanılarak demir ve mangan gibi metaller okside edilerek çözünür olmayan forma dönüştürülür ve mangan yeşil kum yatakta çöktürülür. Demir ve manganın oksidasyonu, potasyum permanganatın enjeksiyonunu izleyen klor enjeksiyonu ile başarılır. Eğer besleme suyunda demir 1 mgllt'nın altında ve mangan yok ise klorla oksidasyon yeterlidir. Besleme suyu içerisinde bakiye klor ve organik madde var ise aktif karbon kullanılarak bu maddeleri gidermek mümkündür. %95 verimlilikte organik kirleticileri absorbsiyon metodu ile giderilir. Gerçekte klorun %1 00, katalitik olarak tahrip edilebilir. Organik yükleme, 5-1 5 kg organik madde/100 kg aktif karbondur. Klor yükleme gerçekte sonsuzdur. Aktif karbon doygunluk noktasına ulaştığında yenisi ile yer değiştirilmelidir. Asit, kostikveya solventler kullanılarak aktif karbonun rejenerasyonu oldukça sınırlı gerçekleştirilebilir. Su buharı ile karbon filtre üzerinde mikro organizma büyümesini önlemek mümkündür. Organik maddelerin bertarafı ise mümkün değildir. Ters osmoz besleme suyunda ön arıtma için aktif karbon kullanılmasının dezavantajı aktif karbon mikroorganizmaların büyümesi için yataklık görevi görebilir. Aktif karbon partiküller üzerinde biriken organik maddeler, mikroorganizmalar için besi maddesi olarak kullanılabilir. Karbon filtre üzerinde mikroorganizmaların büyümesi sonucu filtre boruları mikroorganizmalarla kirlenebilir. Filtredeki aktif karbon tanecikleri o kadar küçük ki bu tanecikler kartuş filtreler arasından geçebilir. Bu ince karbon tanecikler membran üzerinde birikerek gözeneklerin tıkanmasına neden olabilir. Ters osmozdan önce deklorlama için sodyum meta bi sülfit veya aktif karbon kullanılabilir. 15 20 25 30 35 pH Şekil 5. Sıcaklık ve pH'ııı fonksiyonu olarak si/ika doygunluğu. Sıcaklık, derece °C Şekil 6. Nötr pH'da si/ika çöziiniirlıiğü. 114
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=