3. Gaz Yakan Endüstri Kazanlarında Ekonomizer Uygulaması* Sıvı veya katı yakıt yakan kazanlarda bacaya atılan duman gazlarının sıcaklığı, duman gazı içindeki kükürt bileşiklerine bağlı olarak alçak sıcaklık korozyonu endişesi ile 160-200 ° ( sıcaklığın altına düşürülemediğinden, ısı geri kazanı mı gaz yakıtlardaki kadar fazla olamamaktadır. Gaz yakan kazanlarda yoğuşma ısısından istifade edil mesi istenmiyorsa, genelde duman gazı sıcaklığı 100 ° C'ye kadar düşürülür. Unutul mamalıdır ki, duman gazı sıcaklığındaki her 20 ° ( düşürülüş %1 kazan veri minde artış (geri kazanı m) demektir. Yoğuşma ısısından istifade etmek ıçın duman gazı sıcaklığının 56 ° C'nin altına düşürül mesi gereklidir. Bu durumda sadece duyulur ısıdan değil, ayrıca duman gazı bünyesinde bulunan su buharının yoğuşma esnasında verdiği ısıdan da (1 kg buhar yaklaşık 600 kcal taşır) istifade edilir. Ancak yoğuşma bölgesinde kullanılan ekonomizerlerin korozyona dayanıklı malzemeden (316 L kalite paslanmaz çelik) yapıl ması gereklidir. Çünkü yoğuşan suyun PH değeri 3-7 arasındadır. 4. Ekonomizerlerin Yapısı: Duman gazından suya ısı transferinde, duman gazı tarafındaki ısı ileti m katsayısı (ad) su tarafına göre çok düşük olduğundan, duman gazı tarafındaki yüzey kanatlı boru (serpantin) kullanılarak büyütülür; böylece ısı geçiş miktarı artırıl mış olur. lsı transferinde duman gazı tarafındaki cx fil m katsayısı düşük olduğundan, transfer yüzeyini kanatçıklarla artırma yoluna gidil miştir. Aynı ısı transferini düz boru ile sağlamak için, kanatçıklı boru boyunun 5-6 misli boyda düz boru kullanmak gereklidir. Çelik spiral kanatlı, çelik borulu eko-nomizerler tozlu ortamlardan çok etkilenir. * Ek bilgi Tesisat Dergisi Haziran 2002, sayı 78 "Bacaya Atılan Sıcak Duman Gazlarından İstifade İmkanları"dan alınabilir. Tablo 2. Ekonomizer yapımında kullanılan ına/zeıne/er Malzeme cinsi Duman gazının Duman gazının özel/iği maks. sıcaklığı Karbonlu çelik 450°C Aşındırıcı olmayan (örneğin doğal gazın duman gazı) 316 L paslanmaz çe l ik o-56 °c Aşındırıcı olmayan (örneğin doğal gazın duman gazı) Pik döküm 250-650 °c Korrozif duman gazları (örneğin fuel-oil ve k�mür duman gazları) tCam 0-250 °c Korrozif duman gazları (örneğin fuel-oil ve kömür duman gazları) 1) l 1 - 1) J ----- --, ı----- ' Şekil 3. Çelik spiral kanatçıklı çelik borulu Eko. Eşit miktarda ısı transferini sağlamak için aynı çapta düz bonı kullanıldığında 5-6 misli boyda bonı kullanmak gerekir. Daha ziyade doğal gaz gibi tozsuz duman gazlarında kullanılır. (Şekil 3) Kanatçıklar borunun kendi bünyesinde olabileceği gibi, sonradan sarma veya lama şeklinde boylamasına kaynaklı olabilir. Kömür ve fuel-oil duman gazlarında uçucu küller bulunduğundan burada geniş aralıklı geniş kanatçılıklı serpantin ekonomizerler kullanılır. Tozlar kanatçıkların dibinde birikemez. (Şekil 4) İstenirse, boru boyu 5-6 misli ol masına karşın, düz borulu ekonomizer kullanılabilir. Eskiden ekonomizerler aşınmaya ve korozyona dayanıklılığı dolayısı ile pik dökümden yapılırdı. Ancak çok ağır ve pahalıya mal oluşu, yüksek basınçlara dayanamayışı nedeni ile, sadece çelik boru üzerine sıkı geçme kanatlar geçirilerek aşındırıcı ve korozif duman gazlarında (cam fırın duman gazları gibi) kullanıl maktadır. (Şekil 5) 1 Karbonlu çelik boru et kalınlığı 3,6 mm kanatçılıklı serpantin 1 Şekil 5. Çelik boru üzerine sıkı 1 geçme kanatlar TESİSAT DERGİSİ IErll SAY/ 84 ARALIK 2002 Şengül- D-Tes83 -Tekn i k-ekonomizerler-tb-2 ------==- l kl geniş ,. ·ı 4 Geniş ara ı ı Şe,a · . ekoııomizerleı --- \ \
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=