Tablo 1. Galon ve dolar ciıısiııdeıı Amerikan şişelenmiş sıı pazarı, 1990-2000 Yıl Galon Değişim Dolar 1 Değişim (milyon) (milyon $) 1990 2,237.6 %9.5 2,481.9 $ %13.2 1995 3,167.5 %9.2 3,455.4 $ i %11.3 1996 3,449.3 %8.9 3,760.7 $ %8.8 1997 3,775.8 %9.5 4,141.5$ 1 %10.1 1998 4,146.0 %9.8 4,576.0$ %10.5 1999 4,646.1 %12.1 5,211.4 $ 1 %13.9 2000 5,033.2 %8.3 5,695.7 $ 1 %9.3 *Kayııak: ıvıvw.botı/edwater.org Tablo 2. Sektör bazında Aıııerikaıı şişelenmiş sıı pazarıııın lıacıııi ve biiyiime lıacmi, 1990-2000 -- ' Gazsız Gazlı İthal 1 Toplam ,--- Yıl Hacim Değişim Hacim ! Değişim Hacim Değişim 1 Hacim ı Değişim 1990 1,987.7 %8.0 176.0 %12.7 73.9 %32.9 2,237.6 %10.3 1996 ı... 3,178.5 %9.9 159.0 %-3.7 111.8 %15.1 3,449.3 1 %8.9 ı-- t 1997 3,472.9 %9.3 153.8 %3.4 149.1 %33.4 3,775.8 %9.5 1998 3,839.1 %10.5 146.1 %5.3 1 160.8 %7.8 4,146.0 %9.8 1999 4,349.1 %13.3 1 146.0 %0.1 1 151.1 %-6.0 I 4,646.1 _ %12.1 2000 4,751.1 %9.2 144.2 %-1.2 137.8 . %-8.8 5,033.2 %8.3 1999-2000 %8.2 1 %-1.8 l oı. s.a---------t - oı.ıi:3 ___ - *Kayııak: wıvw.bollledwater.org Ozon 0 3 yani ozon, oksijenden elektrik akım alanı (corona akımı ) tipi ozon jeneratörüyle elde edilen bir gazdır. Bugün ozon jeneratörünün çıkışında tipik olarak, jeneratöre verilen reaksiyona girmemiş olan oksijen akımının ağırlık olarak %3-1 0'u kadar ozon bulunmaktadır. İlk ozon jeneratörleri yüzde 1-2 oranında ozon üretiyorlardı. Bu ozon gazı akımı i ş l eme sokulacak olan suyla ozon kontaktörü denilen bir aletin içinde temas eder. Ozon kontaktöründeki ozon suda erir, erimemiş olan ozon da bir ozon ayrıştırı cısı ile dışarı atılır ve çatı katı düzeyinde serbest bıra kıl ı r. Ozon güçlü bir oksidan, sıradışı kimyasal bir dezenfektand ır. Suyun ozonla işleme tabi tutulması içme suyu işleme tesislerinin entegre bir parçası olup dünya çapında 3000'den fazla belediye su tesisatında kullanılmaya devam etmektedir. Bu tesisler Londra, Paris, Budapeşte, Kiev, Moskova ve Singapur gibi pek çok büyük şehir sakinine su sağla maktadır. Sadece Amerika'daki yaklaşık 400 ozon içme suyu tesisi arasında ise Los Angeles, Dallas, Milwaukee, Orlando, Atlanta ve yakında Boston ve New York olmak üzere pek çok kent bulunmaktadı r. Şişelenmiş su işlemleri Ozon/su temasl ı sistem öncelikle iki temel işleve sahiptir: İlki ozon jeneratörünün çıkış gaz akışında bulunan ozonun, işlem görecek su içerisinde erimesi veya kütle transferidir. Dışarı atılan gazın içinde kalan ozonun dengesi ise ozon ayrıştırıcı birimle bozulur, böylece atmosfere atılan gazın içindeki ozon konsantrasyonunun milyonda O,1 parçacıktan (ppm) (veya mg/L) az olması sağlanı r. Ozon reaksiyonları İ kincisi ise ozon kontaktörü bir reaktördür. İstenilen dezenfeksiyonun ve/ veya oksidasyon işleminin suda gerçekleşmesini sağlayan reaksiyon veya temas süresini mümkün kılar. Ozon suda eridikten sonra eş zamanlı üç reaksiyona uğrar: 1. Dezenfeksiyon: Dezenfeksiyonla suyu, bakteriler, virüsler ve Giardia ve Cryptosporidium gibi parazitlere karşı işleme tabi tutar. Ozonun yu karıdaki ve başka mi kroorganizmalara karşı oldukça yüksek yokedici etkisi vardır. 2. Kimyasal oksidasyon: Ozon oldukça güçlü bir oksidasyon maddesidir, özellikle tat ve koku yaratan organik TESİSAT DERGİSİ 1D SAYI 83 KASIM 2002 maddelere ve demir, manganez ve sulfat iyonu gibi okside edilebilir inorganik maddelere karşı oldukça etkilidir. 3. Ayrıştırma: Ozon, oda sıcaklığı veya ona yakın koşullarda kararsız bir maddedir ve çabucak oksijene dönüşür. Ayrıştırma hızı öncelikli olarak su sıca klığı ve pH seviyesine bağlıdır. Ozonun 20°C'de ve 7 pH'de yarı ömrü, içilebilir musluk suyunda genellikle 24 dakikadır. Ozonun rolü Su şişelemede ozonla i ş l eme tabi tutmanın amaçları şu şekildedir: t Suda olması muhtemel tüm mikroorganizmalara karşı suyun dezenfekte edilmesi, t Şişelemeden önce şişelerin özellikle yeniden kullanılabilir şişelerin dezenfekte edilmesi, t Su şişeleme aletleri ve makinalarının ıslanmış kısımlarının dezenfekte edilmesi. t Şişe yüzeyinin ve şişelenmiş suyun mühürlü kapağının dezenfekte edilmesi, t Şişelenen suda, suyun üzerindeki havada bulunabilecek hava kaynaklı mikroorganizmaların dezenfekte edilmesi. Sonu(j Ozonla işleme tabi tutmak, dikkatli uygulandığında ve kontrol edi ldiğinde tat veya kimyasal kalıntı bırakmadan daha önce belirtilen amaçlara kolayca ulaşan bir uygula madır. Ozon, sıradışı güçte bir dezenfektan ve oksidandır. İşini yapar ve ortadan kaybolur. Öncesinde gerçekleştirilecek uygun uygulamalar, dikkatli gözlem ve kontrollerle suda nispeten daha az dezenfeksiyon yan ürünü kalmasına da yardımcı olur. İdeal bir dezenfektan ve şişelenmiş su a rıyo rsa nız, daha iyisini bulamazsınız... it]
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=