Tablo 2. İnsan Kaynaklı Radyonüklitleı: Radyonüklit Yarı Ömrü Kaynağı Trityum 12.3 yıl Nükleer deneme, nükleer silah, fizyon testleri, İyodin 131 8.04 gün Nükleer deneme, nükleer silah, fizyon testleri, Tiroid sorunlarının teşhisinde kullanılmaktadır. İyodin 129 1.57 X 10 7 yıl Nükleer deneme, nükleer silah, fizyon testleri, ıSezyum 137 30.17yıl Nükleer deneme, nükleer silah, fizyon testleri, Stransiyum 90 28.78 yı l Nükleer deneme, nükleer silah, fizyon testleri, Teknetyum 99 2.11 x105 yı l 99Mo 'in yarı ömrünü tamamlamas ı ile, used in medical diagnosis Plutonyum 239 2.41 X 10 4 yr 238U' in nötron bombard ımanı İnsan kaynaklı en önemli kirlenme kaynağı ise şüph esiz, nükleer araştırmalar, nükleer silahlar ve yapılan nükleer santral atı kl a rıdı r. Bir başka sorun ise, insan kaynaklı üretilen radyoaktif kirliliklerin doğal ortamda bulunmayan izotopların olmasıdır. Uranyum-238 gibi yarılanma ömrü (5 milyar yıl) çok uzun olan izotoplar, daha düşük yarılanma ömrü olan Radyum226 ve 228 gibi benzer ürünlere doğru bozu lma ktadır. Radyoaktivite, genel olarak curie (Ci) birimi ile belirtilmektedir. Bir curie, bir saniye içindeki, 37 milyar radyoaktif dönüşüme eşittir. Bu dönüşümler, alfa, beta, gama veya bunların birleşik emisyonlarını yaratır. EPA, radyonüklit limit değerleri için, son yıllarda düzenlemeler yaptı . 1986 yılındaki SDWA * (Safe Drinking Water Act) kapsamındaki yeni limitler Tablo 3'teki gibi düzenlendi ve yürürlüğe girdi. Türkiye'de ise doğal kaynak su ları , maden suları ve içme suları için TS266 da belirlenen limitler EK-1, EK-2, EK-3 olarak ve ri lmiştir. EK-1 Doğal Kaynak Sularının Nitelikleri Radyoaktif özellikleri: t Alfa vericiler litrede en çok 1 picocu rie t Beta vericiler litrede en çok 1O picocurie EK-2 Maden Sularının Nitelikleri Radyoaktif özellikleri: t Alfa vericiler litrede ençok 40 picocuries t Beta vericiler litrede ençok 54 picocuries EK-3 İçme Sularının Nitelikleri Radyoaktif özellikleri: t Alfa vericiler litrede en çok 2.7 picocurie t Beta vericiler litrede en çok 27 picocurie Tablo 3. 1986 yılındaki SDWA • (Safe Drinkiııg Water Acı) kapsamındaki yeni limitle,: Beta yayıcılar 4 mrem/yıl radyoaktif kirlenmeyle suya geçer Alfa yayıcılar 15 pCi/L yeraltı sularında doğal olarak bulunabilir Uranyum 30 µg/L yeraltı sularında doğal olarak bulunabilir Ra-226 & 228 5 pCi/L yeraltı sularında doğal olarak bulunabilir Radon 300 pCi/L yeraltı sularında doğal olarak bulunabilir •EPA içme Suyu Standartları 2002 Baskısı. TESİSATDERGİSİ ıım SAYl83 KASIM 2002 - 2. Alfa Parçacıkları Alfa parçacıkları, bazı tutarsız atom çekirdeklerinin yarattığı bir çeşit radyasyon iyonizasyonudur. İngi liz Bilim Adamı Ernest Rutherford ta rafından , 1899 yılında, uranyumla yapılan çalışmalarda bulunmuştur. Al fa parçac ıkl a rı , kütle ağırlığı 4 AMU ve iyon değeri +2 olan helyum çekirdeği ile aynı özelliklerdedi r. Alfa pa rçacı kları, izafi olarak ağır olmakta ve malzemelere ciddi hasarlar vermektedir. Ancak, malzeme yüzeyinden içeriye birkaç mm'den fazla giremezler. Çekirdekteki nötronların protonlara oranı çok düşük olduğunda, belirli atomlar alfa ışıması ile dengeyi bozarlar. Örneğin, Polonyum-21 0'un 126 nötronu ve 84 protonu vardı r. Oran 1.50'ye 1.0 'dir. Alfa ışıması ile oluşan radyoakti f bozulma sonucunda bu oran, 124 nötrona 82 proton olur; yani 1.51 'e 1.0. Alfa ışıması yapan, bilinen bir çok radyoaktif element vardı r. Bunlar hem doğal ortam kaynaklıdır hem de insanlar tarafından üretilmektedir. Tablo 4. Alfa yayıcılar ve aıom numaraları. Alfa Yayıcı Atom Numarası amerikyum-241 95 plutonyum-236 94 uranyum-238 92 toryum-232 90 radyum-226 88 radon-222 86 polonium-210 84 Bir çok alfa yayıcı çevrede doğal olarak bulunmaktadır. Örneğin, Uranyum-238 tarafından bırakılan alfa parçacıkları ve diğer uranyum bozulma serisi. Bir çok çeşit kayada ve yeraltı suyunda b ulu nabi li rl er. Ancak, doğal olarak bulunan parçacıklar dışında bir de insanlar tarafı ndan ortama bırakılan; uranyum madenlerindeki atıklar yüksek oranda uranyum ve radyum içermektedirler. Bir diğer kirlilik kaynağı da gübre olarak üretilen fosfat işlemleridir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=