Belirtilen kriterlerin en önemli kabul edilenlerinin, genel endüstriyel kullanım gözetilerek gruplara ayrılıp faktörler halinde sıralanması ile oluşan örnek bir clebiölçer seçimi adımları diyagramı Şekil 3'te verilmiştir. Her tür debiölçer için kullanılabilen bu yol gösterici modern veya geleneksel türden belirli bir tip veya yapıdaki debiölçeri önermemektedir; kararın, bilinçli tercihler ve faktörlerin uygulama ile ilgili bağıl önem sıraları gözetilerek verilmesi gerekir. Özellikle modern elektronik debi ölçme organları tercih edildiğinde, gerecin çıplak maliyetinin, eğer gerekli altyapısı olan bir ortam yok ise, gerçek maliyetten oldukça az olması kaçınılmaz olacaktır. Bu neden ile yukarıdaki tabloda belirtildiği gibi ekonomi kriterinin gerçek maliyet ile ele alınması gereklidir. Modern veya geleneksel klasik debi ölçme yöntemleri ile ilgili olarak abartılı performans verilerinin sunulması çok az rastlanır bir durum olsa da, klasik tiplerin dışında veya bunların özel halleri olarak düşünülebilen (örneğin boruya entegre venturi, çok delikli diyafram gibi) debi ölçme organları söz konusu olduğunda, üretici kataloglarında belirtilen avantajlar ve kullanım alanları bilgilerine ve belirsizlik değerlerine oldukça çekinceli yaklaşmak doğru olur. Gelişmiş ülkeler endüstrilerinde debimetre seçiminde hangi kriterlerin öncelikli olarak göz önüne alındığının bir örneği olarak; 2000 yılında ABD'de yapılmış ve temel bazı kriterleri debiölçer seçiminde göz önüne alma oranını belirleme amacı güden istatistik çalışması aşağıda sunulmuştur; (Kaynak; www.controleng.com) Artırılmış güvenilirlik : %94 Kalibrasyon kolaylığı : %86 Azaltılmış belirsizlik : %79 Uzaktan ayarlanabilirlik : %70 Düşük kullanım maliyeti : %65 Dijital sinyal üretebilme : %49 Katı montaj kuralları olmama : %41 Hiç yük kaybı yaratmama : %39 TIP /TVR OE.OlŞTIR Prosesin Gerektirdiı)i Bası nca. Sıcaklıi;ia ve Ki myasal Elki!ere Dayanıklılık Belirlenen Çalışma Şartlarında istenen Oajrulu?ju Sa{)1ayabilme �AKTÖR Büıçe ile Satınalma Fi aıı ve Kullanıma Hazırlama Mal i yet i Toplamının Uyuşumu T H Ü E RR DEBi ÖLÇER � _,o�W•-0•-�:::. -•-�• '"'''"�"M L; 5 FAKTÖR 6 FAKTÖR 7 FAKTÖR DEBi ÖLÇME SORUNU Uzun Süreli Kullanılabilirlik. Periyod i k Kal i brasyon Gereksin i mi Şekil 3. Debiö/çer seçiminin temel adımları. Bir başka yeni ve ABD kaynaklı kullanıcı araştırması, debiölçer seçiminde en önemli kriterler olarak sırası ile; uygulama yerine uyumluluğun, doğruluğun ve güvenilirliliğin düşünüldüğünü ve kullanıcıların %1 O'unun !%O,S'den daha düşlik, %29'unun !%0,5 kadar ve %23'Linün en az !%1,0 belirsizlik aradıklarını yani kullanıcıların %6O'dan çoğunun, özellikle endüstriyel kullanım şartlarında ancak modern debi ölçme yöntemleri kullanıldığında elde edilebildiği, yaygın olarak kabul edilen düşük belirsizlik değerleri ile çalışmak istediklerini ortaya koymuştur. Yukarıda değinilen kullanıcı eğilimi istatistiklerinin de bu yönelimi yansıttığı ve modern debimetrelerin kullanımının çokyaygınlaştığı görülmektedir. (Kaynak; www.arcweb.com) 4. Geleneksel Debi Öl Ar � tı me Yöntemlerinin ları ve Eksileri Geleneksel yöntemlerin hepsi elektriksel sinyal çıkışlı ve sayısal okumalı olarak da üretilirler veya bazı yöntemler kullanıcı tarafından kolayca elektriksel sinyal çıkışlı ve sayısal okumalı hale dönLiştürLilmeye olanak verir. Elektriksel sinyal Liretimi yalnız kontrol ve kolay ve uzaktan algılama amacına yönelik bir fayda sağlar ve kullanıcı okuması hatasını az da olsa başkaca bazı hata kaynaklarına dönliştlirme dışında yöntemin kendisinden gelen negatifleri yok edici önemli bir faydası olmaz; bu neden ile TESİSATDERGİSİ 11D SAYI 82 EKİM 2002 Yük Kaybı Oluşumu. Akışda önemli Dönme - Pülzasyon Yaratma. Gelecekteki Beklent i leri Karşı l ayabilirlik. Mevcut Donanımlar ile Uyum l u Çalışma. ÇÖZÜM r ayrıca ele alınmalarına gerek görülmemiştir. Çok geniş bir yelpaze oluşturan geleneksel debi ölçme yöntemleri, iki temel başlık altında toplanabilir. Burada yalnız en yaygın olarak bilinen yöntemler, bağıl kullanım yaygınlığı sırası gözetilerek ele alınacak, bunların türevleri olarak clLişLinülebilen ve sayıca oldukça fazla olan ticari uyarlamalara eleğini lmeyecektir. 4.1. Enerji - Momentum Dönüşümlü Debiölçerler Aşağıda belirtilen enerji - momentum dönLişLimlLi yöntemler, akış içindeki bir engel nedeni ile oluşan basınç değişiminin veya bunun kuvvet eşdeğerinin etkisinin ölçLilmesine dayanır. t Diyafram, lüle venturi; her birinin uluslararası standartlara uygun ve üreticilerinin kalibrasyon verileri ve onlara dayanan bağıntılar ile birlikte sunduğu özel uygulama tipleri vardır. "Fark basınç debimetreleri" de denir. Artıları : Çok iyi standartlaştırılmış ve çok deneyim kazanılmış olma, Liretim ve montajı kolaylığı. Eksileri: YLiksek basınç kaybı yaratabilme, montaj hatalarına aşırı hassaslık, faydalı ölçme aralığı darlığı, dLişük belirsizlik için çok hassas üretim ve kullanım ile bozunmama gereksinimi, değişken rejimli akışlara çok hassas olma, doğrusal sinyalli olmama. �
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=