�DO\�.../ .......... ÖZET 1970 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Makina Fakültesi'nden mezun oldu. Liverpool Üniversitesi'ndeki çalııması ile 1993'te ITÜ 'de Doktor oldu. Halen İTÜ Makina Fakültesi Hidromekanik ve Hidrolik Makinalar Anabilim Dalı öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Pompa ve pompalı tliizen ta111mların111 ayrılmaz bir parçası olarak göriilebileıı debi ölçme kavramı son çeyrek asırda artan bir ivme ile geleneksel lıidromekanik yöntemlerden uzaklaşmış ve tlalıa sık olamk elektronik ve elektromekanik yöntemler ile özı/eşleştirilmeye başlanmıştır. Her ı/iizeyıleki otoııuısyon ııygıılama/arı modern yöntemlerin kııllamınıııı zorıı11lıı lıa/e getirmekte ve pompa deneyleri gibi genel olarnk otomasyoıııın girmediği ııygııhııııa/arıla da tliişiik belirsizlik değerleri ile çalışılabilen modem yöııtemlerin kııllammı tercih neıleni olmaktadır. Çalışmada, debiilçer/eriıı tiplendirilmesi ve debiölçer seçiminin temel kavramları inceleıulikteıı soııra basmçlı boru/arıla debi ölçmenin; geleııeksel ,,e temel lıidromekanik kavrıımlar dışmdaki prensipleri nedeni ile ııyııın sorııı111 yaşanabilen modern elektronik yöntemler; temel fiziksel özellikleri, ııygıılama karakteristikleri,olıımlıı ve olıımsıız yanları ve ekonomik yönleri ile karşılaştırılmış ve bazı temel uygıılama ahıııları için karnkteristik yöntem seçimi kriterleri belirtilmiş ve ınoderıı pompa deneme düzeni ııygıılama/ıırııııla moılerıı elektronik debi ölçme yöntemlerinin yeri incelenmiştir. ABSTRACT Tlıe concept of jloıvrate ıneasıırement ıvlıiclı can be considered as aıı inseparable part of tlıe dejinilioııs of pıımps aml pıımpiııg systems, is in tlıe lası lıalf ceııtııry and ıvitlı increasiııg inteıısity tlistanceıl J,-0111 tlıe traditioııal lıytlromeclıaııical metlıods aııtl identijied ıvitlı tlı.e e/ectroııic tııul electromeclwnical metlıoıls. A ııtoııuıtion applicatiom- at ali levels makes tlıe employment of tlıe modern metlıods almost compıı/sory mu/ for tlıe applications like pıımp tests wlıere presently aııtomation is not a priority, moderıı metlıods are a/so preferretl tlııe ıo tlıeir ability to ofer loıv ııncertainty. Tlıe stııdy; after imıestigating tlıe principal coııcepts of typijication mu/ clıoosing of jlowmeters; consiılers tlıe moılerıı electronic metlıods applicable to pressıırised piping systems measıırements tlıat some problems of accommodatioıı may be encoııntered dııe ıo tlıeir ıvork priııciples ımrelated ıvitlı tlıe trmlitioll{ıl all{/ basic lıydromeclıanical concepts are exaıııined ıvitlı tlıeir priııciple plıysica/ c/rnracıeristics, applicatioıı specijics, positive sides 011(/ draıvbacks anıl economica/ consiılerntioııs; dejines tlıe cluırııcteristic crileria for clıoosing jloıvmte measııremeııt metlıoıl for some principle fieltls of applicatioııs and investigates tlıe place of modern elecıronic jloıvrnte ıııeasııreıııent metlıods iıı moderıı pıııııp ıestiııg applications. GELENEKSEL ve . .. MODERN DEBi OLÇME YÖNTEMLERİNİN .. POMPALI DUZENLER ve POMPA DENEYLERiNDE KULLANIMI Application Of The Traditional And Modern Flowrate Measurement Techniques To Pumping Systems And Pump Tests 1. Giriş En yaygın olarak gereksinim duyulan ve parasal ödemelere en yaygın olarak ve en büyük tutarlar ile esas olan ölçmenin, debi ölçme olduğu bir gerçektir. Uygulama alanlarının çok farklı karakteristik özellikler göstermesi, debi ölçümünde optimum çözümlerin oldukça farklı teknikler ile gerçekleştirilebilir olması sonucunu doğurmakta ve yeni çözümlerin araştırılması ve bilinenlerin geliştirilmesi çalışmaları devam etmektedir. Her ne kadar, halen yaygın olarak kullanılan ve modern olarak tanımlanan yöntemlerin tamamı en az çeyrek asırdan bu yana var iseler de, yöntemlerin ilk uygulamaları ile günümüzdeki uygulamaları arasında; kolay ve az bakım gereksinimi, daha geniş akışkan türü yelpazesinde ve daha düşük belirsizlik ile kullanım olanakları yönlerinden büyük fark vardır. Endüstriyel uygulamalar için geliştirilen yöntemler, ileri uygulama çalışmaları ile kan akışı debisi ve bitkilerin köklerinden gövdelerine özsuyu taşıma debisi ölçme gibi çok farklı bilim dalları ile ilgili uygulamalarda kullanılabilir hale gelmiştir. Debi, aşağıda değinilen bazı özellikleri ile diğer ölçme büyüklüklerinden ayrı, özel bir yere sahiptir; t Ölçümünde kullanılan fiziksel etkilerin çeşitliliği açısından debi ölçme rakipsiz sayılabilir. Akış enerjisi dönüşümü prensibi yanında; manyetik alan fiziği, dalga mekaniği, coriolis kuvveti, ısı iletimi, nükleer fizik, Coanda etkisi vs. gibi çok çeşitli fiziksel etki debi ölçme amacı ile kullanılmaktadır. t Debi ölçme, kullanılan fiziksel etkiler yönünden zenginliği nedeni ile, bağımsız prensipli bazı yöntemler bir arada düşünüldüğünde bile, geleneksel veya modern diğer ölçme büyüklüklerinden çok daha fazla madde altında gruplandırılabilen uygulama sistemi zenginliğe sahiptir. (Örnek; www.isa.org) t Debi ölçme, yalnız bir ölçme büyüklüğü konusuna yoğunlaşmış; yaygın kullanılan, geleneksel ve modern yöntemlerin hemen hepsini içeren çok geniş üretim yelpazesi ve teknoloji birikimi sunan birçok büyük ihtisas firmasının varlığı yönünden de özel bir öneme sahiptir. (Örnek; www.kompass. com) TESİSATDERGİSİ ıım SAYI 82 EKİM 2002
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=