i� r◄�n r931E L-----------------��� SESSİZ ATIK SU TESİSAT SİSTEMLERİ Silent Waste Water lnstallation Systems •=Mtfül1Jfr4!■ Gürültü, insan yaşamını olumsuz yönde etkileyen faktörlerin başında geldiği için, yaşama alanlarında "ses yalıtımı" konusu inşaat sektöründe önde gelen çalışmalardan birisi olmaktadır. Konutlar başta olmak üzere binaları dışarıdan gelecek seslere karşı izole etmenin yanında, bina içi gürültülerin de önlenmesi, bu çalışmaların önemli bölümünü oluşturmaktadır. Avrupa'da yapılan araştırmalar neticesinde, insanların yaşama alanlarında rahatsız oldukları olumsuz etkenler arasında ilk sırayı gürültü unsuru almaktadır. Grafik l 'de görüldüğü gibi gürültü, o/o63 gibi yüksek bir oran ile önlenmesi gerekli rahatsız edici unsurların başında gelmektedir. Bu bağlamda, bina içi gürültü unsurlarının başında gelen atık su tesisat sistemlerinde ses yalıtımına yönelik araştırma ve geliştirme faaliyetleri, tesisatsektöründe üretim yapan firmaların üzerine hassasiyetle durmaya başladıkları bir konudur. Mühendisliğin her alanında olduğu gibi, atık su sistemlerinde ses yalıtımı konusunda da araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin amacı, sessizlik hedefine mümkün olan en sağlıklı ve ekonomik yöntemlerle ulaşmak, kullanılan malzeme miktarını optimal şekilde belirleyerek gereksiz masrafve tüketi mden kaçınmaktır. Geçmiş dönemlerde atık su tesisat sistemlerinde gürültü, sistem parçalarının ağırlığını artırarak önlenmeye çalışılmıştır. Ancak atık su tesisat sistemlerinde hava yolu 7 ile yayılan gürültünün yanı sıra, kütle üzerinden yayılan gürültü kaynağı da karşımıza çıkmaktadır. Gürültü Sebebi Olan Ses Nasıl Oluşur? Atık su tesisatının boru cidarında, akma ve çağlama neticesinde titreşimler oluşur. Bu titreşimler, bir yandan boru sabitleme tertibatı (kütlesel ses) vasıtasıyla ve diğer yandan da doğrudan hava yoluyla (hava sesi) tesisatın bulunduğu duvar üzerine aktarılır ve buradan da ses dalgası olarak ortama iletilir. Şekil 1 'de atık su tesisat sistemlerinde sesin yayılma şekilleri görülmektedir. Esas itibariyle ses yalıtımı konusunda iki temel yönetmelik vardır: HT-PP, 0.-..., REHAll-lcnısu Sıandın· 5-ltknlOI (bonıkelopçoıi. la$!k ccoıııııcooı...,) Şekil 1 1 . DiN 4109 (yapılarda ses yalıtımı) Alınan Sanayi Norm'u DiN 4109'a istinaden tespit edilen yükümlülükler, sesle ilgili, insan sağlığını koruyucu limitleri kapsar. Bu normda, ses yalıtımı sağlanması gereken odalar; yatak odaları, oturma odaları ve çalışma odaları olarak tanımlanmaktadır. Almanya'da Ev Tercihinde Olumsuz Kriterler Buna göre; tesisat uygulamasında azami 30 dB(A)'lık ses seviyesi zorunlu kılınmaktadır. "" Grafik 1 "" 2.VDI •- Yönetmeliği 4100 VDI-Verein Deutscher lngenieure (Alman MLihendisler Birliği) Yönetmeliği 41 00, ses yalıtımı konusunda ağı rlaştırı 1TESİSATDERGİSİ .. SAYI 81 EYLÜL2002 mış yükümlülükler içermektedir. Bu yönetmelikte ses yalıtımı için üç kademe ses seviyesi tanımlandığı gibi; apartman daireleri, ikiz ve/veya bitişik nizam evler arasında bir karşılaştırma yapar ve ayrıca müstakil yaşama alanlarını de göz önünde bulundurur. VDI-Yönetmeliği 41 00'ün en ağır yükümlülüğü (ses yalıtım kademesi 111) apartmanlar için 25 dB(A)'lık, keza ikiz ve/veya bitişik nizam evler için 20 dB(A)'lık azami ses seviyesini şart koşmaktadır. Tablo 1 'de DiN 4109 ve VDI 4100 normlarında çeşitli bina tipleri için müsaade edilen maksimum ses seviyelerini görmekteyiz. Sessiz atık su tesisat sistemleri, yönetmeliklerde belirlenen ses seviyesi hedeflerine ' Tablo · 1 • " , ' " � •._ .'_ı.(",,df'.....'l • - - - Sesten Apartman Çift ve Mustakil ve S Korunma _ Çok Katlı ı ra Bina Kademesı Bı nalar Bınalar 30 dB (A) 30 dB (A) yükümlülük (DiN 4109) (DiN 4109) dqı 11 30 dB (A) 25 dB (A) 30 dB (A) 111 25 dB (A) 20 dB (A) 30 dB (A) ulaşarak, özellikle yaşama alanlarındaki konforu artırmayı amaçlayan sistemlerdir. Sessiz atık su sistemleri, boru, ek parçaları ve dikey hatlar için uyarlanmış kelepçelerden oluşan bir bütündür. Bu nedenle, etkili bir ses yalıtımı sağlayabilmek için, borular, ek parçaları ve montaj elemanlarının tümünün belirli bir sistem içerisinde ses yalıtıcı özelliklerini ortaya çıkartmak gereklidir. Borular ve ek parçalarında ses yalıtım özelliği sadece malzeme kütlesine bağlı olmayıp, malzemenin ses sönümleme özelliğine de bağlıdır. Bundan dolayı, kalın etli boruların tek başına, yeterli ses yalıtımını garanti �debileceğini söylemek mümkün değildir. Malzeme ağırlığının gereğinden fazla olması durumunda, atık su borularını duvara sabitlemede kullanılan kelepçelerin lastiklerine binen yükler artacak ve burada oluşacak gerilmeler yüzünden kelepçeler vasıtasıyla duvara aktarılan gürültü ve titreşimler rahatsız edici boyutlara ulaşabilecektir. Netice olarak, atık su sistemlerinde iyi bir ses yalıtımı, ağırlığı optimize edilmiş bir sistem ve uygun bir sabitleme tekniği ile mümkün olacaktır. �
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=