periyodik olarak temizlenmesi veya değiştirilmesi gerekir. Binanın çelik tavan kaplamasının değiştirilmesi, sigara odalarının izolasyonu, kirletici madde kaynağının dışarıdan hava alacak şekilde yerleştirilmesi, boyaların, yapıştırıcı, solvent ve böcek zehirlerinin iyi havalandırı lan (o/o1 00 egzost yapılan) alanlarda depolanması ve bu zararlı maddelerin bina sakinlerinin binada olmadığı zaman dilimlerinde kullanılması konu ile ilgili sayılabilecek diğer önlemlerdir. Binaların bakımı yapıldıktan sonra belli bir süre zehirli maddelerin etkisinin geçmesi için binaya girilmemelidir. 4.2. Havalandırma Oranını Artırmak: Bir binadaki kirlilik oranını düşürmek için havalandırma oranlarını ve hava dağıtımını artırmak, genellikle maliyeti çok yüksek bir işlemdir. Ancak iç hava kalitesinin sağlanması açısından havalandırma kilit parametredir. Binaların havalandırma sistemleri tasarımı, yerel bina standartlarını karşılayabilecek şekilde yapılmalıdır. Gerektiğinde inisiyatif kullanarak standartların üzerinde havalandırma yapılması öngörülebilir. Binada kirletici madde kaynağı çok kuvvetli olduğu hallerde, yerel egzoz sistemi kirli havanın atılması için çok önemlidir. Kirli havanın belli bölgelerde yoğun olarak toplanmış olduğu dinlenme, fotokopi ve baskı odası gibi odalarda yerel egzoz sistemi kısmen de olsa kullanılabilir. 4.3. Hava Temizleme: Hava temizleme kaynak kontrolünde ek bir yöntem olarak kullanılabilse de uygulanma alanı oldukça sınırlıdır. Mutfak fırını filtreleri gibi katı veya sıvı parçacık kontrolünde kullanılan cihazlar ucuzdur, fakat çok küçük parçacıkların tutulmasında yetersizdir. Çok küçük parçacıkların tutulmasında kullanılabilecek yüksek kapasiteli filtreler ise montaj ve işletim açısından oldukça pahalıdır. Caz fazdaki kirliliklerin tutulmasında ise mekanik filtreler yetersizdir. Bu tarz gaz fazındaki kirlilikler adsorbent tutucular kullanılarak temizlenebilir ancak bu cihazlar pahalıdır ve çok sık değiştirilmeleri gerekir. 5. Havalandı rma Miktarları 1900'10 yılların başından ortalarına kadar binalardaki taze hava miktarları, 1973'teki petrol ambargosundan sonra, enerji tasarrufu kaygısıyla azaltılmıştır. Ancak azaltılan bu dış hava miktarlarının, hem konfor hem de sağlık şartlarını karşılamakta yetersiz kaldığı görülmüştür. Yetersiz havalandırma; HVAC sistemlerinin verimsiz çalışmasının bir sonucu olarak da karşımıza çıkabilir. Eğer bir binanın klima sistemi havayı insanlara efektif bir şekilde dağıtamıyorsa, bu, hasta bina sendromu olarak karşımıza çıkabilir. Minimum enerji tüketimiyle kabul edilebilir bir iç hava kalitesine ulaşabilmek için ASHRAE kişi başına düşen dış hava miktarını bir standarda bağlamıştır. Ancak söz konusu havalandırma değerleri hala tartışılmakta olan değerlerdir. Yeterli havalandırmayı, kaynaktan bağımsız olarak, her koşul için geçerli genel değerlerle temin etmek mümkün değildir. Belki de havalandırma miktarları, aynı ısı kaybı ve kazancı hesaplarında yapıldığı gibi, her bina için kaynak tanımına bağlı olarak hesaplanmalıdır. Böyle bir hesap yöntemi, kaynak tanımları yapılamadığı ve zararlı düzeyleri belirlenemediği için, günümüzde verilememektedir. Buradan hareketle son yıllarda gelişen tekniklerden biri talep kontrollü havalandırmadır. Bu sistemde hava kalite sensöründen veya CO2 sensöTablo 1. Çeşitli uygulamalar için ründen kumanda alan bir havalan-dırma sistemi, ihtiyaç olduğunda ve talep geldiğinde devreye girmektedir. Özellikle kafe, bar gibi yoğun havalandırma gereken ve büyük havalandırma enerjisi tüketimi olan ve aynı zamanda havalandırma ihtiyacının gün boyunca değişken olduğu yerlerde bu sistemin uygulaması giderek yaygınlaşmaktadır. Bu sistemler konvansiyonel sistemlere göre enerji tüketiminde %20 ile %50 oranında tasarruf sağlayabi Imektedir. a. Karışık gaz (hava kalitesi) sensörleri daha ucuz olduğundan 1000 m3/h ve üzerindeki havalandırma debilerinde uygundurlar. Kötü kokular, duman, buhar gibi kirletici gazları algılarlar. Lokanta, sporsalonu konferans salonu gibi uygulamalarda idealdirler. b. CO2 sensörleri ise daha pahalı olup, 5000 m3/h ve üzeri debilerde ekonomik olmaya başlar. Özellikle insanı algıladığından, tiyatro, konser salonu gibi sigara içilmeyen yerler için idealdir. İç hava kalitesi ve havalandırmayla ilgili konuyu en geniş biçimde ilk ele alan standart ASHRAE 62-73 olmuştur. Bu standart 1973, 1981, 1989, 1999 yıllarında revize edilmişve sonASHRAE Standart 62-2001 yayınlanmıştır. Bu standartta verilen taze hava miktarı değerlerinden örnekler Tablo l'de verilmiştir. ASHRAE 62-89 standardı tarafından tavsiye edilen minimum dış hava miktarları. insan Havalandırma Havalandırma Uygulama sayısı miktarı miktarı Açıklamalar (Kişi/100 m2 ) L/s.kişi Us.m2 Lokanta 70 10 Kaferetya 100 10 Bar 100 15 Otel yatak odaları 15 Us.oda Bazı ofis cihazları Ofisler 7 10 ygeerreelketigrezboizlir. Tiyatro salonları 150 8 Tiyatro lobileri 150 10 Okullar sınıf 50 8 Hastane hasta odası 10 13 Özel standartlar hava Ameliyathane 20 15 ms ei kçti amriınniı evtek ifl ei l tyr ee b i l i r Konutlar 7,5 Konut banyo KS üersei nktl ii l i 1205UUSs Konut mutfak KSüersei nktlii l i 1520UUSs TESİSATDERGİSİ EIII SAYI 80 AĞUSTOS 2002
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=