1970'Ierin ortalarında Haliç'e bir yıl içinde kara ve deniz yol uyla gelen yük miktarı 11,3 milyon tona ulaşmıştı. Yük boşaltımı için Haliç'te toplam 64 iskele bulunuyordu. Kirlenme, Kağıthane ve Al ibey derelerini de boğmuştu. Bu derelere akıtılan evsel ve sanayi atıksuları, hatta çöpler de Haliç'e gel iyordu. Sütl üce Mezbahası ve Unkapanı SebzeMeyve Hali de Cumhuriyetin başlangıç yıllarında kurul muş ve Haliç'in kirlenmesinde son derece önemli rol oynamıştı. Haliç ve çevresi hızlı bir değişim geçirdi. Ancak bu değişim güzel liklere doğru deği l , tükenmeye doğru ol du. Çarpık sanayileşme ve yapılaşma, böl geyi adeta varoş haline getirdi. Oysa bölge varoş olmak şöyle dursun, en eski ve en gözde yerleşim merkeziydi. 1711-1821 yıl l arı arasında, Osmanl ı egemenliği al tında bul unan Efl ak ve Bağdan, Fener'de yerleşmiş olan varlıklı Rum, Arnavut, Trabzonl u ve adalı aileler tarafından yönetilmişti. Efl ak-Bağdan Beylerinden Dimitri Kantemir'in Hal iç sahil lerine nazır inşa ettiği saray yavrusu evler bugün hal a bütün ihtiamıyl a ayakta durmaktadır. Ancak Hal iç'teki kirl il ikle birlikte böl gede oturan varlıkl ı aileler de orayı terk ettiler. Tersane gürültüleri ve fabrika dumanları arasında Haliç, boynu bükük ihtişamlı dönemlerini özleyerek günlerini geçirmeye başl adı. C 'ıııı en güzel mesire lence alanı olma • sii ·diirdii. Anc /eşme ile birlikt Hllliç'in çehresi yavaş'y4v e11i ıııe , /adı. Geçmiş yı l larda şehir planlarının yanlış yapıl ması, Hal iç çevresinin bir sanayi bölgesi haline dönmesine sebep ol du. Al tın Boynuz, kısa sürede sanayileşmeden nasibini alarak kirlenmeye başladı. Yapılan bu hatadan geri dönülemeyince, Haliç'i kurtarmak için çözüm arayışl arına giri l di. Ancak bul unan çözümlerin hiçbiri uygulanamadı. Haliç, yüzyıl lar boyunca İstanbul'un en güzel mesire ve eğlence yeri ol ma özel liğini sürdürdü. Ancak saniyeleşme ile birl ikte Haliç'in çehresi yavaş yavaş TESİSAT DERGİSİ 11111 SAYI 80 AĞUSTOS 2002 r,:--,,,���� =--· � . . . ..... ·� . değişmeye başl adı. 1940'11 yıl larda şehir planlarının yanlış yapıl ması, Haliç çevresinin bir sanayi böl gesi hal ine dönmesine sebep oldu. Haliç ile ilgili bil inen ilk çalışma, İstanbul 'un fethini takiben Fatih Sultan Mehmet'in emriyle yapıldı. Sultan Fatih döneminde, erozyon sonucu Hal iç'in dol masını önlemek üzere Kağıthane sırtl arı ağaçlandırıl mış ve ziraat yapılması yasakl anmıştı. Ayrıca Haliç tabanından al ınan al üvyonl u çamuru kul l anan seramik imalatçıları vergiden muaf tutulmuştu. Sultan Fatih tarafından Hal iç'i korumak üzere uygul amaya konan bu tedbirler, dünyada bil inen ilk çevre yönetimi planı ol arak gösteril mektedir. Sul tan Fatih tarafından başlatılan bu çevre korumacı yönetim anlayışı, daha sonra terkedilerek, Haliç böl gesi plansız yerleşim ve sanayiye açıl mıştı. Geçen yüzyı l ın başından itibaren 1985 yılına kadar Haliç sahilleri ve yakın çevresine 700 civarında sanayi tesisi ile 2000'den fazl a işyeri kurul muş, Hal iç'in her iki yakasındaki pl ansız yapılaşma sonucu doğal çevre tahrip edi l mişti. Hal iç kıyı ları son yüzyı lda zehirli atıksul ar boşaltan sanayi kuru I uşl arı ve al tyapısı bul unmayan konutl arl a işgal edildi. Kıyı boyunca bitki örtüsünün yok edil mesi sonucunda yamaçlarda ve özel likle Ali bey ve Kağıthane derelerinin havzalarında erozyon artarak, Hal iç'in kirl ilikle birlikte
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=