e. Pistonlu Vana (piston valve) f. Çek Vana (check valve) gh .. PE mi s lni ki yTeut tVuacnu a(ssıt r( saai nf eetry) valve) B•unlara ilave olarak; Balans vanaları (balancing Valves & • Commissioning Valves) Kondenstoplar (Steam Traps) özel tip vana çeşitleri olarak adlandırılabilirler. 5. Vanaların Gruplandırılması IC, rıı IC,iıl lill lll lll yctıııııı il Şekline Göre Vanalann Vana Tip!eri Gruplanma� Akışa karıı kapa tına �·-,_ Globe Vana 1 Pistonlu Vana Akışa dik kapatma =0: Sürgülü Vana OOner hareketil• Kapatma 0=1 - K Cır es el Vena - 1 -- / Kelebek Vana -- __/ 1 � ,._ Esnek Malztm• il• kapatma � ---- Diyafram Vana ,......_____ 1 � _j_,_' -- .....--� ----- 6. Vanaların Fonksiyonları Vanalardan beklenen fonksiyonlar üç başlık altında değerlendirilebilir. 6.1. Açma ve Kapama Vanaları: Açma ve kapama vanalarından beklenen temel özellik; kapatıldığında tam sızd mazlık sağlamaları ırve açık pozisyonda çok düşük basınç düşümü sağlama ları dır. Glob vana, pistonlu vana gibi khaapreaktmeta eelemanları akış yönüne karşı den vanalar yüksek direnç yarattıklarından bu amaç için tercih edilmemelidir. İç sızd dpaonzizsyayoınf olan kelebeı k r m v a a n z a l ı k l a r b a is k e ı m a ç ı n ı k da sorunsuz çalışabilirken, kapalı pozisyonda zayıf kalmaktadır. Bu yüzden de açma ve kapatma vanaları os ül arrgaükl üp l uvga nvaallaf lre r,t ekrücriehs eel v a n a l a r ve di lmel i dir. Sürgülü vanalar özellikle gemi ve kazan du ay igr eusl ia gmi bai l ay er r i (çmi na h ea ln) kuı syı tgl aumn a ssı eoçl iamn olmaktadır. 6.2. Akış Kontrol Vanaları: Avaknışamlariktarını kontrol etmek için seçilen dır. Akışa karşı hareket eden ve açıklık kapalılık oranı kontrol edilebilen glob vana ve pistonlu vana ile klapesinin açıklık pozisyonu değişik şekillerde sabit tutulabilen kelebek vana, bu uygulama için ideal vana tipidir. Sürgülü vana ise bu amaç için uygun değildir. Sürgülü vana, sadece vana kapatmaya yakın olduğu pozisyonda akış kontrolüne yi ma kk al anş tvıekrçeab i lvi ra. nVaann aı n; kgai pr iaşliı pi loez i çs yı ko nı şaı arasındaki basınç farkı artar, sürgülü vana düşük basınç düşümlerine göre dizayn edildiği için bu amaç için kullanıld rında ömürleri de kısalır. ıkla6.3. Akış Yönlendirme Vanaları: Akış yönlendirme vanası olarak 3 veya d Plauhgavaçlofkveağküızrleı sveal nalar kullanılırlar. vana bu uygulama için ideal vana tipidir. Bununla birlikte glob vana da bu amaç için adapte ed lebil ir. i7. Vana Seçim Kriterleri eB mi r nmi yeektavnei k itşel es ti sma tet am, faosnr ak fsliayroı na, çyı saı tnı r ı m , dan doğru vana seçimi yapmak; tasarımcı, miçiüntecai hhit, kontrol teşkilatı ve işletmeci ddi bir problem olarak gündeme gelmektedir. Bir tesisatı projelendiren mühendis, y çu e y a g l n ış i u m y n a a k p o ş ıl a n a r t c t r a o la k l r ı i o m b la e k n l a i r m n tı i n e lm ı k s i a ş a n , ğ i m kla t y e e a v s c c is a u a k t t tvaeey na vana ve armatürlerin seçimini yapmalıd lışma basıncı, çalışma sıcaklığı, ıdr. eÇbai , TESİSATDERGİSİ mıı SAY! 79 TEMMUZ 2002 k is o te rozyon,vb. şartları bilinen akışkan için diğimiz kontolü sağlayacak vana veya avermaantmüraüçnatpipı,i,smtaanlzemesi, anma basıncı dart ve yönetmelikler ile belirlenmiş kurallara göre yapılır. Mekanik tesisat müteahhiti d d be ar li t r l l a e r ve yönetmelikler ile pro ej,esctianni n diği teknik şartnamede tarif edilen vmaonnatyeı eetnmeuky gzuonr umn a l iyet i l e t e s i s ve dadır. Kontrolörler müteahhidin kullandığı vana lerin standartlara ve teknik şvaertanrammaetüyre uygunluğunu kontrol ederken işletme mi ş lael ityme tel ecrii nfi ikr amr şaı l aiyşal ec at mk me aml saa hl iiybei vt el eyrai yönünden de uygun vana veya armatür kullanılmasını sağlamaya çalışırlar. Projeci tarafından dizayn edi lmeyen sistemlerde ise vana seçimi yapılırken genellikle aynı veya benzer tesisatlarda daha önce kullanılmış olan vana tipi ve söel çç üi l isr.ü Ynaüknl a şaı ky noı lsaırnaık k u l l a n m a y o l u doğru sonuçlar verebilen bu yöntem insanoğlunun doğasında olan pratik çözüm yaratma vçeıkmuaysgınulama yeteneğinin ön plana dan kaynaklanır. Doğal olarak örnek aldığımız benzer tesisatta yapılan vana seçimi doğru ise yeni vana seçimi de doğruya yakın olur. Doğruya yakın ifadesini kullanıyoruz çünkü gelişen teknolojiye paralel olarak vana üretim ve kullanma teknolojisi de gelişmektedir. Bu yüzden vana seçimi yapılırken vöencseisltiekmle viyaineatnüın kullanıla-cağı akışkan d edilmeli, vana seçimi yapmak için kriterler belirlenmelidir. Örnek verecek olursak; son zamanlarda ykeerlebkeapklavmanaaslıarnemontaj kolaylığı ve az d larında s ü r g ü l ü v aennai l ai l er a bvinea ktüerseissaet l vanalara tercih edilmektedirler. Ancak iç sızdırmazlığın önemli olduğu d larda sürgülü urumvana ve küresel vanalar daha iyi sonuç vermektedirler. Kısma ve ayar yapmanın daha fazla önemli olduğu durumlarda ise kelebek vanalar ile glob vanalar daha iyi sonuç vermektedirler. kBuul l aönrnı mek abmizaecı vvaen av asneaçni mı ni byua paı lmı rkaecna tueyr gmuenk l tueğdu ir n. un tespitinin önemini gös
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=