1 1. Pompaların Seçimi Sistem karakteristiği ve pompaların hangi debide ne süre çalışacağı belirlendikten sonra seçilen ilk pompanın değişik devirlerdeki karakteristiği sistem karakteristiğinin üzerine konur. Debisüre grafiğindeki debilere karşılık gelen debiler için sistem ve pompa karakteristikleri kesim noktalarındaki basma yükseklikleri ile verimler okunur. Debibasma yüksekliği ve pompa veriminden pompanın gücü hesaplanır. Bu güce FD ve motor kayıpları eklenerek bulunan toplam giriş gücü, debiye bölünerek pompanın özgül enerjisi hesaplanır. Bulunan özgül enerji o debideki yıllık çalışma süreleri ile çarpılarak herbir debi için bulunan değerler toplanınca o pompanın yıllık enerji tüketimi bulunmuş olur. Bu işlem diğer pompalar için de tekrarlanarak herbir pompanın yıllık enerji tüketimleri ve maliyeti hesaplanır. Bu seçim sistemi değişik pompalara uygulanabildiği gibi kademeli pompalarda uygun kademe sayısının saptanmasında da kullanılabilir. 12. Pompa Seçim Örneği Sistem karakteristiği (H = 7O+O,OOO48xQ2) olsun. Sistemin ihtiyacı olan debi değerleri belirlendikten sonra maksimum debi ve basma yüksekliğine (Qmax:25O m3/h Hm:10O mSS) bağlı olarak 3 değişik pompa seçelim. A pompasını sistemin maksimum debisine göre, B pompasını maksimum debinin o/o8O'i (Q=2OO m3/h) ve C pompasını ise klasikseçmeyöntemine uyarak maksimum debinin o/ol 2O değerinde (Q=3OO m3/h) seçelim. Bu pompalara ait, en iyi verim noktasındaki debi ve basma yükseklikleri ile çalışma noktasındaki verim değerleri Tablo 1 'de gösterilmiştir. (Şekil 9) Sistemin ihtiyacı olan debi ve yı l l ık çalışma süreleri Tablo 2'de gösterildiği gibi olsun. Şekil 9'da gösterilen A, B, C pompalarından herbiri için Şekil lO'daki gibi değişik devir sayılarındaki karakteristik ve sabit Pompalar Debi (Q) Basma Yük. Verim (BEP) Verim (Hm) (Q:250 H:100) m3/h mSS % % - A 250 100 83 83 8 200 105 83 80 C 300 1 10 83 81 Tablo J. A, B, C pompalarının seçim değerleri. verim eğrileri çizilir. Çizilen bu eğriler üzerinden A pompasının öngörülen sistem debilerine bağlı olarak (Q=25O-212,5-187,5162,5-125) sistem karakteristiği üzerinde bulunan çalışma noktalarında A pompasının hangi devir sayısında, yüzde kaç verimde çalışacağı saptanır. Debiye bağlı olarak Şeki l 10'dan okunan çalışma noktalarındaki değerler Tablo 3'te gösterilmiştir. 160 �-�- �-.---,---,--,----, Hm (mSS) P��;:j::-:-7--:i-;::::;:::t::--:=1- 7 120 -l-- --l---+:c:..21"'-:�;ı,:...:...,,_:f-',,,,...:::,t---t A BO t_-_-_- -+ +-. ,.7:,..;,ıc,. r ,....-�Si -ste -m-1--- r� >-----½-d--'-+-karakteristiğ'- " --+-- - · - e o �-1--+-_L__ +-- "---ı--� 1 0 0 200 Debi (m'/h) 300 1 O O Verim (%) 75 5 0 25 Şekil 9. Seçilen A, B, C pompaların performans Tablo 3'te belirtilen değerler so- karakteristikleri ve sistem karakteristiği. nucunda pompaya aktarılan güç; pxQ XgXH 7/pompa Şebekeden çekilen güç; pXQXgXH Pşebeke = X TJ TJpompa TJmoto,X frekaı değiştirici Pompanıfl Çalışma Noktaları DebiMax.Debi % 100 85 75 65 50 b . 1 Basma I Yıllık De ı .. k Ç I 3 Yu . a ışma m /h mSS Saat 250 100 500 212,5 92 1500 187,5 87 2000 162,5 83 1000 125 78 500 Tablo 2. Pompanın sistem karakteristı ğine bağlı olarak çalışma noktaları. Devir Q Hm 1 Verim % m3/h mSS % 100 1 250 100 83 93 212.5 82 82 88.5 1 187.5 87 81.5 84.5 162.5 83 77.5 78 125 1 78 66 Tablo 3. A Pompasının çalışma noktaları. A Pom_pası (Q=250 H=100) 160 5 80 40 o 100 200 300 Debi (m'/h) Şekil JO. A pompasının değişken devirli pompa karakteristiği. Seçilen motorun ve FD'nin verimi, devir sayısına ve yüklenme durumuna göre değişecektir. (Şekil 11) Değişken devirdeki A, B, C pompalarının her bir çalışma noktası için özgül enerji; A, B, C, pompalarının debiye bağlı olarak özgül enerjileri Şekil 12 gösterilmiştir. Burada A pompasının maksimum debide (Q=25O m3/h) özgül enerjisi diğer pompalardan düşük olduğu halde debi azalması ile B pompasının özgül enerjisi 210 m3/h debinin altında en iyi özgül enerjiye sahip olmaktadır TESİSAT DERGİSİ 1111'11 SAYI 79 TEMMUZ 2002
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=