Dumangazı sıcaklığı Doğal gazda yoğuşma sıcaklığı Motorinde yoğuşma sıcaklığı ıç 55 50 45 40 35 30 25 20 - - - - / / / - - / V - - - - - ,v / Doğal gaz (%95 CH,) -V' / F 1 1 1 ' 1 - - v- - - - -ı - ? �ı,..,- 1 1 I V 1 / 1 J ' V ' ' il' / ' ' .,,v ' ' ' ' / ' ' ' ' ' ' I ' il 1 ' 1 ' ' 1 ' ' ' ' ' ' 1 ' 1 ' ' 1 Mot 1 2 3 4 5 6 7 8 9 101112131415 orin Duman gazındaki C01 miktan Hacimsel % Şekil 2. Duman C0 2 miktarına bağlı olarak sıı buharı çiğlenme sıcaklığıııın değişmesi. Bu arada yoğuşan suyun PH değeri 3..;-4 civarında olduğundan, kazanın yoğuşma bölümünün, aside dayanıklı 316L kalitesinde paslanmaz çelikten yapılması gerekmektedir. Sıvı yakıtta yoğuşan suyun PH'ı 2,5'a kadar düşer. Ancak geri kazanılan yakıt tasarrufu ile yapılan yatırımının bedeli çok kısa zamanda amorti edilmektedir. Duman gazları içindeki su buharı; çiğ noktası aşağıdaki şartlara bağlı olarak değişir (Şekil 2). Çiğ noktasını yakıtın cinsi, yakıttaki Kükürt miktarı, duman gazındaki 02 ve CO2 miktarı belirler. Duman gazındaki CO2 yüksek ise çiğlenme (yoğuşma) noktası da yüksek olur. Doğal gazda % 1 1 CO2 , sıvı yakıtta % 14 CO2, katı yakıtta % 14 CO2 değerleri normaldir. Baca gazlarında da doğal gazda % 2-3 02, sıvı yakıtta% 3 -4 02 , katı yakıtta %5-6 02 normal değerlerdir. Şekil 3'te sıvı yakıttaki kükürt (S) ve duman gazındaki oksijen (O,) miktarına bağlı olarak çiğlenme noktası verilmiştir. 50 O ı ;ı /!!/ . 1 ---- - =-.·oCf:. _ ____!_ ____ %0, 3 Şekil 3. Sıvı yakıttaki kiikiirt (S) ve duman gazındaki oksijen (02) miktarına göre çiğlenme noktası. Bilindiği gibi motorinde %0,7, kalorifer yakıtında % 2 , ağır fuel-oil (350 saniye No.6)'de %3 kükürt (5) bulunmaktadır. Son zamanlarda BP tarafından çıkarılan max % 1 kükürtlü BP Extra fuel-oil'in fiyatı No.6 ağır fuel-oil'e göre pahalı görünmekle birlikte; çiğlenme noktası 100 °C gibi değerlere düştüğünden, bacaya atılan duman gazlarının ısısından daha fazla istifade etme imkanı (No.6 ağır fueloil yakılan yerlerde alçak sıcaklık korozyonuna maruz kalmaması için hiçbir zaman baca gazı sıcaklığı 200 °Cn altına düşürülmez) vardır. Ayrıca hava kirliliğinin ele azaltıldığı unutulmamalıdır. Şekil 4 yakıtların bünyesindeki kükürt miktarına bağlı nıinumum metal sıcaklıkları verilmiştir. Fuel-oil'deki kükürt'ten dolayı alçak sıcaklık korozyonu tehlikesi dolayısı ile karbonlu çelikten üretilen bir yakma havası ısıtıcısı için 4-5 yıl ömür biçilirken aynı ürün için doğal gazda 20 yıl ömür biçilmektedir. 300 Bitumlü kömür yakma (stoker ile) 280 260 11rr- 130 � 240 llS"C '- c..:> C. .§ Sıvı yakıl 1 10 � � ??O � E EE 93•c � :::, ?00 E \ 90 ·c � 8Z'C 180 Pülverize kömür yakma 160 70 o 2 3 4 5 6 % Kükürt (ağırlık olarak) Şekil 4. Yakıttaki kiikiirt ıııiktarıııa bağlı olarak minum111ıı metal sıcaklıkları. Bilindiği gibi son sınıflandırmada sıcak su kazanları, kazanı terk eden duman gazı sıcaklıklarına göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılmaktadır. Sıcak su kazanları Klasik (standart) kazanlar Düşük sıcaklık kazanlar Yoğuşrnalı (kondensasyon veya üst ısıl değer) kazanlar Kazanı terk eden duman gazı sıcaklığı oc 200 .,. 250 60 .,. 180 30 .,. 60 Tablo 2. Sk aı czaakn lsaur ı n d a kt earzka ne dı e n sdı uc amkal nı k lgaar zı ı . Düşük sıcaklık kazanlarında prensip, kazanı terk edip bacaya giden duman gazlarında yoğuşma olmadan bacadan atılmasıdır. Bu bakımdan baca gazında yoğuşma sıcaklıklarına yakın değerlerde risk almamak için baca ve duman kısımları korozyona dayanıklı paslanmaz çelikten yapılmalı; hatta ısı izolasyonu yapılmalıdır. Ülkemizde düzgün bir enerji politikası olmadığından, 1 O yıl sonranın ne olacağı tam kestirilememektedir. Örneğin kalorifer yakıtına göre daha ucuz bulunan LPG'ye göre yapılan tesisler; bu gün LPG'nin TESiSAT DERGİSİ 111D SAYI 78 HAZİRAN 2002
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=