kullanma ve endüstri suyu sağlanmasına yönelik mastır plan çalışmaları başlatılmış ve 1965 yılında "İstanbul İzmit İçme Kullanma ve Endüstri Suyu Temin Projesi" yayınlanmıştır. 1968 yılında, yapılan çalışmaları daha aktif bir şekilde yürütebilmek için merkezi İstanbul olmak üzere DSİ XIV. Bölge Müdürlüğü kurulmuştur. Daha sonra Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) destek kredisi ile Dünya Sağlık Örgütü (WHO) öncülüğünde kısa adı DAMOC olan bir konsorsiyum tarafından "İstanbul Bölgesi İçmesuyu ve Kanalizasyon Mastır Plan ve Fizibilite Raporu" hazırlanmıştır. 1 971 Yılında biten DAMOCMastır Planı İstanbul için geliştirilecek 11 su kaynağı öngörmüştür. Bunlardan altısı kullanıma açılmış, ikisi jeolojik sorunlar nedeniyle, biri su kalitesinin uygun olmaması, geriye kalan ikisi ise çok küçük oluşları nedeniyle iptal edilmişlerdir. Bu plan gereğince DSİ'ce Terkos gölü tevsi edilerek kapasitesi yılda 60 hm3'den 142 hm3'e çıkarılmıştır. Alibey Barajı inşa edilerek yılda 36 hm3 su temin edilmiştir. Anadolu yakasında Ömerli Barajı yılda 220 hm3 kapasiteli, Büyükçekmece Barajı yılda 100 hm3 kapasiteli ve Sazlıdere Barajı yılda 55 hm3 kapasiteli olarak inşa edilmiştir. İstanbul'un mevcut su kaynakları ve kapasiteleri Tablo 1 'de verilmektedir. Tablo ]. İstanb11/'11n mevc11I su kaynakları ve kapasiteleri. 142 hm3/yıl Terkos Gölü Alibey Barajı ----t-- -- - 36 hm3/yıl B.Çekmece Barajı 100 hm3/yıl Ömerli Barajı 220 hm3/yıl Elmalı Barajı 15 hm3/yıl ... Darlık Barajı 97 hm3/yıl Yeraltı suyu, 44 hm3/yıl tarihi bentler vs. -- -- Sazlıdere Barajı 55 hm3/yıl --ı---- ---· lstranca 1 44 hm3/yıl lstranca il 191 hm3/yıl TOPLAM 944 hm3/yıl - Tablo 2. İstanbııl'un Niif11s Tahminleri ve Su İhtiyacı. Yıl Asya Yakası Avrupa Yakası Toplam Su İhtiyacı Nüfusu Nüfusu Nüfus 1990 2.699.000 4.776.000 7.475.000 650 hm3/yıl 2000 4.075.000 6.035.000 10.110.000 1050 hm3/yıl 2010 5.455.000 7.129.000 12.584.000 1600 hm3/yıl + 2020 6.659.000 8.631 .000 14.683.000 1850 hm3/yıl 2030 7.489.000 8.631 .000 16.120.000 2050 hm3/yıl 2040 7.986.000 8.977.000 16.963.000 2200 hm3/yıl Şimdi de Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü İstanbul şehrinin orta ve uzun vadeli su ihtiyacını karşılamak amacıyla yatırım programına iki büyük projeyi birden alarak tarihindeki dördüncü en büyük yatırımını gerçekleştirmeye başlamıştır. Bunlardan ilki Yeşilçay Projesi, ikincisi de Büyük Melen Projesi'dir. Bu projeler halen yürütülen DSİ yatırımları içerisinde de GAP'dan sonraki en büyük yatırımdır. İstanbul'un yıllara göre su ihtiyacı ve nüfus tahminleri su şebekesi, imar durumu, sosyal yapı dikkate alınarak Tablo 2'de belirtilmektedir. B. Yeşilçay Sistemi İstanbul kentinin uzun vadeli içmesuyu ihtiyacını karşılamak amacıyla geliştirilen Büyük Melen Sistemi'nden önce tamamlanıp devreye girerek kentin su ihtiyacını biran önce karşılayabilmek için İstanbul'a Yeşilçay yöresindeki Göksu ve Çanak Dereleri'nin minimum akımlarını aktaracak Yeşilçay Sistemi planlanmıştır. İlk etapta Göksu ve Çanak dereleri üzerinde yapılan İsaköy ve Sungurlu Regülatörleri ile yılda yaklaşık 145 hm3 su İstanbul İçmesuyu sistemine kazandırılmış olacaktır. Daha sonra her iki dere üzerinde İsaköy ve Sungurlu barajları yapılarak yılda ilave 190 hm3 su alınacak ve kente ulaştırılacak toplam su miktarı yılda 335 hm3 olacaktır. Yeşilçay yöresindeki regülatörler ile toplanacak sular İsaköy'deki pompa istasyonu ve 2560 m uzunluğundaki TESiSAT DERGiSİ 1111111 SAYI 78 HAZİRAN 2002 terfi hattı ile denge bacasına oradan da cazibe ile Darlık ve Kömürlük tünellerini de geçerek yaklaşık 50 km uzunluğunda ve 3 m çapındaki İsale hattı ile Emirli de yapımı tamamlanan arıtma tesisine aktarılacaktır. Böylece, yaklaşık 1,5 milyon ek bir nüfusun içme ve kullanma suyu ihtiyacı sağlanmış olacaktır. Yeşilçay Sistemi'nin iç para ihtiyacı 102,40 milyon ABD Doları ve dış para ihtiyacı 168,55 milyon ABD Doları olmak üzere toplam yatırım tutarı 270,95 milyon ABD Doları olarak öngörülmektedir. Fizibilitesi 1992 yılında DSİ tarafından hazırlanan Yeşilçay Sistemi'nin finansmanı için aynı yıl Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'nce Kuveyt Fonu (KFAED) nezdinde kredi talebi girişiminde bulunulmuş ve talebin Kuveyt Fonu'nca kabulünü müteakip Nisan 1993 yılı içinde Türkiye'ye gelen bir KFAED heyeti projeyi değerlendirerek kredi verilmeye uygun bulunmuştur. 21 Haziran 1993 tarihinde imzalanan kredi anlaşması ile Kuveyt Fonu'ndan, Yeşilçay Sistemi'nin finansman ihtiyacının bir bölümünü karşılamak üzere ilk aşamada 80 milyon ABD Doları kredi temin edilmiştir. Müteakip yıllarda projenin uygulaması paralelinde alınacak ilave kredi ile toplam kredi tutarının 160 milyon ABD Doları'na ulaşması beklenmektedir. Kredinin yıllık faizi % 4,5 ve geri ödeme süresi 7 yılı ödemesiz olmak üzere 20 yıldır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=