YOĞUŞMALI KAZANLARDA VERİMİN %109 OLARAK VERİLMESİ HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİM ■ Prof. Dr. ALPİN KEMAL DAĞSÖZ Değerli lıocamızı rahmetle amyorıız. Bilindiği gibi yoğuşmalı kazanlarda baca gazındaki su buharı yoğuşturularak ısının geri kazanılmasıyla alt ısıl değer üzerinden hesap edilen verim%100'lerin üstüne çı kmaktadır. Ancak yoğuşmalı kazanların verimlerinin bazı ilanlarda görü ldüğü gibi %109 olarak verilmesi, bu kazanların ısıtma sürecinde daima aynı verimle çalışması yanında bütün ısıtma sistemlerine uygun olması yönlerinden yanıltıcı olmaktadır. Bu yönden özellikle mühendislerimizin ve vatandaşlarımızın bilinçlendirilmelerinin gerektiğine inanıyorum. Şu esasları kısaca hatırlatmakta yarar vardır: 1. Doğal gaz yakacaklı kazanlarda en iyi yanma şartlarında yani en iyi CO2 yüzdesinde yoğuşma 56°C'de olmaktadır. Baca gazındaki su buharının tamamının yoğuşması için baca gazının sıcaklığının 56°C altına düşmesi gerekir. 2. ısıtma sürecinde yoğuşma sıcaklığının 56°C'nin altına düşülmediği hallerde kısmi yoğuşma olur. 3. Aslında verim ; t yanma verimi, t kazan verimi, t yararlanma verimi, t senelik yararlanma verimi, t norm yararlanma verimi olarak çeşitli şekillerde tarif edilir. Bazı firmaların broşür ve reklamlarda verdikleri %109 gibi verim değerleri laboratuvar şartlarında verilen ideal verimlerdir. 4. Yürürlükte olan TS 2164 Kalorifer Tesisatı Projelendirme Kurallarına göre radyatörlü ısıtmada 90/70°C üzerinden hesap yapılmaktadır. Yukarıda kısaca özetlediğim hususlar ışığında özellikle ülkemizdeki uygulamalar yönünden aşağıdaki mahzurların ortaya çıkması söz konusudur. 1. Kullanma sıcak su devresi bulunmayan binalarda bu TS 2164'e göre yapılmış kalorifer tesisatlarında sistemin 90/70°C üzerinden çalıştığı gözönüne alınırsa, ısıtma sürecinde belirli dış sıcaklığa kadar kazan çıkış sıcaklığının 56°C'nin üzerinde olması gerekir. Yani İstanbul, Ankara, Bursa, Eskişehir gibi illerimizde dış hesap sıcaklıkları ile ısıtma süreçleri de farklı oldukları için kazan suyu çıkış sıcaklığının 56°C'nin üzerinde olacağı süreler de farklı olacaktır. Bu sürelerde yoğuşma söz konusu olmadığından yoğuşmalı kazanın veriminin, değil% 109'a %100'ün üstüne çıkması mümkün değildir. 2. TS'e 2164'e göre kalorifer tesisatı hesap edilmiş olan ve kullanma sıcak suyu devresi bulunmayan radyatörlü binalarda radyatör sayıları artırılırsa yoğ4şmalı kazan uygun olabilir. Ancak ısı geçişi ile radyatör ısı güçleri hesapları gözönüne alınırsa doğal gaza dönüşüm yapılan ve yoğuşmalı kazan kullan ılan hallerde radyatör sayı veya yüzeylerinin %200-300 arasında büyütülmeleri gerektiği anlaşılır. Bu yönden yapılacak ilaveler bazı hacimlerde uygun olmayabilir ve ekonomiklik de gözönüne alınmalıdır. 3. Bazı broşürlerde verilen şemalara göre yoğuşmalı kazanlarda hem 90/70°C ısıtma yapılması hem de kullanma sıcak suyu eldesi mümkün değildir. 4. Almanya'da 90/70°C sıcaklıklarına uygun alışılagelen standart kazanların seri imalatları kaldırılmış olup, t Düşük sıcaklık kazanları - DSKt Yoğuşmalı kazanlar - YK ön görülmüştür. 5. Yoğuşmalı kazanların; t Döşemeden ve ülkemizde hemen hemen rastlanılmayan duvardan ısıtma sistemleri ile, t Kullanma sıcak suyu devresi de iyi projelendirilmiş, 90/70°C ısıtma sistemlerinde, kullanma sıcak suyunun da projeye uygun harcanması şartıyla kullanılmalarının, Düşük sıcaklık kazanlarının da; t iç içe boru kullanılarak döşemeden ısıtma sistemleri ile t Kullanma sıcak suyu devresi de iyi projelendirilmiş 90/70°C ısıtma sistemlerinde kullanılmalarının ekonomik oldukları bir gerçektir. Ayrıca bu kazanların çevre yani hava kirliliği yönünden faydaları da gözardı edilmemelidir. (Değerli hocamız merhum Prof Dr. Alpin Kemal Dağsöz'ün bu yazısı, DemirDöküm Teknik Dergisi'nden alınmıştır. ) ij!] TESİSAT DERGİSİ 11111 SAYI 77 MAYIS 2002
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=