4. Bazı Şebeke Örnekleri Şekil 1 'de görmüş olduğumuz şebekede giriş noktalarındaki eşit basınca rağmen eşit boru boyları ve eşit kod kabulü ile çıkış noktalarında değişik basınç farklılıkları olacağı muhakkaktır. Küçük çaplı boruda hız yüksek ancak basınç kaybı daha fazla olacaktır. Büyük çaplı boruda ise bir öncekinin tersine bir durum söz konusudur. Yani D.PC>öPB>t.PA olmak üzere bir basınç farkı oluşacaktır. Dolayısıyla böyle bir dağıtımda eşit basınçlı çıkışlar isteniyorsa veya farkların bizim belirlediğimiz proje değerleri nde olması isteniyorsa 100 ve 90 birimlik boruların girişinde uygun basınç düzenleyici kullanılması gerekmektedir. Bu boruların girişlerine konulacak basınç düşürücüler (veya düzenleyiciler) yardımı ile 80 birimlik boru çı kışındaki basınç ile eşdeğer çıkış basınçları sağlanması mümkündür. Dolayısıyla enerji yüklemedeki arzu edilmeyen bir dengesizlik varsa kullanılacak su basınç regülatörleri bu olumsuz etkiyi ortadan ka l dıracak, dengesizlik gideril m iş olacaktır. Bu örneği bir de kodu yani manometrik yükseklikleri farkl ı ancak eşit boru çaplı Şekil 2'deki gibi bir bölge için incelersek; uç birim noktalarındaki basınç düşümünü dikkate aldığı mızda t.Pc>öPb>t.Pa şeklinde bir ilişki sözkonusu olaca ktı r. Hatta diğer boru ve bileşen kayıplarını Şekil 1. 0200 Bilim f1 •P1 • Pl Şekil 2. ihmal ettiğimizi düşünürsek A branşmanı uç birim noktası kodu 30 metredir. Yani A'nın uç birim noktas ında ki suyun basıncı teorik olarak ana borudaki basınca göre 3 atmosfer basıncı kadar düşüktür. A branşmanı ile B ve C'yi de incelersek yine kod farklılıkları nedeniyle ana borudaki basınca göre B'deki çıkış basıncı 5, C'deki ise 7 atmosfer basıncı daha düşük olacaktır. C branşmanında abonenin 4 atmosfer'lik bir basınç kullanımı ön görüldü ise, B'deki abonenin uç birim noktasında 6, A'daki aboneninkinde ise 8 atmosferlik bir basınç olacaktır. Branşman ayrımından önce, yani zonlama öncesi ana boruda ise 11 atmosferlik bir basınç olacaktı r. Buradan şu sonuca varmak istiyorum; teorik olarak bazı paramatreleri ihmal etsek bile, görülen şey A ve B zonlarında gereksiz enerji yüklemesi vardı r. Bu da bir kayıptır ve erişim problemine neden olmaktadır. Bu durum enerji kaybının dışında konutlarımızda suya direkt bağlı olan çamaşır, bulaşık, vb .. makinalarımıza da zarar vermektedirler. Her 1O metre yükseklikte de basıncın 1 kgf/cm2 kadar değiştiği bilindiğine göre, zonlama yapılırke n regülasyonun önemi burada ortaya çı kmaktad ı r. Ülkemiz çoğunlukla dağlık bir bölge. Kentlerimizin de bir çoğu dağlık alanlarda ve oldukça yüksek tepeler ~100 Birim A qı90 Birim B qı8Q BriTı C B 1c TESİSATDERGİSİ ıımı SAY! 77 MAYIS 2002 üzerine kurulmuştur. Avrupa'daki kent yerleşimleri ne göre bizim bu konuda daha problemli bir bölgede olduğumuz söylenebilir. Şekil 2'deki örneği incelemeye bir de şu açıdan bakalım; Branşman öncesi borudaki basıncımızın 6 kgf/cm2 olduğu düşünülürse, A branşmanı çıkışında 3, B branşm a nı ç ıkı ş ında 1 kgf/cm2'lik basıç elde edilebilir. C branşmanı çıkışına ise su u laşmaz. Yani bu hattaki abonelerin beslenmesi mümkün deği l. Böyle bir durumda kullanılacak olan basınç düzenleyiciler -ki bunlar branşmanların girişlerine kullanılacaktır- yardımıyla her 3 branşmanın da eşit basınçlarla beslenmesi mümkün olabilecektir. Çok iyi projelendirilseler bile projelerde kabul edilen parametreler daha sonra mutlaka değişecektir. Bu nedenle su basınç regü latörleri aynı zamanda proje kabullerindeki muhtemel yanlışların tolere edilmesi, yapılaşmanın tahmin edilenden veya belirlenen imar düzeninden farklı olması nedeniyle gelecek olumsuz etkilerin de tolere edilmesine yardımcı olacaktır. Sistem, asl ında kendi kendini kontrol eden bir iç düzeneğe sahip. Yerel yönetimlerin de "olmazsa olmaz" diyerek başvurması gereken cihazlar. Tatlı su, dünyada giderek pahalılaşan ve azalan bir sıvı; temel ihtiyaç maddemiz. Hem tüketiminde hem d ağıtımınd a cömert davranmamalıyız. Basınç düzenleyici valfler (PRV-pressure regulation valve) gelişmiş ülkelerde çok yaygın olarak kulla n ıl m aktadı r. Hem şebekelerde hem de konutlarda mutlaka kullanılan bir tesisat elemanı. Bu valflerin yararlarından şöyle sözedilebil ir: t Yukarıda bahsedilen nedenlerden dolayı enerji tasarrufuna yönelik bir ürün olması, t Projelendirmedeki hataların belli oranda tolere edilmesini mümkün kılması, t Konutlarda eşit ve ihtiyaç duyulan basınç aralıklarında su sağlanması ,
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=