Pompa basma vanası açık ve çek-valfe karşı çalıştırılacaksa motor çalışmadan basma vanası açık olmalıdır. Pompa çalıştırmada olduğu gibi durdurma işlemleri de pompa tipine ve çalıştığı sisteme bağlıdır. Genelde kapalı bir vanaya karşı çalışan pompalarda durdurma sırasında aşağıdaki adımlar takip edilmelidir; t Basma borusundaki ayar vanası kapatılmal ıd ı r. t Motor durdurulmalıdır. t Rulman ve salmastra kutusu soğutma devresi vanası kapatılmalıdır. t Emme borusundaki (eğer takılmış ise) vana kapatılmalıd ır. 4. Santrifüj Pompaların Bakımının Yapılması Pompa tiplerindeki değişiklikler, kapasite aralıkları, tasarım farklılıkları, kullanılan malzemelerden dolayı burada belirtilen bilgiler en sık rastlanan ve kulla nılan pompalara aittir. Bu makalede üzerinde duracağımız bakım olayı, bir pompanın yataklarının yağlanması, salmastra kutularının ayarlarının yapılması gibi bakım türünden ziyade, pompalar üzerinde uygulanabilecek bakım türlerine bir göz atarak en verimli ça lışmayı sağlayacak bakım türünü belirlemektir. literatürde ve imalatçı firmalar tarafından önerilen pompa bakımları günlük, altı aylık ve yıllık bakım şeklindedir. Günlük yapılacak bakım; pompanın çalışma sesindeki değişiklikler, yataklama sıcaklıklarındaki ani yükselmeler ve pompa sızıntılarıdır. Altı aylık yapılacak kontroller; pompa mili ve motor milinin düzgün olup olm ad ı ğı, rulm anlarda hasar meydana gelip ge lmediği gibi bakımlard ır. Bütün bunlar oluşmasından sonra tespiti yapılabilecek arıza tipleridir. Bu tür bakım yöntemlerine "Arıza Sonrası Bakım" ve "Periyodik Bakım" denilmektedir. Günümüzde çeşitli makinaların bakım işlemlerini azaltmak ve üretim faaliyetlerini aksatmamak amacıyla titreşim ölçümlerinden giderek artan bir şekilde yararl anılm aktad ır. Çok sayıda döner ekipmanın bulunduğu işletmelerde, titreşimin izlenmesi ve analizi işletmenin güven l iği ve verimliliği açısından son derece önemlidir. Makinalardan yayılan titreşimler her ne kadar gelişi güzelse de frekans bileşenlerine ayrıldığı nda bize maki nanın imzası olarak tanımlayacağımız grafikleri verir. Ayn ı makina üzerinden periyodik ölçümlerle elde edilecek grafiklerden artmakta olan arızayı işaret eden sapmaları tespit etmek ve arızanın nereden kaynaklandığını belirlemek mümkündür. Her maki na parçasının karakteristik titreşimi vardır. Rulmanlar belli frekansta titreşim yayarlar, balans bozukluğundan ileri gelen titreşimler ise bir başka frekansta kendini gösterir, vb. diğer arızaları gösteren titreşimler de ayni kolaylıkla tan ı mlanabi lir. Makinaların titreşimlerinin periyodik ölçümleri yapılarak titreşim seviyesinin değişim hızından makinanın ne kadar daha süre bakım görmeden çalışabileceği kestirilebilir. Bu şekilde makinaların titreşim spektrumlarından, arızaları oluşmadan önce bildirerek a rızala rın boyutunu küçülten bu yönteme uyarıcı bakım denilmektedir. Bu bakım yönteminin detayına geçmeden önce diğer bakım yöntemlerine kısaca bir göz atalım. 4.1 . Arıza Sonrası Bakım Makinaları arıza oluşuncaya kadar çalıştırıp, arızalandığında tamir yoluna gitmeyi esas alan bu yöntem, bakıma ayıracak kadro ve parası olmayan küçük işletmelerde, çok sayıda yedeği bulunan işletmelerde ve esas olarak henüz işletme planlamasını yapacak teknik düzeye ulaşmamış işletmelerde uygulanan yöntemdir. Bu bakım yöntemi işletmelere uzun bir süreden beri hakim olmuş bakımcılığın en ilkel yöntemidir. İkinci sınıf işletme için önemi az olan ekipmanın bozulduktan sonra tamir edilmesi felsefesine dayanır. Bu bakım yönteminin masrafı; önceden planlanmadığı, makinaya zarar verdiği ve fazla zaman aldığından oldukça yüksektir. Bu yöntemde bakım ekibinin fonksiyonu, arızalar ortaya çıktıkça onları gidermektir. Bu da bakımın ve bakım bölümünün makine arızaları tarafından kontrol edildiği anlamına gelmektedir. TESiSATDERGİSİ IIIIil SAYI 77 MAYIS 2002 Arıza sonrası bakım yönteminin en büyük zarar kaynağı ikincil arızalardı r. Bu yöntemle çalışan işletmelerde ufak bir rulman yüzünden bir motor yanabilir. Ayrıca arızanın ne zaman meydana geleceği bilinmediğinden gerçek bir faaliyet planlaması yapmak mümkün olmaz. 4.2. Koruyucu (Periyodik) Bakım Koruyucu bakım, makinaların makina imalatçısı tarafından önerilen ve gerekirse çalışma şartlarına göre ayarlanan periyotlarda durdurulup bakımının yapılması işlemidir. Günümüzde ortalama bir zamandan sonra benzer makinaları n çoğunun tahmin edilebilecek hataları sergilediği bilinmektedir. Bu durumda koruyucu bakımın rolü istatistiki olarak olması beklenen arızalar olmadan önce p l anlanır ve bakımı yapılır. Hiçbir arızası olmayan makinanın durdurulması üretimi bir süre aksatacaksa da üretim sürerken doğacak ve ikincil arızalara sebep olabilecek arızaların önüne geçilmiş olacaktır. Koruyucu bakım; yağ ve filtre değiştirme, periyodik temizlik ve bakım gibi işlemleri içerir. Bakım işlemi makinaların çalışma süreleri, üretilen parçaların sayıları vb. zaman esasları üzerinden planlanmalıdır[8]. Koruyucu bakım, arıza sonrası bakıma kıyasla daha gelişmiş bir korumadır. Fakat aşırı duruş zamanı oluşturması ve arızalı parçalar ile beraber durumu iyi olan parça ların da gereksiz yere değiştiri lmesi sebebiyle yüksek harcamalara sebep olur[9]. 4.3. Uyarıcı Bakım Çalışma süresinde makinaların arıza durumunu tanımlama esasına dayanan bir yöntemdir. Bu yöntem makinaların a rızal a nmadan önce makina parçalarının bazı uyarı tipleri vermesi gerçeğine dayanır[9]. Bu uyarı tiplerini algılayabilmek amacıyla makinaların performansının izlenmesi için sürekli veya periyodik ölçümlerin yapılması gerekir. Makinaların çalışma şartlarını izlerken çok değişik parametrelerden yararlanılır. Bu parametreler titreşim analizi, yağ analizi, aşınma analizi ve sıcaklık ölçümüdür.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=