Deprem ve Boru Ülkemiz, yakından bildiğiniz, hatta birçoğumuzun yak ı dan yaşadığım ız üzer r e dep n em kuşağ ı ndadı r. Deprem herşeyi tahrip ettiği gibi bo ru hatlarım ızı da kullanı lamaz hale getirmektedir. Yer har ketlerinde, borular tiplerin e e göre ya kı rı lmak lant ı fitingleri n dt ae ny açdıka m b a ağ k tad ı r. Toprağı n tekrar kazı rak boruların ç ı karı lma l s aı , onar ı lması yeni hatları şenmesinden pahal ı ğundan, yani astar o n ld dö u ı yüzünü geçtiğinden mümk dir. Olay ı kavramak üi çni ndbeağsi li t bir misal verebili riz: Cam bardağ ı nı sı ktığı nızda çok iyi direnç gösterir ama plastik Deprem enkazından çıkan metal boru. bardak ise aynı kuweti gör- meden yamulur. Ancak plastik bardağa çekiç ile vurulduğunda bir ş mazken cam ba rdak ise yere düştüğünde bile kırılı r. Çelik (DuctileeFyoontl ) bo rularda yer hareketlerinin vermiş olduğu anl ı k enerji seviyesine göre kır ı labilmektedirler. Ayn ı zamanda çelik borular yaygı n olarak isale hatları nda muflu (contalı , kaynaksız bi rleştirme) sistem ile kullanı lmaktadı r. Depreme maruz kalan hatlar k ı rı lmadan önce bu noktalardan çı kmakta veya eksenleri kaydı ğından s ızdırmazlı k özelliğini kaybetmektedirler. Şehir isale hatları ndaki su kayı pları oran ı nın yüksek olması nı n hatta o/oS0'lere varması nı n bir sebebi de budur. Plastik borular ı n depremden sonra sağlam olarak kaldı kları tespit edilmiştir. Duvarla r kı rı lsa, çökse dahi boruya gelen enerji esneme suretiye absorbe edilmektedi r. Depremde oluşan titreşim plastik borulara zarar vermemektedir. Plastiklerin uzama özellikleri vardır. Laboratuvar ortam ı nda yapı lan çekme testlerinde minimum %600 uzayabilmektedir. Hızlar burada çok düşük olup 5 mm/dk mertebelerindedir. Heyelan bölgelerinde de borular böyle bi r çekme kuvvetine maruz kalmaktadı r. Ülkemizde heyelan bölgelerinden küçümsenemeyecek sayı da vard ı r. Buralarda bile çok sayı da yerleşim alanları mız vardır. Bazı yerlerde yerleşim olmasa bile göl ve dere kena rındaki, dağ yamaçları ndaki isale hatları heyelana maruz kalmaktad ı r. Bu bölgelere en büyük ö rnek, Büyükçekmece, Gürpınar, Yakuplu / İstanbul belediyeleridir. Heyelandan dolay ı binalar hergün binalar biraz daha kayarak denize yaklaşmaktad ı r. İSKİ, Büyükçekmece Gölü heyelan bölgesindeki isale hatlarında polietilen haricindeki bir borudan verim al ı namamıştı r. Diğerleri ya k ırılmış ya da bağlantı noktalarından çı kmıştır. Bu yazıda değinemediğimiz birçok önemli özelliğe bir son raki yazı mızda devam etmeye çalışacağız; Avrupada pazar ı ndaki büyüme trendi ile ilgili grafikler sunacağız. Yeni renklerimizde buluşmak üze re, sağlı klı ve krizsiz günler dileğiyle . . . Referanslar • Modern Plastic Janson, Lars-Eric, Plastics Pipes for Water Supply and Seıvage Disposal ifil TESİSATDERGİSİ ııııı SAYI 75 MART 2002 �wateı
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=