tarafından sübvanse edilerek desteklenmesi kaçınılmazdır. Son 30 yıllık deneyimler, Türki ye'de dar gelirli kitlenin konut sorununun devleteli yle 'yasal y ollar' dan çözüm lenemediğini göstermektedir. Bunun doğal sonucu isetüm gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi 'informal sektör' ve ya 'yasa dışı' yollarla üretilen kaçak yapılar ve gecekonduların meşrulaştırılmasıdır. Devlet yasal yollarla kontrolü altında konut y apımını özendirecek düzenlemeler getirme yerine, konuyu kendi haline bırakmıştır. Neticede fevkalade önemli bir gelirden mahrum kaldığı gibi, çarpık kentleşme yolunu açmıştır. (Slayt 1 1) 1. Son yıllarda biri bitmeden diğeri orta ya çıkan krizlerin yaşandığı dönemlerde oluşan bütçe açıkları sebebi yle Devlet, hastane, hapishane, karakol, idari ve sos yal kamu binası, kamu ya ait sosyal tesisler, askerve memur lojmanları gibi kamu yapılarının yeniden projelendirilmesini durdurmuş ve hatta başlamış projelere ödenek a yırmayarak inşaatları yavaşlatmış ve hatta birçoğunu tamamen durdurmuştur. Müteahhitlere olan ödemelerinin aksatılması müteahhitleri zor durumda bırakmış, şantiy e lerin kapanmasına sebebi yet vermiştir. Orta ya çıkan ödeme aksaklıkları, zincirleme olarak müteahhiti, malzeme satıcısını ve üreticisini ve hammadde temin eden müesseseleri çok zor durumda bırakmaktadır. 2. Sebest pi yasa koşullarının hakim olduğu ABD'de Kanada'da, Japon ya'da, Almanya'da ve birçok AB ülkesinde olduğu gibi Devlet, konut sahibi olan vergi mükelleflerinin, konut edinirken ödedikleri ipotekli kredi faizlerini, gelir vergisi beyannamelerinde göstererek, faizin tamamını ve y a bir kısmını gelir ver gilerinden indirmelerine izin vermemiştir, 3. Gelişmiş toplumu amaçlayan ve konut üretimini destekle y en tüm AB ülkele rinde ve batı dün yasında olduğu gibi, y eni konut sahibi olanların konutlarına belirli bir süre örneğin, 5-1 O yıl emlak vergisi muafi yeti uygulamamıştır. Bunu y apmadığı gibi, Devlet'in bütçe açıkla rını karşılamak amacı yla yeni vergi ihti yacı doğduğunda, ilk aklına gelen şey, ek ka y nak olarak konutları tekrar ver gilendirmek, çifte emlak vergisi almak olmuştur. 4. Enflas yon tek hanelere düşürülerek batıda olduğu gibi, finans sektörünün 25 y ıl vadeli ve düşük faizli konut kredisi (ipotekli kredi) vermesi teşvik edileme miş, bire ylerin kolayca ev sahibi olmaları sağlanamamıştır. 5. İnşaat malzemelerini lüks madde kabul ederek gelişmiş ülkelere nisbeten oldukça yüksek KDV oranları uy gu lanmış ve dola yısıyla konut maliyetlerin düşürülmesine yardımcı olunmamıştır. 6. Ülkemizde geleneksel yöntemlerle yapılan konutlardaki işçilik payının ucuzluk avantajı, SSK primlerinin, ödenen ücrete nisbetle aşırı yükselmesi nedeni yle ülkemiz için bir avantaj olmaktan çıkmıştır. Hatta, konut y apım cıları, bu sektörde kontrolü güç olan Slayt il. DEVLETİN KONUT ÜRETİMİNİ TEŞVİKİ: • KAı\IU BİNALARI ÜRETİMİ • FAİZLERİNİN GELİR VERGİSİNDEN DÜŞÜLl'vlESİ • GEÇİCİ Eivil,AK VERGİSİ İSTİSNASI • DÜŞÜK ENFLASYON • KDV ORANLARINDA İNDİRİıvI • SSK PRİMLERİNDE İNDİRİl\A TESİSATDERGİSİ ıııımll SAYI 75 MART 2002 emek kullanımını kay ıt dışına çıkar makla karşı karşı ya bırakılmıştır. Aynı zamanda, taşeronlar tarafından inşaatta çalıştırılan işçilerin SSK primlerinin ödeme sorumluluğu işverene y üklene rek, bir gün çalışan taşeron işçisinden bile en az bir aylık prim tahsili yoluna gidilmiştir. Konut Maliyeti Konut mali yeti, konut edinmede üzerinde durulması gereken önemli bir etkendir. Talep içinde ağırlığı, ortave dar gelirli gruplar teşkil ettiğine göre, bunların alım gücü de sınırlıdır. Dolayısıyla mali yet, talebin gelişmesinde önemli bir faktör olmuştur. Mali yette etkin olan başlıca hususlar şunlardır: 1 . ARSA: Arsan ı n konut mali yeti içerisinde %35-40 arasında ihmal edileme yecek kadar büyük bir payı vardır. Arsa yeniden üretilemeyen, dola yısıyla çoğalmak yerine zaman içerisinde azalarak tükenmek özelliğini taşı yan önemli bir yapı bileşenidir. Arsa üretimi konusunda Devlet, 1 969 tarihinde 1164 sa yılı Arsa Ofisi Kanunu ve daha sonra 1 984 yılında Toplu Konut Kanunu başta olmak üzere bazı kanunlar çıkarmış olmakla birlikte ga yretleri yeterli olmamıştır. Bu durumda, arsa sorunu ekonomi kuralları içerisinde pahalı olarak çözülmüş, dola yısıyla konut üretimini olumsuz etkilemiş ve ya konut edinme özgürlüğünün yasal olmayan bir biçimde, bir hak olarak kullanılması sonucunda gecekondu tipi yapı lar orta ya çıkmıştır. Yapı Teknolojileri: Konut üretiminde uygulanan yapı teknolojileri ve dolayısı yla inşaatın başlama/bitirilme zaman aralığı inşaatın mali y etini doğru dan ve önemli oranda etkilemektedir. Ülkemizde genel ve yaygın olarak yoğun işçiliğe da yalı geleneksel yapı üretim teknolojileri kullanılmaktadır. İnşaatın başlaması ile bitirilmesi arasındaki zaman, y apılan incelemelere göre orta lamada 700 gündür. Konut üretiminde 2600 günü aşan bitirme zamanı ile bile karşılaşılmaktadır. (Slayt 12)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=