'� 'j�ll� CAL INFORMATION '-- - � - ------------------- 5. Esneklik ve Mukavemeti FKS borularda üretildikleri hammaddenin elastisitesi çok yüksektir. B u nedenle FKS borular, darbeleri absorbe etme özelliği ve esnekliği sayesinde zemin hareketlerinden kesinlikle etkilenmezler. Toprak altına döşenen boru sistemleri, çalıştıkları süre içerisinde farklı ve değişken yüklere, darbelere maruz kalmaktadır. Zaman içerisinde gelişen teknolojiye paralel artan trafik yükleri ile ülkemizin coğrafi konumu gereği meydana gelen depremler nedeniyle klasik malzemelerle döşenmiş boru hatları çok kısa sürede yıpranmaktadır. Özellikle sert malzemeden yapılan borular, üzerine gelen yükleri tabanda tek noktadan karşılamak durumundadırlar. Bu tür borular, üzerine gelen ani yükler karşısında karşılıklı iki nokta arasında sıkıştırıldıkları ve esneme kabiliyeti de olmadığı için çok kolay kırılabilmektedirler. Bu nedenlerden dolayı klasik boru sistemlerinde en çok görülen hasarlar; çatlama, çökme, kırılma, bitki kökleri ile mantar kaplaması şeklinde olmaktadır. FKS borular, esnek yapıları nedeniyle üzerlerine gelen tüm yükleri boru çevresine homojen şekilde dağıtarak, karşılıklı iki nokta arasında sıkışmaya engel olurlar. Bu tür ani yüklere maruz kalan FKS borular üst noktadan içeri doğru esneyerek gelen yükü boru tabanı ve yanlarına dağıtarak paylaşır. Bu şekilde darbe emici bir yastık şeklinde çalışan FKS borular, üzerlerindeki ani yük kalkınca tekrar esneyerek eski konumlarına gelirler. Öte yandan FKS boruların bir diğer özelliği, boyca uzama katsayılarının da diğer klasik borulardan büyük oluşudur. Özellikle dış profilli FKS borular normal boylarının dört katına kadar kopmadan uzama özelliğine sahiptirler. Bu özelliğinden dolayı heyelan halinde dahi sistemin sorunsuz çalışmasına imkan verirler. FKS borular her türlü darbe, yük ve zemin hareketlerine karşı yüksek mukavemet gösterirler. FKS borular geniş emniyet katsayıları ve risk faktörleri göz önüne alınarak Tablo 1. Annenia / Kolombia Boru malzemesi Asbest Test edilen boru hattı (m.) 221.957 Tespit edilen hasar oranı %71.70 km. oluşan hasar sayısı 1.43 Tablo 2. Kabe / Japonya 1995 Boru Malzemesi Çelik Test edilen boru hattı (m.) 21.338 m. Tespit edilen hasar sayısı 25.821 ad. km. oluşan hasar sayısı 1,21 ad. TESİSATDERGİSİ ırmıı SAY! 73 OCAK 2002 tasarlandıkları için, ileriki yıllarda teknolojik gelişmelere paralel maruz kalacakları ağır yükler karşısında dahi mukavemet değerlerini muhafaza ederek, çok uzun yıllar sorunsuz hizmet verirler . HDPE boruları klasik malzemelerden üretilmiş borularla kıyasladığımızda, özellikle zemin hareketlerine olan mukavemetlerini gösterir bir örnek olarak 1995 yılı Kobe/Japonya ve 1999 yılı Armenia/Kolombiya depremlerinde oluşan hasar tespit sonuçlarına bakmamız gerekmektedir. (Tablo 1 ve 2) Görüldüğü gibi oluşan depremlerde HDPE borularda hiç hasar oluşmadığı gibi, bu bölgelerde yeni hatların tamamı HDPE olarak yapılmaktadır. Ülkemizin de yoğun bir deprem kuşağı üzerinde bulunduğu göz önüne alındığında, çok büyük maliyetlerle yapılan altyapı sistemlerinde HDPE borunun bizim için de vazgeçilmez bir ürün olduğu kabul edilmelidir. Çelik Pik döküm HDPE 3.810 1.030 115.182 %0.70 0.03 %0.00 0.82 1.29 o Pik Döküm HDPE 12.204 m. 1.458 m. 630 ad. o 52ad. o
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=