tamamen objektif olamaz. Her özelliğe net bir puan verilemez. Değerlendirme belirli ölçüde sübjektif olacaktır. Dolayısıyla örnek tablodaki değerlendirmeler de belirli ölçülerde sübjektif olarak algılanabilir. Söz konusu puanlar uygulamaya, projeciye ve mal sahibinin isteklerine göre farklılıklar arz edebilir. Tabloların ilk sütununda karşılaştırma kriterleri bulunur. Yukarıda ilgili bölümde söz konusu edilen ve proje için önemli olan kriterler burada alt alta sıralanır. İkinci sütunda ise bu kriterlerin önem puanları bulunmaktadır. Her kriter bir puanla değerlendirilir. Kriterlerin önem puanı her proje için değişiktir. Söz konusu projede, söz konusu kriterin önemi mal sahibiyle birlikte kararlaştırılmalı ve puanlandırılmalıdır. Daha sonraki sütunlarda alternatif sistemler, bunların değerlendirilmesi ve puanları yer alır. Herhangi bir kriter açısından, alternatif sistemler bu alanlarda değerlendirilir. Bu teknik değerlendirmeyi projeci mühendis yapmalıdır. Bu değerlendirme özet bir biçimde yazılı ve açıklamalı olabilir; çok kısa notlar biçiminde (kötü, orta, iyi.... veya az, orta, çok.... gibi); harfler biçiminde (A, B, C, ...) veya sayısal biçimde (1, 2, 3, .... veya 10,20,30, ... ) olabilir. Puanla değerlendirme sisteminde, bir alternatif sistemin toplam puanını bulmak için; her kriterin önem puanı ile bu kriter için bu sisteme verilen not çarpılır ve bunların hepsi toplanır. Niteliksel tablolarda ise bir puanlama sistemi yoktur. Tablo yapısı yine aynıdır. Sadece puan verilmez ve sistemlerin söz konusu kriter konusundaki durumu tanımlanır. Seçim bu toplu karşılaştırmaya dayanarak kişisel yargı ile yapılır. 6. Sistem Karşılaştırma Tabloları Bu kısımda pratikte geniş ölçüde kullanılan temel klima sistemleri, yukarıdaki esaslar çerçevesinde birbirleriyle karşılaştırılmışlardır. Burada daha önemli olan karşılaştırma kriterleridir. Karşılaştırma kriterleri mümkün olduğu kadar kapsamlı ve detaylı bir biçimde hazırlanmıştır. Buna karşılık çeşitli sistemler için yapılan değerlendirmeler sonuçta belirli ölçüde bizim bakış açımızı yansıtmaktadır ve sübjektif olarak kabul edilebilir. Bu örnek tablolardan yarar- • ! .... p lanarak kendi karşılaştırma tablolarını hazırlayanlar keneli önceliklerine göre, sistemleri buradakinden farklı değerlendirebilirler. Sonuçta verilmeye çalışılan değerlendirmeler değil yöntemdir. Bu tablolarda 8 farklı klima sistemi, 63 ayrı kriter açısından karşılaştınimıştır. Tablolar arka arkaya birbirini takip edecek biçimde verilmiştir. 1 . Klimada sistem seçimi başlığı altında, çok kullanılan sekiz sistemi değerlendireceğiz. 2. Burada amaç: a. Tesisat mühendislerinin klima bilgilerinin artırılması, b.Değerlendirme için önceliklerin daha kolay belirlenmesi, c. Konuyu tartışmaya açıp, eleştirileri değerlendirerek daha fazla geliştirmektir. 3. Hiçbir sistem avantajların tamamını sağlayamaz. a. Mal sahibinin beklentileri ve olanakları, b. Binanın kullanım amacı ve şekli, c. Bina ölçeği: Binanın kullanım alanı, yatay ve düşey büyüklüğü, d. Bölgenin iklim koşulları dikkate alınarak en uygun sistem seçilmelidir. Sistemler değerlendirilirken iyi - kötü ya da siyah - beyaz olarak bakılmamalı, iyilerin içinde en uygununun araştırıldığı bilinmelidir. Çünkü her sistemin ideal olarak kullanılabileceği yapılar vardır. 4. Kriterler de gruplanarak sunulmaktadır (performans, işletme maliyeti, planlama ve montaj, servis - bakım onarım ve işletme, emniyet ve riskler (sağlık vb.), mimari, Maliyet). 5. Kriterin önemi bölümü; beklentileri ve önerileri karşılaşılabilecek sorunları kapsamaktadır. 6. Sistemlerin karşılaştırılması her kriter için ayrı ayrı yapılmıştır. Ancak her kriter aynı derecede önemli değildir ve yatırımcıların beklentisine göre de değişir. Bu anlamda proje bazında her kritere bir bir önem puanı verilerek (kriterlerin önem puanlarının toplamı 100 veya 1000 alınabilir), her sistemin aldığı toplam puan değerlendirmeye esas alınabilir. 7. Yatırımcı için maliyet değerlendirmesi yapılırken: a. Mal sahibinin beklentilerini karşılayamayan, bina tipine ve imkanlarına uygun olmayan sistemler elenip, TESİSATDERGİSİ .. SAYI 72 ARALIK 2001 b. Son kriter olarak verilen "Ömür Boyu Toplam Maliyet" en önemli kriter olarak dikkate alınabilir. 8. Klimada sistem seçimi (sistem karşılaştırma tablosu) iş merkezleri için hazırlanmıştır. Çarşı, konut, otel, hastane ve özel yapılar için de bazı değişiklikler ve ilaveler yapılarak kullanılabilir. 9. Enerji maliyetleri hesaplanırken, genellikle güncel yakıt ve elektrik fiyatları kullanılır. a. lsı geri kazanımlı, enerjiyi daha az tüketen, yüksek verimli sistemler olabildiğince tercih edilmeli ve ısı geri kazanımından yararlanılmalıdır. b. Gelecekte enerji maliyetlerinin artabileceği dikkate alınarak, tahmini bir düzeltme faktörü kullanılmalıdır. c. Ancak enerji maliyetlerinin gelecekte beklenenden de çok daha fazla artabileceği olasılığı da dikkate alınmalıdır. d. Enerjiyi doğru kullanmak, bir mühendislik etiğidir. 10. Sistem seçimi yapılırken aşağıdaki konular belirlenmelidir: t Üfleme havası sıcaklığı, t Yaşanılan hacim içerisindeki hava hareketleri, t Hava kanallarındaki hızlar, t Menfez yerleşimi ve tipleri, t Klima santrallerinin kapasite büyüklükleri, t Hava kanallarının yükseklikleri (borular ve kablo kanalları vs. ile kesişme noktaları da dikkate alınarak). Asma tavan içindeki cihaz yükseklikleri (tavan tipi F/C, VAV kutuları, tavan tipi split cihaz vb. varsa). t Mekanik hacimlerin toplam alan ve hacimleri, t İç hava proje şartları, 1 1. Mal sahipleri büyük bedeller ödeyerek binalar yaptırıyorlar. Harcamaların nereye ve nasıl yapılacağı proje yapılırken belirlenmektedir. Mal sahiplerinin daha kaliteli projeye, daha fazla ödemesi; yatırımı daha ekonomik kılacak ve beklentilerinden daha iyisi gerçekleşecektir. 12. Kiracıların, kira bedeli kadar binanın aylık harcamalarına da dikkat ettikleri unutulmamalıdır. Bu nedenle seçilen sistemin işletme ve bakını masraflarının en az olması ve esnek kullanım imkanı çok önemlidir. 13. Verimlilik, kalite, kapasite ve performans kavramlarının güncel olması çok önemlidir. Çünkü herşey sürekli değişmekte ve gelişmektedir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=