Giriş tEolepklutmriksael nveerjkisüiltüurleulslyaarın ekonomik, şayışlarının en vöen ezma ml i aent kı ne nein, hi ey ri thüi zr ml ü eütr ea rtai mc ıi dn ı tr .eMm eol i ed leerkn t rs iakn aeyni evrej i sei kgoünnoümmi nüi zn dtee me en l i foa lzal na kö un l el amn lı li a en neenrjei sr ji di bi r i. ç iEml ei kvter i kg eel enceerğj i isni nei nn aerntea nr j i ötnüekme ti ,i me ni n di yei k bi i çp iamydı neı nt oypı llal amr içindeki değişmesinden görülebilir. Bu p20ay001 9y2ıl0ın'ddea %ya7kliaken 1 970'de %25 ve şık %50 olmuştur.ısı esannearyjiis,i, asyudeınnleartjmisai ,giiblei tbi irincil enerjiler şim gibi temel gereksinimlerin karş rudan kullanılamamaıslıannamraağsımndean edloeğk tnrıilka ebni l ei rr. j iBs iöbyul ea ül asntlüa nr dl üakdl eorğer us da ah ni pkou ll laan bceukemn ei kr jtianrdeayvaez ı kiş ke i ydaorğaamdaaz ydo uk r du emndea bulunur. İnsanlık için yaşamsal öneme haiz olan elektrik enerjisini başlıca şu nedenlerle t1a.sEalrerkutfrl ui k ek un el l arjni smi nai ke l dz oe reutnmdeadyeı zk: u l l a n dl aırğı nı md aı nz kböimr iünrc, ipl e ternoel vr jei dkoağya nl ga akz 2. S gk a ö id n t e ü t r r e a y k l ö l en t r ü d in k e e y en a m tk p e i ı l m e kt m ı e e e d k k ir t o . e lo d j ir ik . Ö de rn n e g ğ ey in i ea çl eı ğkat r çi kı keanne rgj iaszi sl aarn(t rCa lOl e2r d,eNüOr ext i l)i rskeer na etkisini artırmakta enerji dönüşümü e r i s n n i n a s v ı n e d r i a m l ö e r r n i n e i ğ n in d ü b şuü hk aorl mt üarsbı ni ndlaen dn oe hl ai ryl eı ırsi ,ı da çeınğiaz l eç rı ki mı s ıat kı pt ad ovğeabnuı n ı sdı edna gesini bozabilmektedir. Bu açıklamalar ışığında elektrik enerjisini töanseamrriuaflnulakullanma zorunluluğunun ş dan sonra ıtlüır.mÖdzeülnlikylaed1a970'Ii yıllary ç e ık n m i b ı ir tasarruf bilinci ortaya ş ve bu alanda en etkili vhee r ç ial ebrul ek möendl eemvl ee r iy eanl ai nl i kl atre, olduğu gibi gelişmiş ülkeler olmuştur. Elektrik enerjisinin t ç a a s lı arruf edilmesine yönelik ş rin msaanlaary, ihakleunrubluu ülkele- şlar ına ·m wo ö u l n u e s m a l l i e p k o a r n a o s m a l i y t e a s v a e r r u çe f v s r a e ğ l k a o r k r u e n n , Ö m a r n s ı e n ğ a i n d a A l k m a a t k n ı y d a a ' d b a u l u u y n g m u a l a k m ta a d y ı r a . syoöknu- ltaenm hi ı zv ea yyaür kı si el ek evneerri jmi tl ia sma ror ut of ur kbui rl l aenleı lkmtraiksı mi l eoetonreurnjidtaasyaarrkulfayöntemi şık %40 ey ön netrej imtl ears at rürmu f um os at oğ rl al amr ı na kot/oa3 0v'eu nbd ua ke ul el lkatnr iı kl ml i atkathardi kı r . tAü kl me at inmyian' ni nı nytaokpl al a m şık ç1 3ı k3aTnW hb i or l dyu ığl luı kk aebl uel ketdr ii lki r s ee noer tr aj iysai tasarrufu; 133 TWh * 0,3 * 0,4 = 15.96 TWh, feiyleakttı r0ik. 1e5nDeMrj i sai nl ıinnı rAsalm; anya için b i r i m p1 a5r.9as6aTl Wtasha*rr0uf,1s5ağDlaMnır=. 2,4 milyar DM l kB a a u n z d ta a ı n ğ s ç ı a n l r a d r r u a f s a ü y ğ l ö k la n e y t m e a m c iz a l i e ğ n r ı i b a T u ç ü ı k k r o k tı i r n y . u e d 'd a e b u ü y y g ü u k Gt r iükneünme ür jzi sdi ne i nb iyr aükl lka eşınki no / o 9ü r0e' ıt tei ğl ei ketlrei kkl i tbai rhtrai khl emridnei l et übkue toi lrma neı kntyeadki rl a. İ y i m s e r şık 2/3'ü santrifüj ya da akı ş al eçrı dd ea nk du el l ğa enrı llemnadki rt ai l s d d ai ı ğ ğ r l . a i n y D d a e u n r d p u ü o m z m e b p n u a t u a y s g a u rr l u a f m u a p l a o r t ı a n n d s a i y e c l i i d o d l i d u b ğ i r u e g n ö e r r ü j i lebi l ir. Enerji Tasarruf Yöntemleri 1. Devir hızı ayarı ile enerji tasarrufu, 2. eneYrüjiksteaskavrreurfium, li motor kullanılması ile i3le. Teenpekrijni tgaüsçargruefrueksiniminin azaltılması DEVİR Grafik 1. o, z in <( a:ı DEVİR Grafik 2. TESİSATDERGİSİ 1111'11 SAYI 72 ARALIK 2001 1. Devir Hızını Ayarlamak Suretiyle Enerji Tasarrufu: Akış tahrik sistemlerinde çoğu zaman debi ve basınç gibi çıkış büyüklüklerinin değiş l e r d e ,k ebnu oalmmaaçslıa i satkeışnki ra. nKı nl a saikkt ıyğöı nkteesmi d i değiştiren veya sınırlayan elemanlardan yararlanılır. Akış d la ö rd n a ü gücün bir k ı ıks mı s ı ıt lsaüyratnü nbmueei ll ee mı saı yna şürvesistem verimi düşer. Bu şekilde yapılan akış nh ıı rzkı ef rne ngapzepdeadklı o a n l n ı ı n t k a r u o l s l l a o ü n n n a u ü r n , a ak a r k a a a y b d a a a r l r a k m b u a a ll s y a ıp a b b e o nzetebiliriz. Böylece enerjinin bir kısmı ş d o naa n ı mh adr ac agnermekaskizl ayerkeayl ımp raazn maı y r ı c a ş olur. Akış tahriklerinde çoğunlukla sincap kmaafket saldi ı ra. sNeonrkmr aol dn e mb uo tmoor tl ao rr l akr uç ol l ak nk eı l z şebekeye doğrudan bağlanır ve yaklaşık olarak sabit hızda çalıştırılır. Ancak güç elektroniğindeki hızlı gelişmeler, bu emno tboür l ya rüı nk hgı üz çl al reı rneı ekna kdüaçr ü ak ygaürçl laemr daeynı olanaklaştırmıştır. Bu motorların hız ayarı için geliştirilen kontrolörlerin en önemlisi ara devreli frekans dönüştürücüler olup tek veya üç fazlı bir şebekeden beslendiği toal ak rdai rkd ea ygaer lnal inğai bvi lee nf r eükça nf as ız l bı agsearmi l i amk lseı zr ümroe tt oi r lrel ar .r dBau ssüa ryeekdl ei bs iirn ch aı zpakyaafreı sslöi az skeonnk ur os nu olur. Sürekli bir hız ayarı ile akış kontrolünü ydaapkimbaakğ, ıhnıtzıl,arblaasaınççı k, ldaen abbi vi l ier. g ü ç arasın * Akışkan debisi motor hızı ile doğru orantı lıdır. (Grafik 1) * o D ra in nt a ı m lıd i ı k r. basınç hızın karesi ile (Grafik 2) * Giriş gücü hızın kübü ile orantılıdır. (Grafik 3) g a B z ü ö a ç y l l t d e ıl c e ır e s %, a , e 5 y ğ 1 a e 'e r r a d m tı ü l oantobrahsııznıç%o/o2604'eo,r agenrı nedkal i şer. o, ::ı (!) Grafik 3.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=