Tesisat Dergisi 70. Sayı (Ekim 2001)

4. Soğutma Sistemi Sınıflandırması Soğutma sistemi soğutucu akışkanın ısı dağıtım biçimine göre öncelikle direkt soğutmalı ve dolaylı soğutmalı (sekonder devreli) olarak ikiye ayrılır. Direkt sistemde ısı geçişinin olduğu evaporatör veya kondenser (değişken soğutucu akışkan debili sistemlerde olduğu gibi) doğrudan soğutulacak havayla (veya ortamla) temas halindedir. DX serpantinli klima santralları ve paket tipi soğutma sistemleri de bu gruptadır. En tehlikeli durum budur. Dolaylı sistemde ise, soğutucu akışkan bir kapalı devrede su veya salamura gibi tehlikesiz bir sekonder akışkanı soğutur. Bu sekonder akışkan havayı veya ortamı soğutur. Dolaylı sistemler daha az tehlike potansiyeli taşır. Bu sistemler de kendi içlerinde açık sekonder devreli veya kapalı sekonder devreli olarak ayrılabilir. Doğal olarak en emniyetli sistemler kapalı sekonder devreli sistemlerdir. Buna örnek olarak fan coil sistemleri verilebilir. Burada birinci devre ehiller içindedir. Chillerde elde edilen soğuk su kapalı sekonder devrede bulunan fan coil cihazlarında ortam havasını soğutur. Soğutma sistemleri tehlike sınıfına göre; 1. Yüksek Risk Taşıyan Sistemler, 2. Düşük Risk Taşıyan Sistemler ol mak üzere ikiye ayrılır. Direkt sistemler (örneğin değişken debili soğutucu akışkan sistemler) ve açık devreli dolaylı (sekonder devreli) sistemler yüksek olasılıklı sistemler grubundadır. Kapalı sekonder devreli dolaylı sistemler (örneğin fan coil sistemleri) ise düşük olasılıklı sistemler grubunda yer alır. 5. Sotucu Akışkan Kullanımındaki Sınırlamalar ve Kurallar Soğutucu akışkan devrelerindeki akışkanın dışarı sızması veya kaçağı çok çeşitli yollarla gerçekleşebilir. Bunları; a) Bağlantı noktalarındaki gevşeme, b) Çeşitli elemanlardaki ve borulardaki çatlama, kırılma ve bozulmalar, c) Soğutucu akışkan taşınırken veya doldurulurken olan kayıplar, d) Kazalar olarak gruplamak mümkündür. Kaçak miktarı veya ihti mali aynı zamanda akışkan cinsine, uygulanan tesisata, işçilik kalitesine, bakı m ve servisin yeterliliğine bağlıdır. Kapalı devre soğutma sistemlerinin doğru ve sağlam bir şekilde yapıl ması, soğutucu akışkanın sızmasından dolayı kaynaklanacak tehlikelerin önceden önlenmesi açısından ilk şarttır. Buna ilaveten soğutma yapılacak mahal in özelliğine göre borulamayı ve buna bağlı olarak sistemdeki toplam akışkan miktarını minimum seviyede tutmak ideal çözümdür. Bu şekilde risk azaltılmış olur. Soğutucu akışkan kullanı mındaki güvenlik kuralları için mevcut en geçerli standart olarak, ASHRAE Standart 151994 ifade edilebilir. Bu standartla soğutucu akışkan kullanılan sistemler için ciddi kurallar ve kısıtlamalar getirilmiştir. ASHRAE Standart 1 5-1 994 kullanım alanı katagorilerine ve akışkan teh1ike sınıfına göre, kaçak riski olan tesisatta kullanılabilecek soğutucu akışkan miktarlarını sınırlamıştır. Bu limit değerlerin bazıları aşağıda özetlenmiştir. 5.1. Paket Tipi Oda Klima Cihazları Pencere tipi veya oda tipi paket klima (PTAC) cihazlarının, split klima sistemlerinin ya da toplam soğutucu akışkan TESİSAT DERGİSİ Dil SAYI 70 EKİM 2001 miktarı 3 kg 'ı geçmeyen küçük paket klima cihazlarının; soğutucu akışkan kul lanı mındaki emniyet kurallarını sağladığı kabul edilir, bunların kullanımıyla ilgili bir sınırlama getirilmez. 5.2. Yüksek Risk Taşıyan Soğutma Sistemleri Yüksek akışkan kaçağı riski taşıyan büyük soğutma sistemlerindeki sınırlamalar gruplara göre aşağıdaki gibi özetlenebilir: 5.2.1 . A1 Güvenlik Grubuna Dahil Soğutucu Akışkanlar (HCFC-22; HFC-134a. vb .. ) İçin; 5.2.1.1. Hastaneler Gibi Birinci Kullanım Grubunda (Mutfaklar, Laboratuarlar, Morglar ve Benzeri Ortamlar Dışında): t Merdivenlerde ve kaçış yollarında soğutucu akışkan borulaması tesis edilemez. t Koridor ve lobilerde soğutma sistemi geçişi engellememelidir. t Sistemin soğutucu akışkan içeren bir parçası, bir kullanı m hacmine (occupied space) tesis edildiğinde; soğutma sistemindeki soğutucu akışkan HCFC-22 miktarı, mHCFC-22=75 g,/ml değeriyle sınırlandırılmıştır. Burada göz önüne alınan haci m, sistemin soğutucu akışkan içeren bir parçası tesis edil miş en küçük kullanı m hacmidir. Yani soğutma sisteminde bulunan toplam soğutucu akışkan miktarı, en küçük kullanım hacmine (occupied space) bölündüğünde bulunan değer 75 gr/m3 değerini aşmamal ıdır. t Kanallı bir DX serpantin içeren klima sisteminde (örneğin roof top kanallı paket klima cihazı) soğutucu akışkan sınırlamasında esas alınacak kullanım hacmi, kanal sisteminin beslediği toplam hacim olacaktır. t Soğutucu akışkan HFC-134a için geçerli kütlesel sınırlama, mHEFc-n,.,=ııs rıtml değerindedir.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=