-�',fi,�il•=-------ıl .__ _________ _ _ -__-Al� 1. Giriş Soğutucu gazların yaşam mahallerine sızması halinde insan sağlığına zararlı etkileri söz konusudur. Ayrıca bu gazların bazıları yanabilme özelliğine sahiptir ve bu nedenle tehlike yaratırlar. Klima sistemlerinde kullanılan soğutucu gazların sistemde ortaya çıkabilecek bir ka çak durumunda yaşam mahallerine ulaşmaması esastır. Burada ortaya çıkabilecek tehlike pek çok faktöre bağlıdır. Bütün bu faktörleri gözönüne alarak klima sistemlerinde kullanılacak soğutucu akışkan miktarlarına sınırlama getirilmesi ve bu yönde alınabilecek önlemlerin belirlenmesi amacıyla ASHRAE tarafından 15 numaralı standart geliştirilmiştir. Bu standardın son şekli 1994 yılında kabul edilmiş ve standart 15-1994 olarak numaralandırılmıştır. Söz konusu standarda 2000 yılında bazı düzeltme ve ilaveler yapılmıştır. Bu yazıda söz konusu standarttan yola çıkarak, klima sistemlerinde soğutucu akışkan kullanımıyla ilgili önemli sınırlandırmalar anlatılacaktır. Özellikle doğ rudan soğutucu akışkan kullanılarak yaşam mahalleri içinde havanın soğutulduğu sistemlerde ve amonyak gazlı sis temlerde ciddi sınırlamalar bulunmak tadır. Burada esas olarak günümüzde en yaygın kullanılan R-22, R-134a ve amonyak gazları üzerinde durulacaktır. 2. Soğutucu Akışkanların Tehlike Potansiyelleri Soğutucu akışkan boru hattındaki zayıf noktalar, kaynak ve rakor bağlantıları ve sistem ekipmanlarından sızarak mekanik tesisat dairelerine ve yaşam mahallerine dolabilir. Soğutma sistemlerinde çok çeşit li soğutucu akışkanlar kullanılır. Her bir akışkanın insan sağlığına etkisi, bir başka anlatımla tehlike potansiyeli farklıdır. ASH RAE Standart 34 soğutucu akış kanları bu açıdan sınıflandırmıştır. Soğutucu akışkanlarzehirleyici ve yanıcı özelliklerine göre 6 ana grupta sınıf landırılabilirler. Bu sınıflandırma Tablo 1'de gösterilmiştir. En az zararlı ve yanmaz özelliğe sahip akışkanlar A1 güvenlik serisi olarak adlandırılırlar, zehirlilik ve yanma eğilimine göre 83 sınıfına kadar uzanan aralıkta sıralanırlar. A1 grubu içinde yer alan en emniyetli soğutucu akışkanlar içinde R-22 ve R-134a yer almaktadır. İnsan sağlığı açısından en sakıncalı soğutucu akışkanlardan biri 82 grubundaki amonyaktır. Amonyak doğal bir gaz olması nedeniyle çevreye zararvermemesine karşın, insan sağlığı açısından sakın calıdır. Bu yüzden konfor klimasında kullanımında ciddi sınırlamalar vardır. Tablo 1. Soğııtııcu Akışkan Eııı11iyet Grupları. Yüksek yanıcı A3 B3 Düşük yanıcı A2 B2 Yanmaz A1 B1 Düşük zehirli Yüksek zehirli 3. Kullanım Yeri Sınıflandırması Soğutucu akışkanların tehlike potansi yelleri açısından, akışkanın özellikleri kadar kullanım yerinin ele önemi vardır. Kullanım alanı, yaşayanların tehli ke anında tepki kabiliyetlerine göre, aşağıdaki beş katagoriden biri olabilir: t Sağlık merkezleri ve ilgili kurumlar (Örn. Hastaneler). Bu yerlerde insanlar başkalarının yardımı olmadan bulundukları yerden kaçamazlar. t Halka açık toplu bulunulan binalar (Örn. konferans salonları, alışveriş merkezleri). Bu gibi yerlerde insanlar kalabalık olduklarından bulundukları yeri kolayca terk edip kaçamazlar. t Konutlar ve benzeri mahaller (Örn. oteller, apartmanlar). t Ticari kurumlar (Örn. ofisler, restoranlar ve marketler). t Endüstriyel tesisler (Örn. fabrikalar ve üretim merkezleri). Bu gibi mahallere insanlar kontrollu bir biçimde girebilir ler, halka açık değildir. TESİSAT DERGİSİ um SAYI 70 EKİM 2001 TRANS KLİMA SOĞUTMA MAKİNALARI SANAYİ VE Tic. Lm. ŞTİ Abide-i Hürriyet Cad. Şehit Ahmet Sk. Mecidiyeköy iş Merkezi No.86-87 Kat.6 80310 Mecidiyeköy- lstanbul Tel:(0212) 273 02 24 - 211 21 49 Fax:(0212)272 61 03 e-mail: transklima@transkl ima.com web: www. transklima.com
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=