Kondenser 8 ısı değiştirgeci A Evaporatör Kompresör Genleşme valfi Kondenser Ana çevrim genleşme valfi E' . Aşırı soğutma kompresör Kondenser Evaporatör A Ana çevrim kompresörü Şekil 9. Sıvı hallı ile emme halla arasına konulan ısı değiştirgeci. Şe�il 10. Mekanik aşırı soğutmanın şematik gösterimi. 6.2. Enerji Tasarrufuna Yönelik Uygulamalar Çağımızda kullanılan enerji kaynakları nın sınırlı olması, çeşitli sistem ve cihazlarda verimi artırma yolları üzerine çalışmaların artmasına neden olmuştur. Bu doğrultuda, soğutma sistemlerinde de verimi artırma yöntemleri araştırılmaktadır. Kondenserden çıkan soğutucu akışkanın aşırı soğutulması çevrimin verimini artırma yöntemlerinden biri olup, bu konuda çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Çeşitli nedenlerden dolayı, enerji tasar rufu na yönelik çalışmalar sanayide beklenen ilgiyi görmemiştir, ancak ileride çıkabilecek muhtemel bir enerji krizinde bu tip uygulamaların daha fazla önem kazanacağı şüphesizdir. Bu bölümde enerji tasarrufu amacı ile yapılan aşırı soğutma uygulamaları üzerine literatür araştırması yapılmıştır. Literatür araştırması, enerji tasarrufuna yönelik aşırı soğutmanın çeşitli yöntem lerle uygulanabileceğini göstermiştir. Burada yöntemlerin tümünü incelemek mümkün olmadığından, literatürde yer alan gerçekçi ve etkin yöntemler seçilmiş ve bunların üzerine durulmuştur. Bu yöntemlerin uygulanması da kendine göre avantaj ve dezavantajlara sahiptir. Ancak, bu yöntemlerin detayı na girmek, bu makalenin fiziksel boyutunu aşmaktadır. Bu nedenle aşağıda kısaca aşırı soğutma yöntemleri ve bu yöntemi öneren firmaların yorumu üzerinde durulacaktır. 6.2.1 . Mekanik Aşırı Soğutma Şekil 10 birbirine birleştirilmiş, iki soğut ma sistemini göstermektedir. Bunlardan biri ana sistem olup, diğeri ise aşırı soğut ma görevini yapan soğutma sistemidir. İki soğutma sistemi bir ısı değiştirgeci vasıtası ile birbirine bağlanmıştır. Bu ısı değiştirgeci ana sistem için aşırı soğutma görevini yaparken, ikinci soğutma sistemi için evaporatörgörevini görmektedir. Ana sistemin kondenser çıkışında bir aşırı soğutma söz konusu olduğundan, sistemin soğutma kapasitesi artmaktadır. İki sisteme ait termodinamik çevrimi Şekil 1 1 'de P-h diyagramı üzerinde gösterilmiştir. h Şekil 11. Mekanik aşırı soğutmanın P-lı diyagramı üzerine gösterimi. Aşırı soğutulmuş olan böyle bir soğutma sisteminin verimi ayni kapasiteyi veren bir normal soğutma sisteminden daha fazladır. Bunun nedeni ise, aşırı Su � Fan ---ı;����� H, 1 ğünde normal bir sistemden daha yük sek bir verime sahiptir. Özellikle evaporasyon sıcaklığı düşük olan sistem lerde böyle bir sistemin uygulanması ile %20 ile %30 arasında enerji tasarrufu sağlanabileceği iddia edilmektedir. Enerji tasarrufunun yanında verimin yüksek olmasından dolayı böyle bir sistemin kullanılmasının ilk yatırım ve bakım giderleri açısından da tasarruf sağlayacağı iddia edilmiştir [4]. 6.2.2. Soğutma Kulesi ileAşırı Soğutma Daha önce de değinildiği gibi, klasik aşırı soğutmayı sağlayan kondenserdeki ek devreler soğutucu akışkanın sıcaklığını belirli bir sıcaklığa kadar düşürebilir. Enerji tasarrufuna yönelik uygula malarda ise, daha da soğutulmuş akışkan istendiğinde ek sistemlerin kullanılması gerekmektedir. Literatür araştırması, soğutucu akışkandan ortama daha fazla ısı transferi sağlayan ek sistemler üzerinde çalışmaların yapıldığını göstermiştir. Yapılan çalışmalardan biri Şekil 12'de gösterilmiştir. Kondenser çıkışında sıvı halinde bulunan soğutucu akışkan, soğutma kulesinin suyu ile daha da soğu tulmakta, böylece aşırı soğutma yapılD Kondenser B o· A E' - --, Kompresör Evaporatör soğutma göre vini yapan sistemde evapo rasyon sıcaklığının normal bir sistemden daha yüksek olma sıdır. Böylece bu tip bir sistem bir bütün olarak düşünüldü- Şekil 12. Hava soğutmalı kondenser/i bir sistemde küçük bir soğutma kulesi ile aşırı soğutmanın sağlanması. TESİSATDERGİSİ .. SAYl 68 AĞUSTOS 2001 -1 - 1 - j Besleme suyu L --- Genişle
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=