4. Kuyu-Pompa_ Tesis ve Seçimindeki Hatalar: 4.1. Ana Hatalar Genel olarak toparlamaya çalışırsak kuy nun yer tesbiti, açılması, inkişafı ve uygu u n pompanın seçiminde ana hatları yla şu eksiklik ve hatalara rastlanmaktadır: 4.1.a. Kuy m i n eutüytleerrii ntei ns,bidtiondlaey ı g s e ıyrleakzene mzei n bilgilerinin (formasyon detayları ve su vermeye uygunluk) eksikliği, 4. 1 .b. Ku yu açıldıktan sonra, kuyu tkeısmaiszülirğei dvee inkişafının gerekenden yapılması. Kompresyon için gereken yakıt maliyetini n düşürülmesi, 4.1.c. Yeraltı formasyonuna göre teçhiz borusunun ve filtrelemesinin uygun seçilmemesi ve yerleştirilmemesi, 4.1.d. Pompanın, ku yu seviye değerleri tçaomğ ut ehsabl di t ee dg iel mr eeğdi nedneanf abküi s e ç i l m e s i , yük güçte pveo mbpaas ınnıçntvaepriommsizp aç akl ıuş tl lı raı lnmı lamsaı , s ı , 4.1.e. bis K in u i y n u u syu u m ve s r u i z m l u i ğ il u e , p b o u m n a p a b a d ğ e l ı olarak formasyona faz[a y mesi sonunda ku yu n u n ü k e l r e k n e i l n zamanda servis ihti yacı göstermesi. 4.2. Pompa Seçimi: 4.2.1. Temel Kavramlar: Detaylara geçmeden önce bazı esasları hatırla yal ım: gE ne r eg ek en enl thoapl dl aemb i mr pa on ommp aent ırni k vbe ar ms me sai yüksekliği (Hm); geometrik (statik) yka ükseklik farkı (Hg) ile sürtünme ve lokal yıpların (Hf) tamamının toplamını ifade eder. Hm=Hg+Hf Biraz daha basitleştirilmiş bir ifade ile: Toplam manometrik yükseklik; statik ve dinamik yükseklik değerlerinin toplamıdır. Ancak, derin kuyu tekniğine gelirsek, bir pompa için yukarıda anlatılan iki bileşen fiziksel olarak a ynı kalmak kaydıyla, "statik seviye" ve "dinamik seviye" adlı yeni iki ay makta fa ydarıvaamrdpıri:rik kavramı açıkla4.2. l.a. Kuyu Statik Seviyesi: Kuyuda dpoumrupma),çasulışmaz halde i ken (statik yun mevcut seviyesine ku yunun "statik seviyesi" denir. Bunu, yeraltı su seviyesi belirler. 4.2.1.b. Kuyu Dinamik Seviyesi: Kuyu çaplarının küçük olması sebebiyle, pompa devreye girip debi talep ettiği zaman, statik sevi ye yerini koruyamaz ve düşer. Pompanın debisinin, ku yunun çevredeki formas yondan beslenme du lea bş ıil sdi ınğeı aenşai t koa dl daur ğbuu çs eavl ı işyme ad üşşamr teı n a ye d K e u vam eder. Bu noktada ilerleme durur. yu rejime girmiştir. çPaolımşırpkaentasmu devirde rejim halinde yun ulaştığı yeni seviyeye ku yunun "statik seviye" denir. Kuyu dinamik seviyesi her zaman, statik seviyenin altında oluşur. Kuyunun tesis edilip, inkişafının u bitirilmesinden sonraki son aşamada, ystagtuikn, dbiirnatemstikpsoemvpi ası ile oluşacak yelerin ve kuyu dişelebmisiinin belirlenmesi gereklidir. Test yapılmadan kuyunun seviyeleri ve ne kadar su vereceği söylenemez. 4.2.2. En Sık Görülen Pompa Seçim Hataları: Çoğu derin kuyunun devreye alınması sırasında, deta yladığımız işlemler ile ku yu değerlerinin belirlenmesi yerine, ku yu inkişafı sırasında gözlemlenen ve ihşelestampelardeğerlerini tam vermeyen afaki yapılmaktadır. Ayrıca piyasada yanlış bir yaklaşımla işin kolayına kaçılarak, kuyunun fiziksel ds oenridnlaiğj e dgeörrien, l di ği ni aemsiaksseavliı n ı p , b u y tgüünçdl üe kpi obma spı naçl al ar r as et çe ikl ma beükl teeddei re n . n T b i a n ü m y ü üa s k men yanlış olan bu uy siz derecede elektrikgusalarmfiyaaitl eı ogretraeyk a çıkmaktadır. TESİSATDERGİSİ 111!1 SAYl68 AĞUSTOS 2001 Belirsiz değerlere dayanarak seçilen pr ion md ep na l aur ızna, kp onmo pk at an lı an rtdaas a rçı ma l ı dş emğaelral er ı sebebi yle işletme problemlerine ve s pik ı o n i a m a n s p e a a bn g e ı r n b u ib y k a e ıs t aav ez rai lmmaenkdt ea dei rl.dBeun hçaı kt aml aar ı yırabiliriz: 4.2.2.a. Pompanın verim eğrisinin sağında çal ışması : Pompa; maruz kaldığı manometrik yüksekliğe göre debi verir ve eğer ku yunun müsade ettiği ds eeçğiel rmini şüs eze; rdinadhea bdirüHş ümk i çbiinr pboa ms ı pn aç değerinde çalışmaya zorlanacağından H-Q eğrisinin sağ tarafında, yani yüksek debide çalışır. Pompa motoru yüksek akım çeker. Ku yunun (formasyonun) su verimi; pompanın talep ettiği yeni debiden düşük ise, çevredeki formas yon s fd o u a r h m h a ız a f ı s a za lrat asru vvee rsmu ei yl ee bz ior lri lkatnea cç ae ğv ıenddeakni yonda bulunan kum, kil, silt, bentonit gibi yabancı materyel kuyuya ve pompa ya girer. Formasyon, sürekli şekilde pompa yı besleyemez ve kesintili çalışma başlar, en kolay teşhis şekli; pompa çıkışında suyun aralıklı olarak gidip gelmesidir ve su ile taşınan yabancı e ş m a le a rt m d la d a r e n d l aa m r ç ı i a k k l t ı ı s ş a a a r n sın ü d b re a ir d e a p r o a t b m ış r pa g z a ö n r ın ü l ü d r ö . n B en u yona uğrar ve pompa elden çıkar. 4.2.2.b. Pompanın verim egrısının solunda çalışması: Genellikle pompa manometrik yüksekliğinin küçük shee çd iel fdl ei ğn id i ğvi eh a ldl eür şdüe kk a dr şeı mb ıiz aaçl ımk aar .nHı n Q eğrisinin sol tarafında çalışmaya zorlanan pompa, kısmi debi ye maruz kalır, kademeler dengesiz yüklenir, tpi torme şpi ma ek amd eamr uezl e kr iavl ıer. mE irl k, ecni d dz iaşmeakni l dd ea yatak ve mil problemleri ortaya çıkar. b fP a a o z s m la ın p b ç a a d e s e ğ ın ğ r ç i e - s e r i l t n e k i r i n r i . d s T o e it l n u r g e n e ş d i s m a i z ç l s e a a ş l t ı i ş ı r h , ı l t d a t ı e n ğ s ı d i s i aa ç t h in a i teel ds be int çeı kdai lre. bBi ul i r.d uProummpga ebn ei rl dseü rdei nsaomn ri ak seviyesi zamanla aşağı inmiş, suyu azalmış ku yularda çok görülür. Debinin azalımı ilk belirtidir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=